Psychiaters ontdekken zeldzame aandoening: Belgische vrouw denkt dat ze een kip is
Een 54-jarige Belgische dame had gedurende 24 uur lang de waan een kip te zijn. De zeer zeldzame aandoening waarbij mensen denken een dier te zijn, wordt mogelijk vaak niet herkend, schrijven onderzoekers van de Universiteit Leuven.
Zoantropie heet deze ziekte, waarbij mensen denken dat ze in een dier zijn veranderd en/of zich gedragen als een dier. Tussen 1850 en 2012 zijn wereldwijd slechts 56 van dit soort ziektegevallen beschreven. Het kunnen allerlei dieren zijn: van een hond, leeuw of tijger tot en met een krokodil, slang of een bij. De casus van de kip staat uitgebreid beschreven in het julinummer van het Tijdschrift voor Psychiatrie.
De patiënt in kwestie werd naar de spoeddienst gebracht omdat ze acuut afwijkend gedrag vertoonde. Met intervallen van enkele minuten blies ze haar wangen op en kakelde en tokkelde als een kip. Soms kraaide ze als een haan. Tussendoor was ze aanspreekbaar en kon ze vertellen dat ze vijf nachten amper had geslapen en dat ze al dagenlang het gevoel had dat haar ledematen flapperden en niet meer op haar lichaam pasten. De gedachte dat ze een kip was uitte ze door te zeggen dat men “vergeten was haar op stok te zetten”.
Nog tijdens haar verblijf op de eerste hulp kreeg de vrouw een epileptische aanval waarna de artsen haar enkele uren in slaap brachten. Bij het ontwaken was de waan verdwenen.
Hersenafwijking
Zoantropie gaat meestal gepaard met een stoornis in het schizofrene spectrum, een psychotische depressie, bipolaire stoornis of een andere ernstige psychische aandoening. De vrouw kampte met een depressie en leed aan slaapstoornissen. De dierenwaan kan kort duren maar ook jaren aanhouden. Sinds de komst van psychofarmaca, zoals antipsychotica en antidepressiva, stijgt het aantal patiënten dat (volledig) geneest.
De precieze oorzaak van deze opmerkelijke aandoening is onduidelijk. Er kan een traumatische ervaring aan ten grondslag liggen of een onopgelost innerlijk conflict. Tegenwoordig worden ook hersenscans gemaakt om te kijken of de waan niet een bijeffect is van bijvoorbeeld een klein herseninfarct of enige mate van epileptische activiteit in het brein. Bij sommige gevallen van zoantropie is de lichamelijke ervaring van het zelf gestoord, zoals bij deze mevrouw bij wie het gevoel in de ledematen was veranderd. Ook dat kan het gevolg zijn van een hersendefect.
De Leuvense psychiaters willen met hun uitgebreide gevalsbeschrijving collega-psychiaters attenderen op het bestaan van de aandoening. Het vermoeden is dat de aandoening niet altijd wordt herkend. Niet alle patiënten kunnen verwoorden wat ze meemaken en maken alleen dierengeluiden.
De Belgische patiënte is met succes behandeld voor haar depressie en slaapstoornissen. Er zijn geen hersenafwijkingen gevonden. Na ongeveer een jaar arbeidsongeschiktheid kon zij haar werk weer hervatten en deden zich geen depressieve gevoelens, psychotische verschijnselen of epileptische aanvallen meer voor.