Komaan Paul en Bart, jullie hebben een historische kans om de democratie in ons land een geweldige dienst te bewijzen

Eindelijk. Eindelijk hebben PS en N-VA elkaar gevonden. Maar Paul Magnette en Bart De Wever hadden al op 27 mei vorig jaar samen op het koninklijk bordes moeten staan. Hun regering had de coronacrisis doeltreffend en vastberaden moeten managen. Maar neen, politieke spelletjes , electorale berekeningen en gebrek aan moed hebben dit verhinderd. En de vraag is of die spelletjes wel achter ons liggen. Vriend en vijand zijn het erover eens dat de PS een partij is, waarmee het moeilijk onderhandelen is. Maar als je er eenmaal een akkoord mee hebt, dan voert ze het akkoord ook heel getrouw uit. Niemand minder dan de liberale ex-voorzitter Gwendolyn Rutten bevestigde het onlangs nog in De afspraak op vrijdag.

Ook de N-VA zou een betrouwbare partner moeten zijn, maar een gerede twijfel is gerechtvaardigd. Het was immers de N-VA die de regering-Michel liet vallen, omdat die een beslissing genomen had die de Vlaams-nationalisten niet beviel. Een beslissing die wel door het parlement was goedgekeurd met een tweederde meerderheid. Het ging over het zogenaamde Marrakechpact, weet u nog? Hoe betrouwbaar is een regeringspartner die eruit trekt als hij zijn zinnetje niet krijgt?

Het kabinet Michel stond bekend als een kibbelkabinet. Mede dankzij de N-VA. Gaan we nu naar een kibbelkabinet Magnette?

Daarbij komt dat de N-VA-voorzitter soms heel verkeerde analyses maakt. Zo voorspelde hij in 2016 de politieke dood van de Duitse bondskanselier Angela Merkel na haar befaamde ‘Wir schaffen das‘-speech. Een kwestie van weken, zei hij toen. Voor een politiek dode ziet mevrouw Merkel, huidig voorzitter van de EU, er anders nog heel patent uit.

Voortschrijdend inzicht, zou je het kunnen noemen. Dat zal aan de onderhandelingstafel nog vaak van pas gekomen. Daarvoor kunnen de politici rekenen op de sherpa’s.

Sherpa’s? Zijn dat niet die Nepalese allesdoeners zonder wie de bleke bergbeklimmers geen knip voor de neus waard zijn? Dat zijn ze. In het Wetstratees gaat het om specialisten die de politici bijstaan in de moeilijke onderhandelingen. Meestal gaat het om mensen uit de studiediensten van de partijen. Mensen die even discreet zijn en even hard werken als de echte sherpa’s. Daar is op zich uiteraard niets tegen. Zolang tenminste de beslissingen genomen worden door de politici, de verkozenen des volks en niet door de sherpa’s. Dat wordt andere koek als de regering eenmaal gevormd is. Belgische ministers blijken niet in staat te zijn te regeren zonder sherpa’s op hun kabinet. Vooral de kabinetschefs oefenen grote, maar democratisch niet gecontroleerde, macht uit. 

Het is een publiek geheim dat de échte minister van Cultuur niet Jan Jambon is maar zijn kabinetschef, Joachim Pohlmann. Hij is het die met de cultuursector onderhandelt, hij is het die het beleid uitstippelt. Die kabinetschefs zijn best trots op wat ze verrichten. Zo snoefde de gewezen kabinetschef van ex-minister van Financiën Van Overtveldt in een interview met De Standaard heel openhartig over zijn prestaties. Sven De Neef, heet hij . Tegenwoordig is hij hoofd van de studiedienst van de N-VA en dus sherpa van De Wever. In het interview schept hij op dat de hervorming van de vennootschapsbelasting zijn werk was. “Daarvan stond geen letter in het regeerakkoord. Stap voor stap hebben we dat idee in de markt gezet”, zegt hij letterlijk. 

Dat is wat kabinetschefs dus doen: regeren. Hun macht is onzichtbaar maar reëel. En ondemocratisch. Er wacht de nieuwe regering dan ook een nobele taak : de kabinetten afschaffen, zoals Luc Van den Bossche dat al wou met zijn Copernicus-revolutie in de paarse dagen van Verhofstadt. Voor die afschaffing is geen grondwetswijziging nodig. Er is geen enkele wettelijke basis voor de kabinetten. In Nederland bestaan ze niet, ministers werken daar met de administratie van hun departement. In België vertrouwen ministers hun eigen administratie niet, want er zitten wellicht mensen tussen met de ‘verkeerde’ politieke kleur. Vandaar dat iedere minister tijdens zijn/haar ambtsperiode probeert er zoveel mogelijk lieden met de ‘juiste’ kleur in te benoemen. Veelal zijn dat dan gewezen cabinetards…

Komaan Paul en Bart, jullie hebben een historische kans om de democratie in ons land een geweldige dienst te bewijzen.

Als jullie dan ook nog eens ons land vier jaar lang krachtdadig besturen tot grote tevredenheid van alle ingezetenen, dan zijn we met zijn allen in 2024 de huidige nare periode vergeten en belonen we de regeringspartijen met electorale bonussen. Een mooie droom, niet?

Gewoon doen!