Indiase premier Modi legt eerste "zilveren steen" van de omstreden hindoetempel in de stad Ayodhya
In de Indiase heilige stad Ayodhya is officieel begonnen met de bouw van de omstreden tempel voor de hindoegod Rama. Premier Narendra Modi heeft de eerste zilveren funderingsblok gelegd. Onlangs had het Indiase Hooggerechtshof na decennia van touwtrekken toestemming gegeven voor de bouw van een hindoetempel op de plaats waar in 1992 een islamitische moskee verwoest werd.
De bouw van de tempel is een erg belangrijk ogenblik voor veel hindoes en premier Modi is dus persoonlijk naar Ayodhya gekomen om die zilveren funderingssteen te leggen onder wat het binnenste heiligdom van de tempel moet worden, de plaats waar later het beeld van de god Rama zal opgesteld worden en waar volgens de legende Rama zou geboren zijn. Modi werd begeleid door brahmaanse priesters die vedische gebeden citeerden. De bouw van de Ram Janmabhumi Mandir (tempel op de geboorteplaats van Rama) zal wellicht vrij snel gaan, want alle stenen en beelden liggen al jaren klaar in de buurt. (Lees verder onder de foto).
Door de corona-epidemie die fors woedt in India, was er geen grote menigte aanwezig, maar alle kopstukken van de BJP, de nationalistische hindoepartij van premier Modi waren er wel. Voor de BJP en andere radicale hindoepartijen is de bouw van de tempel politiek erg belangrijk. De BJP is deels gegroeid in de schaduw van de controverse rond die tempel en ontleent er een deel van de populariteit aan.
Voor veel gewone hindoes is de bouw symbolisch een omkeren van de islamitische invasies vanuit Centraal-Azië en Perzië die India sinds de 12e eeuw ondergaan heeft. Op veel plaatsen in India hebben miljoenen hindoes het gebeuren op schermen en via internet kunnen volgen. Voor veel Indiase moslims is de bouw echter zuur, want er is een historische moskee voor verwoest. Zij hebben dan weer betoogd tegen de bouw van de tempel en eisen dat het land opnieuw wordt teruggeven aan de moslimgemeenschap. Die mag van het Hooggerechtshof wel elders een moskee bouwen.
Lees verder onder de foto:
Hoe zit dat nu met die tempel?
De nieuwe tempel voor Rama komt op de plaats waar in 1992 een menigte hindoe-nationalisten een vijf eeuwen oude moskee heeft verwoest. Die moskee was begin de 16e eeuw gebouwd door Babur, de eerste heerser van de islamitische Moghul-keizers die eeuwenlang over grote delen van India regeerden. Volgens de hindoes was die moskee -zoals velen in die periode- gebouwd op de fundamenten van een eerder door moslims verwoeste hindoetempel.
Lees verder onder het archiefbeeld uit 1992:
De verwoesting van de moskee van Babur vuurde de religieuze spanningen tussen hindoes en moslims in India aan en bij rellen zijn toen meer dan 2.000 doden gevallen. De kwestie stuwde ook de populariteit van de toen kleine BJP-partij die nu de grootste van het land is geworden en waarop de macht van premier Modi steunt. De tempel in Ayodhya is dan wel een belangrijk symbool voor de BJP, maar niet het enige. Zo verrijzen de laatste jaren in India opnieuw enorme standbeelden zoals dat van Shivaji, de hindoe-heerser die in de 17e eeuw de moslims terugsloeg en is er controverse rond het intrekken van de autonomie van de (overwegend islamitische) deelstaat Kashmir en nieuwe wetten op de nationaliteit die de moslims zouden viseren.
De BJP hangt het concept "hindutva" aan, dat de identiteit van India gelijkstelt met hindoeïsme. De partij gaat daarmee in tegen de seculiere staat die de rivaliserende centrumlinkse Congrespartij in de eerste decennia na de onafhankelijkheid in India heeft uitgebouwd en dat leidt tot grote spanningen met moslims, maar ook met gematigde hindoes en seculiere Indiërs.
En wie is die hindoegod Rama?
Sri Ram of Rama is een van de belangrijkste godheden in het hindoeïsme. Of liever: hij is een "avatar" of vorm van Vishnu, een van de drie oppergoden die neerdaalt op aarde om de orde en harmonie te herstellen als die in het gedrang komt.
Lees verder onder de foto:
U kent Rama mogelijk als de held van een van de grote epen van de Indiase literatuur: de Ramayana. Het is een erg avontuurlijk verhaal met tal van wendingen, maar de belangrijkste is de ontvoering van Sita, de vrouw van Rama, door de demon Ravana. Na jaren zoeken kan Rama Sita uit de klauwen van de demon bevrijden dankzij de hulp van de apengod Hanuman om dan samen terug te keren naar hun hoofdstad Ayodhya.
Mogelijk zou Rama een historische koning van het oude koninkrijk Kosala rond Ayodhya geweest zijn, maar zeker is dat niet. Ayodhya geldt wel als een heilige plaats in India en opeenvolgende moslimheersers hebben nadien wel vaker moskeeën gebouwd op plaatsen waar eerder hindoeïstische, boeddhistische of jaïnistische tempels verwoest werden. Nu vindt dus het omgekeerde plaats en daarom is dat een zulk bewogen kwestie die niet enkel hindoes en moslims raakt, maar ook de vraag aansnijdt wat de identiteit van India nu precies is.