"Als blijkt dat Jan Jambon flagrant gelogen heeft, dan vrees ik dat hij dit politiek niet overleeft"
Wat moet er nu gebeuren na het "bommetje" dat minister van Binnenlandse Zaken Pieter De Crem (CD&V) dropte in de Kamercommissie? Volgens hem was zijn voorganger Jan Jambon wel degelijk op de hoogte van het politie-optreden in Charleroi, in tegenstelling tot wat Jambon tot nu toe beweerde. Als dat klopt, is de positie van Jambon dan nog houdbaar? Wetstraatwatcher Ivan De Vadder wikt en weegt.
"Mijn voorganger heeft in 2018 contact gehad met de Slovaakse ambassadeur waarbij het overlijden van de heer Chovanec werd besproken." Dit waren de letterlijke woorden die minister van Binnenlandse Zaken Pieter De Crem vanmiddag uitsprak in de extra Kamercommissie over het hardhandige politie-optreden dat 2,5 jaar geleden het leven kostte aan de Slovaakse man Jozef Chovanec.
De feiten in een notendop, waar gaat het over?
Meer dan twee jaar geleden, op 23 februari 2018, wil Jozef Chovanec, een Slovaakse man, een vlucht nemen vanop de luchthaven van Charleroi. Maar hij gedraagt zich agressief en wordt door de politie van het vliegtuig gehaald en in een cel gestoken. Daar loopt het volledig mis. Chovanec slaat een volle minuut met zijn hoofd tegen de muur, zes agenten proberen hem in bedwang te houden, één agent gaat 16 minuten op hem zitten, een vrouwelijke agente doet de Hitlergroet en na meer dan veertig minuten komt een ambulancier de cel binnen die Chovanec meteen een injectie geeft met een kalmeringsmiddel. Maar Chovanec krijgt een hartstilstand en overlijdt enkele dagen later. Meer dan twee jaar lang wordt er intussen al een onderzoek gevoerd en vorige week zijn de camerabeelden van de politieactie gelekt in de media.
Die voorganger, dat is Jan Jambon, huidig Vlaams minister-president. En, die heeft tot nu toe beweerd dat hij níet op de hoogte was van die feiten in Charleroi. Letterlijk zei hij bij de collega's van Het Laatste Nieuws: "Ik heb daar nog nooit met geen enkel woord over gehoord". Zijn woordvoerder tweette enkele dagen geleden: "Jan Jambon had, tot de berichtgeving van enkele dagen geleden, nooit iets over het incident in Charleroi gehoord. Iets wat Theo Francken, toen Staatssecretaris voor Asiel en Migratie, beaamde. En tot slot, ook bij Yngvild Ingels (N-VA) klinkt eenzelfde geluid. Zij was toen adjunct-kabinetschef van Jambon en zit nu in de commissie Justitie - en stelde dus vanmiddag ook enkele vragen aan de ministers.
"Het wordt uitkijken naar de reactie van Jan Jambon", klinkt het bij Wetstraatwatcher Ivan De Vadder. "Nu is het woord tegen woord. Maar liegen is het ergste wat een politicus kan doen, dat overleef je niet", benadrukt hij. "Er klinken ook stemmen dat het dan schuldig verzuim is, want door niet in te grijpen heeft Jambon dan de rotte appel bij die luchtvaartpolitie van Charleroi verder laten woekeren."
Het wordt uitkijken naar de reactie van Jan Jambon
De verklaring van minister De Crem lokte meteen een storm van verontwaardiging uit. Van oppositie, maar ook van de "meerderheid". "Open VLD levert een aantal ministers, en die waren ook zeer sterk tegen Jan Jambon. Hij zit in een vervelend parket."
"Want, als blijkt dat hij flagrant gelogen heeft, en zelf rechtstreeks contact gehad heeft, dan vrees ik dat hij dat politiek niet overleeft", herhaalt De Vadder. "Zelfs al is hij nu niet meer politiek verantwoordelijk, ik vrees dat je zoiets niet overleeft. Bovendien was Jambon al niet echt sterk gestart in de Vlaamse Regering. Het begin, de discussie met de cultuursector, de coronacrisis, het verhaal van de contacttracing... Dit feit zou de positie van Jan Jambon wel danig kunnen verzwakken."
Als blijkt dat hij flagrant gelogen heeft, en zelf rechtstreeks contact gehad heeft, dan vrees ik dat hij dat politiek niet overleeft
Er is wel nog het een en het ander uit te klaren, benadrukt De Vadder: "Wie heeft dat gesprek gevoerd? De minister zelf? Iemand anders, die misschien niet vooraan in de rij stond? Was het misschien telefonisch? De exacte omstandigheden ken ik niet. Misschien was Jambon niet op de hoogte gesteld, en dan is er iemand op zijn kabinet verantwoordelijk. Maar dat is een dunne lijn, want politiek gezien blijft de minister verantwoordelijk. Hoe dan ook wordt het een dubbeltje op z'n kant."
En zeggen de verklaringen ook iets over de relatie tussen De Crem en Jambon? Nee, zegt De Vadder. "Je had het eens moeten omdraaien. Stel dat De Crem dit niet gezegd zou hebben, dat zou ook een zware fout geweest zijn."
De Vadder herhaalt nog eens dat dit tot op het bot uitgespit moet worden. "Laten we kijken wat er gebeurd is, wie exact op de hoogte was op welk moment en dan een oordeel vellen."
"Maar hoe dan ook heeft een van die twee ministers een groot probleem", besluit hij.
Intussen heeft minister-president Jan Jambon gereageerd op de heisa. "Ik herinner mij niks van het drama dat vorige week door camerabeelden onder de aandacht kwam. Vandaag is evenwel gebleken dat het dossier destijds door mijn kabinet behandeld is", klinkt het in een schriftelijke reactie. Die reactie kwam na de analyse van Ivan De Vadder.