Onverdoofd slachten: Weyts is het ‘fundamenteel oneens’ met advies Europees Hof

Het Vlaams verbod op onverdoofd slachten is in strijd met het Europees recht, zegt Gerard Hogan, advocaat-generaal van het Europees Hof. Die rechtbank buigt zich nog dit jaar over het verbod, op vraag van het Belgisch Grondwettelijk Hof. De analyse van Hogan is een niet-bindend advies aan de rechters, maar meestal volgt het Hof wel de conclusies van de advocaat-generaal. Dat betekent dat het verbod op onverdoofd slachten mogelijk binnenkort naar de prullenbak verwezen wordt.

Sinds 2019 is het verboden om dieren te slachten zonder ze eerst te verdoven. Het decreet kwam er pas na een lang traject, waarbij voormalig Boerenbond-voorzitter Piet Vanthemsche moest bemiddelen met de geloofsgemeenschappen in ons land. Toch stuitte het verbod alsnog op stevig verzet bij verscheidene islamitische en joodse verenigingen. Volgens hen maakte de wetgeving religieuze slachtingen onmogelijk en werden ze daardoor verhinderd om hun geloof ten volle te belijden. Zij trokken naar het Grondwettelijk Hof, dat op zijn beurt de vraag voorlegde aan het Europees Hof.

‘Diepgaand persoonlijk religieus belang’

De advocaat-generaal van het Europees Hof volgt de redenering van de religieuze groeperingen. Volgens hem is een verbod op onverdoofd slachten op zich geen probleem, maar moet het wel uitzonderingen toelaten voor ‘essentiële religieuze riten’. Rituele slachtingen hebben “een diepgaand persoonlijk religieus belang” voor moslims en joden, klinkt het. Hogan geeft wel toe dat “vasthouden aan religieuze riten bij het slachten van dieren vaak moeilijk te rijmen valt met moderne opvattingen over dierenwelzijn”. Maar Europa heeft er volgens Hogan ook expliciet voor gekozen om het belang van religieuze rituelen voorop te stellen.

Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) reageerde vorig jaar nog verheugd toen het Grondwettelijk Hof raad vroeg aan de hogere Europese rechtbank. “De tegenstanders van het verbod dachten dat het Vlaamse decreet snel vernietigd zou zijn, maar zo simpel is dat blijkbaar toch niet”, klonk het toen. Vandaag is Weyts evenwel bijzonder scherp. Hij is het “fundamenteel oneens” met de interpretatie van Hogan. “De advocaat-generaal zegt dat onverdoofd slachten behoort tot de kern van de religieuze praktijk, terwijl er in veel islamitische landen op grote schaal verdoofd geslacht wordt.” Hij spreekt verder van een “license to kill” voor gelovigen.

Weyts zegt dat hij er “alles aan zal doen om het verbod op onverdoofd slachten te handhaven”. De minister trekt daarbij openlijk de bevoegdheid van het Europees Hof in twijfel. Volgens Weyts is het ongehoord dat de rechtbank een beslissing zou terugdraaien die destijds met een grote parlementaire meerderheid werd gestemd. “We leven in een democratische rechtsstaat, en die woorden staan in de juiste volgorde: de democratie komt eerst.”

Finaal oordeel

Die uitspraak kwam Weyts evenwel meteen op kritiek te staan, omdat ze rechtsstatelijk onjuist is. De democratie gaat niet voor op rechterlijke uitspraken – de rechterlijke macht maakt net een essentieel deel uit van de democratische architectuur. De rechterlijke, wetgevende en uitvoerende macht houden elkaar daarbij in evenwicht. Op die manier worden ook de fundamentele rechten van minderheden in de samenleving beschermd.

Ook dierenrechtenorganisatie Gaia reageert ontzet op het juridisch advies. “Dit hadden we niet zien aankomen,” klinkt het bij voorzitter Michel Vandenbosch.

Na het advies van de advocaat-generaal is het nu aan het Europees Hof om een finaal oordeel te vellen. Dat wordt voor het einde van het jaar verwacht. Vervolgens gaat de zaak terug naar het Grondwettelijk Hof.