Was Magnette niet beter in zee gegaan met de grootste Vlaamse partij?

Bad luck! Ze waren nog maar net de partituur van de toekomstige Vivaldi-regering aan het schrijven toen corona roet in het eten gooide. Een quarantaine die de belangrijkste solisten slecht uitkomt, maar ook een buitenkans voor de critici die nu alle ruimte krijgen in de media. Bart De Wever (N-VA) heeft naar de grote trom gegrepen om het ontbreken van een Vlaamse meerderheid in de toekomstige coalitie aan te klagen. Het is ironisch om te zien dat de PS en de Franstalige oppositie precies hetzelfde argument gebruikten toen de regering-Michel werd gevormd, en de Vlaamse partijen zich daar niets van aantrokken. Zullen we een replay krijgen van de protesten bij de installatie van de nieuwe regering, deze keer met Theo Francken (N-VA) in de rol die Laurette Onkelinx (PS) toen speelde? De verontwaardiging is van kamp veranderd. Het zal de politiek niet geloofwaardiger maken.

De electorale rekenkunde is niet het enige argument van de voorzitter van de N-VA. Volgens hem is deze situatie nog minder verteerbaar omdat “Vlaanderen goed is voor 83 procent van de export, wij 70 procent van de belastingen betalen en miljarden aan transfers uitkeren”. Bedoelt hij dat rijkdom de stemmen van de burgers meer gewicht geeft? Dat de stem van een rijke meer waard is dan die van een arme? Dat is de logica van het cijnskiesrecht van de negentiende eeuw, toen de Franstalige Belgische heersende klassen hun wil oplegden aan het Vlaamse en het Waalse volk. Niet echt een referentie voor een Vlaams-nationalist.

In het zuiden liggen ze er niet van wakker. Integendeel, alleen al het vooruitzicht van een regering zonder de N-VA volstaat blijkbaar om ze te verwelkomen. Niet alleen omdat de drie partijen die eraan zullen deelnemen de grootste Franstalige partijen zijn, samen een heel ruime meerderheid bezitten en nu al in Wallonië en de Waals-Brusselse Federatie besturen. De onderhandelingen over een Vivaldi-regering waren amper begonnen, zonder de cdH, toen partijvoorzitter Maxime Prévot, tweette: “Niet het lot van cdH is belangrijk, wel dat van de Belgen die dringend op een nieuwe regering wachten! Wij wensen deze nieuwe poging alle succes toe.” Wat hij nog eens in de verf zette met een gekruistevingersemoji en de hashtag #staypositive. We hebben al een fellere oppositie gezien…

Natuurlijk zijn niet alle partijen de coalitie goedgezind. Défi had eventjes gehoopt op een uitnodiging om een regering zonder de N-VA te steunen. Die komt er niet, en voorzitter François De Smet zegt bang te zijn voor de toegevingen om de CD&V aan boord te krijgen, onder meer op het ethische vlak. Niemand twijfelt eraan dat het abortusdossier delicaat zal zijn omdat de consensus over de aanpassing van de wet in het zuiden van het land veel groter is dan in het noorden. De PVDA-PTB heeft al een linkse oppositie aangekondigd, in het noorden en het zuiden, in het parlement en op straat. 

Dat brengt ons recht naar de stellingname van het ABVV. Zijn kersverse voorzitter, Thierry Bodson, windt er geen doekjes om. De gewezen voorzitter van de Waalse interregionale, die tevergeefs voor een regering van PS-Ecolo-PTB in Wallonië had gepleit, zegt dat hij weinig verschil ziet tussen de plannen van de Vivaldi-coalitie en het akkoord tussen de PS en de N-VA.

Dat is uiteraard een manier om de socialistische partijen en vooral de PS onder druk te zetten voor het vervolg van de onderhandelingen. Het begint bij sommige socialisten echt pijn te doen. Wat is het verschil, als je in ruil voor een regering zonder N-VA een liberaal geïnspireerd sociaal-economisch programma en voor Vlaanderen gunstige institutionele hervormingen krijgt? 

Na de mislukking van zijn gezamenlijke opdracht met De Wever heeft Paul Magnette erkend dat hij verrast was over de sociale toegevingen waartoe de N-VA bereid was. Was hij, om een soortgelijk beleid te voeren, niet beter in zee gegaan met de grootste Vlaamse partij en een meerderheid in Vlaanderen om op die manier de kritiek te vermijden over een gebrek aan legitimiteit van de toekomstige ploeg in Vlaanderen, zoals het de regering-Michel in Wallonië verging? 

Advocaat en grondwetspecialist Marc Uyttendaele, de echtgenoot van Laurette Onkelinx – wat niet hetzelfde is als haar woordvoerder – en een man naar wie in de socialistische rangen wordt geluisterd, noemt het naar de oppositie verwijzen van de N-VA “een enorme gemiste afspraak die de kloof tussen noord en zuid zal verdiepen”. Toen hij met De Wever begon te onderhandelen, stak Magnette de Rubicon over. Normaal maak je daarna geen rechtsomkeer.