Studie: coronacrisis leidt tot half jaar leerverlies en vergroot ongelijkheid

De ongelijkheid tussen leerlingen nam significant toe, zowel binnen dezelfde school als tussen de scholen. Leerlingen lopen tot een half schooljaar aan leerachterstand op. "Het effect van de coronacrisis is groter dan wat verwacht zou worden op basis van de gemiste schooltijd", zeggen de experts.

"De leerlingen die in 2020 deelnamen aan de IDP-proeven halen gemiddeld lagere testscores in vergelijking met eerdere groepen", zegt Kristof De Witte, onderwijseconoom aan de KU Leuven. "De resultaten geven aan dat de coronacrisis en het sluiten van de scholen leidde tot significante leerverliezen en een substantiële toename van onderwijsongelijkheid."

De achteruitgang wordt vastgesteld in bijna alle leerdomeinen. Wetenschappen en Technologie ging het sterkst achteruit. Voor Frans en voor Nederlands daalden de leerprestaties. De testscores voor wiskunde daalden eveneens, maar voor Mens en Maatschappij verschilden de resultaten niet merkbaar van vorige jaren.

"Het effect van de coronacrisis is groter dan wat verwacht zou worden op basis van de gemiste schooltijd", stellen onderzoekers Kristof De Witte en Joana Maldonado. "Dankzij dit onderzoek kunnen we de gevolgen van de coronacrisis beter inschatten", aldus Lieven Boeve, directeur-generaal van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. "Laat ons nu samen volop inzetten op het wegwerken van die achterstand."

"Dit bewijst waarom de eerste weken in een schooljaar, zeker dit schooljaar, zo belangrijk zijn", zegt Machteld Verhelst, pedagogisch directeur van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. "Leraren stellen nu vast hoe groot de schade is bij hun eigen leerlingen en gaan niet zomaar over tot de orde van de dag. Door de doorlopende leerlijn van het leerplan voor het katholiek basisonderwijs, kan dat op de lagere school vlotter worden rechtgetrokken."

"Doordat de scholen gesloten waren tijdens de Covid-19 crisis, kan de thuissituatie van leerlingen sterker doorwegen in de leerlingprestaties", leggen De Witte en Maldonado uit. "We observeren in 2020 een grotere spreiding in de testscores voor Nederlands en wiskunde dan in de voorgaande jaren. De ongelijkheid steeg in 2020 binnen scholen met 17 procent voor wiskunde en 20 procent voor Nederlands. Tussen scholen nam de ongelijkheid toe met 7 procent voor wiskunde en 18 procent voor Nederlands." 

De ongelijkheid binnen de scholen steeg dus sneller dan die tussen de scholen. Het leerverlies en de toename van ongelijkheid is het grootst in scholen met meer kwetsbare leerlingen en in een stedelijke context.

"Onze pedagogische begeleidingsdienst maakt een prioriteit van het wegwerken van leerachterstand en de toegenomen ongelijkheid", zegt Machteld Verhelst. "Scholen zullen een tandje bijsteken om àlle leerlingen mee te krijgen, en kunnen daarvoor op onze hulp rekenen. Daarbij is ook het psychosociaal welzijn van de leerlingen een aandachtspunt.”