Jan Jambon legt Septemberverklaring af en kondigt relanceplan van 4,3 miljard euro aan

Traditioneel trapt het Vlaams Parlement op de vierde maandag van september het parlementaire jaar op gang. Omdat parlementsvoorzitter Liesbeth Homans (N-VA) een coronatest moet afleggen, mocht Vlaams Belang-parlementslid Filip Dewinter als ‘nestor’ de zitting openen, wat al meteen voor wrevel zorgde bij oppositiepartijen S.pa en Groen. Sp.a-fractieleider Hannelore Goeman en Groen-collega Björn Rzoska herhaalden bij aanvang van de openingszitting hun oproep aan alle Vlaams Belang-parlementsleden die zondag aanwezig waren bij de betoging tegen de Vivaldi-regering om de vergadering te verlaten, omdat het risico dat het coronavirus door hen verder verspreid wordt te groot zou zijn. “Daar valt u ook onder, meneer Dewinter”, aldus Goeman. Zoals verwacht bleven alle aanwezige Vlaams Belangers ook na de oproep op hun plaats. “De linkse partijen willen het Vlaams Belang nu ook letterlijk in een cordon sanitair duwen”, reageerde Chris Janssens, VB-fractieleider in het Vlaams parlement.

De Septemberverklaring stond grotendeels in het teken van het relanceplan, dat de titel ‘Vlaamse veerkracht’ kreeg. Dit plan moet de Vlaamse welvaart en het welzijn van de Vlamingen helpen versterken na corona. Volgens Vlaams minister-president Jan Jambon gaat het om “het meest ambitieuze investeringsplan dat een Vlaamse regering ooit in de steigers heeft gezet”. Jambon maakte van de gelegenheid gebruik om de kritiek dat de Vlaamse regering niet voldoende maatregelen nam om de coronacrisis te bestrijden, tegen te spreken.“In totaal hebben we voor coronamaatregelen in het voorbije halfjaar 2,75 miljard uitgetrokken”, aldus Jambon. “De Vlaamse Regering doet en deed wél wat ze kan.”

De minister-president bedankte vervolgens verschillende overheidsdiensten, het zorgpersoneel, het onderwijs, wetenschappers, en alle anderen die hun steentje bijdroegen tijdens de crisis, voor hun inzet tijdens de crisis, maar haalde ook uit naar zij die misbruik maken van bepaalde steunmaatregelen. “Hoe durft iemand van miserie toch vlug plat geldgewin maken? Samen met onze diensten zullen we er alles aan doen om die misbruiken te beteugelen”, klonk het scherp. 

Na afloop van de Septemberverklaring zei minister Diependaele dat het begrotingstekort voor dit jaar beperkt blijft tot 6 miljard euro in plaats van het eerder geraamde 6,6 miljard euro. “De minderinkomsten vallen beter uit dan verwacht. Zo doen de registratierechten het beter dan eerder ingeschat”, aldus Diependaele. Volgend jaar zal de Vlaamse begroting nog 2,35 miljard euro verder in het rood gaan. 

Daarnaast kondigde Jan Jambon ook de oprichting van een strategisch comité aan, dat moet nadenken over twee essentiële vragen. “Ten eerste: welke strategische voorraden moeten we in Vlaanderen aanleggen? En als tweede, als we geen stock kunnen of willen aanleggen, hoe kunnen we dan snel productielijnen opgestart krijgen, zodat we minder afhankelijk worden van buitenlandse producenten en dienstverleners?” Volgens de regering-Jambon maakte zowel de coronapandemie als de brexit duidelijk hoe kwetsbaar en afhankelijk Vlaanderen is geworden. Het strategisch comité moet Vlaanderen helpen om beter beschermd te zijn tegen dergelijke crisissen. 

Tot slot haalde de Vlaamse minister-president de politieke actualiteit nog even aan. “We weten allemaal dat we in politiek woelig water zitten”, klonk het. “Maar de Vlaamse democratie mag op geen enkele manier de dupe worden van turbulenties op andere beleidsniveaus." Voor de toekomstige federale regering had Jambon dan ook een duidelijke boodschap: “Ik verwacht van de Federale Regering dat ze mee bijdraagt om de ambities van de Vlaamse Regering te realiseren, en zeker niet tegen te werken. Waar dat nodig is, zullen wij op onze strepen staan. De Vlaamse Regering is een ploeg die voor een duidelijk doel gaat. Niemand zal mij – en ik ben ervan overtuigd de hele regering – verhinderen ons Vlaamse project waar te maken.”

Binnen twee dagen, op woensdag 30 september, zal het parlement plenair in debat gaan over de Septemberverklaring van de Vlaamse regering. Na dit debat wordt gestemd over de goedkeuring ervan. Oppositiepartij Groen is alvast niet echt onder de indruk van het relanceplan. “Jambon recycleert vooral eerdere ambities. Hij legt de nadruk op economie, technologie en efficiëntie. Een van de zeven ambities is weliswaar duurzaamheid, maar er werd met geen woord gerept over de EU Green Deal. De klimaatambities worden niet opgetrokken zoals de EU vraagt”, zegt Groen-fractieleider Björn Rzoska.

Rzoska betreurt ook dat Jambon amper heeft gesproken over armoedebeleid. Voor Rzoska, die ook voorzitter is van de coronacommissie, geeft dit blijk van “weinig zin voor realisme”. “Alle indicatoren stonden al op rood. Corona doet daar nog een schep boven op en legt een vergrootglas op Vlaamse armoede. Voedselbanken kregen nog nooit zoveel klanten over de vloer. Als armoede dichtbij komt voor steeds meer Vlamingen, kan je het niet negeren”, aldus Rzoska.

Sp.a-fractieleider Hannelore Goeman reageert dan weer met een “gemengd gevoel” op de Septemberverklaring. “Ik hoorde goede zaken zoals extra middelen voor de zorg en bijkomende investeringen in onderwijs en innovatie. Over hoe de regering wonen betaalbaar wil houden en armoede wil aanpakken, terwijl de armoedecijfers pieken in Vlaanderen, bleef de minister-president echter stil”, aldus Goeman.

De sp.a-politica blijft ook “op haar honger” wat concrete maatregelen betreft. “We zullen zien of de Vlaamse regering zich aan haar woord houdt. Het gewoon verder uitvoeren van het regeerakkoord mag en kan niet het antwoord zijn”, aldus Goeman. “Maar als Jan Jambon echt wil investeren in het Vlaanderen van morgen zal hij in ons een bondgenoot vinden.”

Technologiefederatie Agoria Vlaanderen vindt dat de Vlaamse regering dankzij “slimme beleidskeuzes” op het juiste pad zit. “Maar ze moet nu ook echt vooruit gaan richting een digitale en duurzame maatschappij en gas geven om Europese koploper te worden”, zegt Peter Demuynck, algemeen directeur van Agoria Vlaanderen in een reactie. Agoria is vooral tevreden met de nieuwe plannen rond de ontsluiting van digitale data, de ambitie voor waterstof en de doorbraak van 5G. “Deze beleidskeuzes moeten we ook volop ten gelde maken door gebruik te maken van de bijkomende Europese financieringsmogelijkheden. We vragen de regering dan ook om met een actieplan te komen om de bijkomende Europese middelen snel en efficiënt naar Vlaanderen te halen, maximaal in lijn met de Green Deal.”

Ook werkgeversorganisatie Voka meent dat de Septemberverklaring een “stevige basis voor relance legt”. “We zien een Vlaamse regering die echt werk wil maken van investeringen en innovatie, die de lat hoog legt om het verschil te maken en Vlaanderen te positioneren als een Europese topregio”, zegt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka. De werkgeversorganisatie vraagt wel aan de Vlaamse regering om het ambitieuze pakket maatregelen ook snel en gericht uit te voeren. “De ambitie zit juist, de toon is gezet. Nu komt het erop aan om dit ook onverkort waar te maken.” 

En ook ondernemersorganisatie Unizo reageert tevreden: “De Vlaamse regering heeft duidelijk naar onze verzuchtingen en prioriteiten, evenals die van de sociale partners binnen de SERV geluisterd”, zegt Danny Van Assche, gedelegeerd bestuurder van Unizo, maandag in een reactie. “We vinden het erg belangrijk dat de regering niet alleen een heel pak investeringen aankondigt, maar ook dat ze daar meteen een aanzienlijk, eenmalig, budget van 4,3 miljard euro tegenover plaatst”, klinkt het bij Unizo. “Dat geeft aan dat het deze Vlaamse regering menens is en dat ze echt concreet werk wil maken van investeringen in, onder meer, onze infrastructuur, mobiliteit, digitalisering, waterbeheer, exportondersteuning en zomeer.”

Zelfstandigenorganisatie NSZ blijft dan weer met een dubbel gevoel achter. De Septemberverklaring is ambitieus, “maar hoe zullen ondernemers concreet verder beschermd worden en uit deze crisis worden geloodst, waarvan niemand weet hoelang die nog zal duren?”, vraagt NSZ-voorzitter Christine Mattheeuws zich af in een reactie. Volgens NSZ blijft de verklaring echter te vaag over het geplande beleid, is er te weinig aandacht voor ondernemers en ontbreekt het de Vlaamse regering aan nieuwe, tastbare maatregelen om alle bedrijven verder door deze crisis te loodsen. “De focus ligt enkel op de reeds gezonde bedrijven. Wat met de honderdduizenden kleine zelfstandigen die al voor de coronacrisis in moeilijk vaarwater zaten? Worden die in de kou gelaten? Die bedrijven moeten ook beschermd worden”, aldus Mattheeuws.