Cocaïnehandel vindt weg naar Gentse haven

In de nacht van vrijdag op zaterdag controleerde de federale politie een schip dat steenkool vervoerde vanuit Colombia naar de Gentse haven. Het schip was eerder al door de havenpolitie als verdacht bestempeld. Toen ze een van de vijf ruimen steenkool leegmaakten, troffen ze een zwarte tas aan met daarin ongeveer 35 kilogram cocaïne, die hermetisch verpakt was. Iets later zagen de inspecteurs net onder de waterlijn ook een verdacht pakket aan de buitenromp van het schip, dat met magneten bevestigd was. Daarin zat nog eens 20 kilogram. De totale straatwaarde van de drugs bedraagt 3,2 miljoen euro. 

Het is de tweede grote vangst in de Gentse haven in korte tijd. Begin juli vond de politie 37 kilo cocaïne, 1,7 miljoen euro cash en 20 kilo in een steenkoolvracht uit Colombia. “De eerste berichten sijpelen binnen dat drugscriminaliteit zich in en rond Gent tracht te organiseren”, vertelde de Gentse korpschef Filip Rasschaert vorige maand aan Het Laatste Nieuws. 

Verschuiving?

Of er een verschuiving van Antwerpen naar Gent plaatsvindt? “Dat is te vroeg om te zeggen", zegt Patrick Willocx, hoofdcommissaris van de federale gerechtelijke politie Oost-Vlaanderen. “Mogelijk komt dit gewoon bij de drugshandel die er al was, of zijn organisaties die vroeger vooral in Antwerpen actief waren nu ook de haven van Gent aan het uitproberen.” 

Qua hoeveelheid drugs in de haven komt Gent voorlopig niet in de buurt van Antwerpen. Toch is waakzaamheid geboden, zegt criminoloog Jelle Janssens (UGent). “De Gentse haven is veel kleiner, maar wel heel open. De Antwerpse haven scant containers uitvoerig en werkt met slimme zegels die de gps-coördinaten van containers doorgeven. Zonder pincode kom je de haven niet meer binnen. Er belanden dan nog wel steeds containers in handen van criminele organisaties, maar het is wel veel lastiger geworden.” 

Risico’s

Dus zoeken drugshandelaars naar andere pistes, bijvoorbeeld in de bulkvaart die vooral in Gent aanmeert. “Nochtans moet je bij bulkvaart als drugskoerier al meer risico’s gaan nemen”, zegt Willocx. Bij containers wordt de lading gewoon verstopt nog voor die op het schip belanden. Bij bulkvaart moet je je lading al in het schip zelf droppen. Je ziet dat ze vooral kleinere pakketten naar hier opsturen om risico’s te spreiden.”

Qua beveiliging moet Gent nog stappen zetten, vind Janssens. “In vergelijking met Antwerpen is het aantal scanners in Gent relatief beperkt, ook de capaciteit bij de politie ontbreekt om veel meer controles te doen. In de Antwerpse haven heb je een meldpunt voor drugssmokkel, waar iedere werknemer in de haven op de hoogte van is. Dat ontbreekt nog in Gent.” 

Tegelijk wijst Janssens op het lastige spanningsveld waarin de douane zich moet begeven. “De douane moet niet alleen de internationale handel vlot laten verlopen, maar ook de veiligheid garanderen.’

Commissaris Willocx ziet dat er in Gent al heel wat gebeurt om drugs in de haven te onderscheppen. “Maar meer politiediensten inzetten om mensen toegang tot de haven te ontzeggen, zou een goede zaak zijn. Met de vangsten die we nu doen, moet het duidelijk zijn dat de beveiliging van de Gentse haven een prioriteit moet worden.” 

Repressie

Toch moet Gent niet meteen de repressieve aanpak van Antwerpen gaan kopiëren, vindt criminoloog Tom Decorte (UGent). “Je kunt dat wel proberen, maar op de lange termijn heeft dat zelden effect. De drugsproblematiek duikt dan gewoon weer op in een andere gedaante. Je moet vooral de vraag doen dalen: preventie en hulpverlening zijn je voornaamste wapens. Gelukkig zie ik in het nieuwe drugsplanbeleid dat de Gentse gemeenteraad goedkeurde veel aandacht voor preventie, hulpverlening en schadebeperkende strategieën. Dat is beleid dat op wetenschappelijk onderzoek is gebaseerd.” 

Dat er in Gent steeds meer drugs onderschept wordt, is volgens Decorte dan ook vooral een gevolg van de toename van cocaïne vanuit Zuid-Amerika in heel Europa. “Overal in Europa, bijvoorbeeld in de haven van Rotterdam, zie je het aantal inbeslagnames stijgen. Elke week lees ik wel over een nieuwe recordvangst.” 

“We moeten ons geen illusies maken: het zit overal”, treedt Jelle Janssens hem bij. “Niet alleen Gent is voor drugskoeriers een mogelijke nieuwe piste, maar ook havens als Oostende en Zeebrugge.”

Belang van handhaving

Telkens als het ergens benauwd wordt, vindt de drugstrafiek ergens anders wel weer de weg van de laagste weerstand. Tom Decorte pleit al jaren voor een gecoördineerd drugsbeleid via een parlementaire werkgroep. Toch wordt daar in het nieuwe regeerakkoord met geen woord over gerept. “Nu heb je bijna een aanpak per stad: de ene burgemeester voert een war on drugs, de andere werkt aan preventie en handhaving. Iedereen voelt dat dit niet snor zit, en het lijkt met de dag erger te worden.”

Ook Jelle Janssens vindt dat in België een gecoördineerde aanpak dringend nodig is. “In sommige steden en regio’s, bijvoorbeeld in Wallonië, is het belang van handhaving nog helemaal niet doorgedrongen. Ook onze 185 politiezones maken een efficiënte samenwerking moeilijk. We moeten alert zijn dat we niet de kant van Nederland opgaan, want België staat institutioneel veel zwakker.”