ASSISEN. 74-jarige krijgt 9 jaar cel voor dodelijk neersteken ex-para op oprit na jarenlang aanslepend burenconflict

Hiermee kent het assisenproces in Leuven zijn einde. 

Het arrest over de strafmaat luidt als volgt: "Het college heeft rekening gehouden met de bijzondere ernst van de feiten. De beschuldigde heeft gehandeld vanuit een ongecontroleerde woede. Tot op vandaag geeft hij niet de indruk zich ten volle bewust te zijn van de gevolgen van zijn daad. Het college heeft anders rekening gehouden met zijn gevorderde leeftijd, verminderd recidiverisico en zijn blanco strafregister." De redelijke termijn is niet overschreden volgens het college. 

Swennen: "In de gevangenis is weinig perspectief en doet men aan ouderwetse begeleiding van gedetineerden. Het openbaar ministerie vordert een gevangenisstraf van 15 jaar. Luc Dams heeft levenslang gekregen en de familie eveneens, voor dat uitgangspunt heb ik begrip. Maar met vijftien jaar cel is er totaal geen zekerheid op een vervroegde in vrijheidsstelling na een derde van de straf. Het is een foute redenering om voor te houden dat bij vijftien jaar men mag delen door drie. We weten dat niet, dat is een andere rechtbank die daar anders zal over oordelen", stelt Swennen. "Roger Putseys zal een atypische gedetineerde zijn. Hij is geen bajesklant. Dat is daar een ander publiek dan het publiek van Putseys. Hoe gaat die man daaruit komen? Ik durf denken wanneer u het openbaar ministerie volgt, dat hij er heel slecht of niet uitkomt. Alleszins zal hij er niet beter uitkomen. Hij zal daar geen begeleiding krijgen en wanneer dat einde komt, zal hij niet weten. Ik zou willen vragen om met die hoge leeftijd rekening te willen houden en met zijn onberispelijke staat van dienst. En met het overschrijden van de redelijke termijn en daarom een lagere straf op te leggen dan geëist door het openbaar ministerie", besluit Swennen.

"Tot dusver is niet stilgestaan bij welke manier het misdrijf ontstaan is in de geest van beschuldigde. Men noemt dat met een moeilijk woord 'criminogenese'. We kunnen toch niet rond de vaststelling heen, Putseys 70 jaar oud zijnde, dat hij nooit in aanraking gekomen is met justitie en van de ene minuut op de andere minuut in een bepaalde situatie tot deze gewelddaad is overgegaan?", neemt Jan Swennen over voor de verdediging. "Geen probleem dat u artikel 71 (onweerstaanbare dwang, red.) niet weerhouden heeft, maar dat neemt niet weg dat zijn stoppen zijn doorgeslagen in een bepaalde situatie. Ik vraag u rekening te willen houden dat die 70-jarige man in een situatie is terechtgekomen, waar hij sterk overgereageerd heeft, wat niet strookt met zijn persoonlijkheid", vraagt Swennen aan de jury. "Zijn voorlopige hechtenis heeft geduurd tot februari 2017. Hij heeft zes maanden in voorarrest gezeten. Tot nu heeft hij geen enkel nieuw feit gepleegd, waarvoor hij met de vinger kan gewezen worden. Dat is een element dat u moet meenemen in uw beraad. Tot de feiten was hij van onberispelijk gedrag. Zijn recidivegevaar is zeer gering. Zeg maar 'nihil'. Wanneer we kijken naar de functie van een gevangenisstraf vallen er veel functies weg. Dat is in de eerste orde de maatschappij beschermen tegen sujets die een gevaar betekenen in diezelfde maatschappij. Dat is hier afwezig. Hebben we dan echt die gevangenis nodig voor hem? Ik wou dat ik u het kon vragen om hem 300 uur werkstraf te geven, maar dat gaat niet." 

"Een straf zal het leed van de nabestaanden nooit kunnen wegnemen. Als we kijken naar verslag van psycholoog en psychiater zien we dat kans op recidive zeer gering is. Hij was zeventig jaar op het moment van de feiten. Hij is een toegewijde echtgenoot geweest, zijn hele leven gewerkt en zijn verantwoordelijkheid opgenomen. Hij is altijd een fijne mens geweest. Hij heeft in dit dossier wel zijn verantwoordelijkheid genomen. Hij heeft zich meteen kenbaar gemaakt als dader", pleit Lore Gyselaers, advocaat van de verdediging. "Er is wel degelijk schuldinzicht en hij heeft meermaals zijn spijt betuigd. Wanneer zijn voorwaarden waren afgelopen, heeft hij die ook nageleefd. Er zijn geen voorgaande van agressie en er is geen kans op recidive. De ene doodslag is de andere niet. De ene dader is de andere niet. Wij verzoeken u om daar ook rekening mee te willen houden", besluit Gyselaers. 

"Door u schuldig te verklaren heeft de jury geoordeeld dat u liegt. Wat is liegen anders dan het verdraaien van de waarheid?  Was zijn spijt oprecht? Of spijt omwille van de situatie waarin hij vandaag zit. Waarom hebben de burgerlijke partijen zo lang op excuses moeten wachten? Al was het maar via uw raadsman? Spijt en verontschuldigingen is niet het enige dat telt. U wil ons de waarheid niet geven. Dat zou het beeld dat u zo graag van uzelf wil ophangen doen smelten als sneeuw voor de zon. Dat is laf. Levenslang zullen zij blijven zitten met vragen. Wat zei hun papa? Wat waren zijn laatste woorden? Dat bemoeilijkt hun verwerkingsproces. Er is alleen schuldverschuiving en totaal gebrek aan verantwoordelijkheidszin. U heeft geen greintje schuldinzicht. Een zoveelste messteek naar het slachtoffer. Meneer Putseys heeft geen psychische problemen, de kans op recidive wordt op gering ingeschat."

Pieters recapituleert. "Ik vrees dat u nog een aantal jaren zal nodig hebben om tot echt schuldinzicht te komen. Hij heeft zijn 'ik' boven het leed van het slachtoffer geplaatst. Een liefdevolle echtgenoot met nog zoveel dromen heeft hij de dood ingejaagd. Dit alles weegt zwaar door op de weegschaal van vrouwe Justitia. In deze zaak aanvaard ik dan ook volgende verzachtende elementen. Zijn blanco strafregister, hij is nooit in aanraking gekomen met het gerecht voor agressie, zijn hoge leeftijd en zijn kans op recidive is gering. De gepaste straf is vijftien jaar." 

"Doodslag wordt bestraft met een opsluiting van 20 tot 30 jaar. U moet een straf opleggen die gerechtvaardigd is. Ik ga een voorstel van bestraffing doen en ook motiveren waarom. Het is de op een na zwaarste misdaad die een mens kan plegen. U hoeft niet de maximumstraf uit te spreken, maar u kan verzachtende omstandigheden aannemen. Wat die zijn, moet u zelf bepalen. In de strafwet vindt u dat niet terug."

Blanco strafblad

"Hij werd nog nooit veroordeeld. Ook weten we dat, behalve die tussenkomst in 2010 (akkefietje over bomen, red.), nooit politionele tussenkomsten zijn geweest", vervolgt Pieters. "Kan er in dit concreet dossier een verzachtende omstandigheid worden gehaald op de manier waarop de doodslag is gepleegd? Dams werd afgeslacht met een groot vleesmes. Het slachtoffer had geen enkele kans tegen het buitensporig geweld. Hij had enkel zijn handen en benen om zich te verdedigen. Op pakweg vijftig meter werd dat grote hart van Luc dodelijk geraakt. Dat is bijzonder verontrustend. Met een koksmes een medemens zo verrassen, welk motief men daar ook voor had. Uit die feiten kunnen alleszins geen verzachtende omstandigheden worden gehaald. Had hij een ongelukkige jeugd? Hij heeft een goede jeugd gehad. Een opleiding heeft hij zelf gestopt om te kunnen gaan werken. Er zijn geen voorvallen gekend die enige rol konden spelen bij de gepleegde feiten. Aan gebrek aan levenservaring ontbrak het hem evenmin. Hij was eveneens goed bij zijn verstand, volgens de deskundigen. Jarenlange pesterijen en bedreigingen? Daarvoor liggen geen objectieve elementen voor. Het enige dat we kunnen vaststellen dat die twee totaal verschillende persoonlijkheden waren en dat het niet klikte. Dat de problematiek van een bouwovertreding en het afbreken van zijn woning wordt door verdediging gesuggereerd, maar dat wordt helemaal niet aannemelijk gemaakt. Bottom line: de verstandhouding tussen die twee is ernstig scheef gelopen. Putseys was voor een heel groot deel verantwoordelijk."

"Terwijl Dams aan het sterven was vond Putseys het niet nodig om onmiddellijk de hulpdiensten te bellen. Hij dacht eerst na hoe hij zich er kon uitpraten. En legde het mes terug in de koffer, ervan uitgaand dat hij het mes misschien ooit nog op een bbq zou gebruiken. Daar ook geen verzachtende omstandigheden." 

"U bent tot een correcte beslissing gekomen. We zijn nu aanbeland in een tweede fase waarin u zal onderzoeken welke straf passend is voor een van de zwaarste misdrijven in ons strafwetboek", opent Pieters. "Een egoïstische en laffe daad. Zijn schuld staat nu vast. Hij heeft het gedaan, dat is de juridische waarheid. Het is een belangrijk signaal dat leugens en ongerijmdheden worden doorprikt. Het is geen gemakkelijke taak om hier een straf op te kleven. Hoe maak je het overlijden van Luc ooit acceptabel. Hoe moet de maatschappij omgaan met deze dader die tot op het laatste moment blijft beweren dat hij Luc niet dood wilde. Hij is blijven spartelen als een duivel in een wijwatervat. De straf moet een boetedoening zijn voor de veroordeelde zelf. Het moet ook een stap zijn naar zijn reïntegratie in de maatschappij. U zal een voorbeeld moeten stellen, de straf moet een afschrikking zijn voor anderen die in de verleiding komen een mes uit de koffer te willen nemen en een misdrijf te plegen." 

Roger Putseys is schuldig aan doodslag. Van uitlokking is er geen sprake volgens de twaalf gezworenen. Voorzitter Peter Hartoch leest het arrest over de schuldvraag voor: "De jury sluit zich aan bij de bevindingen van de wetsartsen. Het slachtoffer is overleden aan een steekwonde door het borstbeen in het hart. De dood is na een aantal minuten ingetreden. Evenals zijn er verwondingen door stomp geweld in het gelaat en aan de knie. Er zijn geen aanwijzingen dat het overlijden veroorzaakt is door een toxicologische oorsprong."

Niet betrokken

"Simone was op geen enkel moment rechtstreeks bij de schermutseling betrokken. Putseys heeft Luc Dams verwond met mes dat hij even daarvoor uit de koffer van zijn Mercedes had gehaald. Er moet uitgesloten worden dat de handelingen accidenteel zijn uitgevoerd. De steekwonde werd intentioneel en met grote kracht toegediend. Samen met de wetsarts is de jury van oordeel dat de wonde niet kan worden verklaard door er tegenaan te lopen. Het is niet aannemelijk dat beschuldigde zou hebben gehandeld uit wettelijke zelfverdediging. Desbetreffend wijst jury op de verklaring van het koppel. Dat Dams op de openbare weg stond. Putseys parkeerde zich eerder onmiddellijk aan de toegangspoort dan verder te rijden. De dynamische schermutseling vond plaats langs de straatzijde hetgeen blijkt uit de localisatie van de bloedsporen en de gevonden hemdsknopen. Linda Hermans hoorde haar echtgenoot roepen en Dams was ongewapend terwijl Putseys een groot koksmes hanteerde. Het is weinig aannemelijk dat Dams Putseys en zijn vrouw in die omstandigheden zou hebben aangevallen."

Uit het geheel van de audioboodschap van de noodoproep blijkt volgens de jury ook niet dat de echtgenote van Putseys zijn vrouw ook werd aangevallen. "Bij de onderzoeksrechter heeft hij dat nooit verklaard."

"Simone Putseys die op de passagiersstoel zat maakte in tegenstelling tot Putseys zelf geen melding van een scheldpartij of het feit dat Dams obscene gebaren maakte. Het is verder niet boven ieder redelijke twijfel aangetoond dat Putseys handelde met voorbedachten rade."

Met een krop in de keel probeerde Putseys vrijdagochtend de familie in de zaal in de ogen te kijken tijdens zijn laatste woord. Weduwe en dochter van het slachtoffer hielden de blik naar beneden gericht. “Marina, Eva, Maarten en familie. Ik vind het verschrikkelijk wat er gebeurd is. Het is iets wat nooit had mogen gebeuren. Ik kan de klok ook niet terugdraaien. Ik heb er zoveel spijt van. Ik kan het eigenlijk niet in woorden zeggen. Het is heel spijtig dat ik Luc niet beter heb leren kennen. Het moet verschrikkelijk zijn uw papa op die manier te verliezen. Als ik kon, zou ik u proberen te troosten. Ik heb ook kinderen en kleinkinderen. Als ge mij wilt vergeven?”, stamelde de zeventiger. En nog “Sorry. Ik heb er geen woorden voor. Ik ben niet iemand van veel woorden. Ik vind het verschrikkelijk, echt waar. Uit het diepste van mijn hart. De jury mag nu beslissen over mijn lot. Ik zal hun beslissing aanvaarden.”