Terrorist Nice is Tunesiër van 21 die als vluchteling Europa binnenkwam via Lampedusa

Een van de drie slachtoffers van Brahim A. is de koster van de kerk, de twee anderen waren vrijwilligsters. Er is een onbekend aantal gewonden. Alles wijst volgens de autoriteiten op een terreuraanslag. Het waarschuwingssysteem ‘vigipirate’ is voor heel Frankrijk opgeschaald naar het hoogste dreigingsniveau.

De aanslagpleger is gearresteerd en raakte daarbij gewond door een politiekogel. Het zou gaan om Brahim A., een 21-jarige man met de Tunesische nationaliteit, geboren in 1999. Hij zou op 20 september een in Italië aangekomen zijn via Lampedusa. Volgens de Franse minister van Binnenlandse Zaken, Gérald Darmanin, was A. nog maar “enkele uren of enkele dagen” in Frankrijk. Donderdagochtend zou hij met de trein in Nice gearriveerd zijn.

In zijn zak vonden de speurders een blad uitgegeven door het Italiaanse Rode Kruis. Het was het document waarmee de Franse onderzoekers hem konden identificeren. Na twee weken quarantaine op een boot werd hij vrijgelaten met de boodschap dat hij Italië moest verlaten: zijn asielaanvraag werd geweigerd. Hij is vervolgens op 9 oktober overgebracht naar een uitzetcentrum in Bari, in de hak van de laars. Hij moest Italië binnen de zeven dagen verlaten, maar reisde dus illegaal naar Frankrijk. De Italiaanse en Franse politie onderzoeken nu hoe hij in Nice terecht is gekomen en of hij voor zijn reis naar Europa al geradicaliseerd was of dat de afgelopen drie weken gebeurd is.

Het is niet de eerste keer dat een Tunesische aanslagpleger via Lampedusa Europa binnenkomt, ook Anis Amri, dader van de aanslag in Berlijn in december 2016, verstopte zich tussen de bootvluchtelingen.

De aanslagpleger in Nice zou geen bekende zijn van de politie. Hij is aanvankelijk ter plaatse aan zijn verwonding behandeld en werd daarna naar het ziekenhuis gebracht, waar hij geopereerd werd. Hij zou niet in levensgevaar verkeren, maar vandaag nog een tweede operatie moeten ondergaan, volgend Le Monde. De krant weet dat zijn toestand het nog niet toeliet om hem verder te ondervragen. In een eerste verklaring zei de man dat hij alleen had gehandeld, melden Franse media. Toch heeft de Franse politie gisteravond nog een 47-jarige man aangehouden die de avond voor de afschuwelijke moorden contact zou hebben gehad met de terrorist.

Volgens burgemeester Christian Estrosi bleef de verdachte zelfs op de brancard ‘Allahu akbar’ (God is de grootste) roepen en doodde hij in de kerk de koster, een man van in de veertig met twee kinderen, en een vrijwilligster (66) die de sacristie (opslagruimte voor spullen voor de kerkdienst, red.) schoonmaakt. Beide slachtoffers sneed hij de keel door. Bij het naar buiten gaan, stuitte hij op een andere vrijwilligster (45) op wie hij instak. Zij raakte zwaargewond maar wist te vluchten naar een nabijgelegen café, waar ze toch bezweek aan haar verwondingen. “Zeg tegen mijn kinderen dat ik van ze hou’’, waren haar laatste woorden, verklaarde de cafébaas volgens BFMTV.

Bij de vrouw in de kerk handelde de man volgens Estrosi op dezelfde manier als de man die amper twee weken geleden een 47-jarige leraar de keel doorsneed in een voorstad van Parijs. Volgens een politiebron van de Franse krant Le Figaro zou het 66-jarige slachtoffer ‘min of meer zijn onthoofd’. Burgemeester Estrosi eist dat er alles aan wordt gedaan ‘om het islamofascisme op ons grondgebied definitief te vernietigen’. Hij wil dat alle kerken in de stad en andere gebedshuizen worden bewaakt of gesloten. De Franse president Emmanuel Macron besliste daarna om militairen in te zetten om de bewaking van scholen en kerken op te voeren. “We worden aangevallen wegens onze waarden, onze waarden van vrijheid en ons verlangen niet voor terreur te wijken”, aldus Macron gistermiddag in Nice.

Een ober van het nabijgelegen Grand Cafe Lyon hoorde omstreeks 09.00 uur naar eigen zeggen schoten. Daarna sloegen mensen volgens hem rennend op de vlucht. “Een vrouw kwam uit de kerk en zei: ren, ren, er is iemand mensen aan het neersteken”, verklaarde de 32-jarige medewerker tegenover persbureau AFP.

De Franse politie moest ook in andere steden in actie komen. In een voorstad van Parijs is een man aangehouden die kennelijk van plan was een aanslag op een plaatselijke kerk te plegen. De politie werd gewaarschuwd door zijn vader nadat de jongeman met de auto was vertrokken met de mededeling “zoiets als in Nice” te gaan doen, berichtte de krant Le Parisien. De man kon korte rijd later worden gearresteerd vlakbij de kerk.

In het centrum van Lyon is een jongeman aangehouden die met een lang mes een tram wilde binnengaan. Volgens plaatselijke media gaat het om een 26-jarige man met psychiatrische problemen. Het zou om een Afghaan gaan die na zijn arrestatie verklaarde dat hij stemmen had gehoord die hem zeiden te gaan doden. Het was een mes van 30 centimeter lang. Eerder vandaag schoot de politie in de Zuid-Franse stad Avignon een man dood die omstanders in de buurt van een psychiatrisch ziekenhuis met een wapen bedreigde. Het ging om een man die zelf in behandeling was voor psychische problemen. Het parket van Avignon sluit daar moslimterrorisme uit.

Nog vandaag is in de Saudische stad Jeddah een bewaker neergestoken bij het consulaat van Frankrijk. De aanvaller gebruikte een “scherp voorwerp” als wapen, berichten Saudische media. Het slachtoffer raakte gewond, maar zou niet in levensgevaar verkeren. De Franse ambassade in het koninkrijk reageert boos en zegt niets een aanval op een diplomatieke post kan rechtvaardigen. “We roepen onze landgenoten in Saudi-Arabië op uiterst waakzaam te zijn.” De dader zou direct na de aanval zijn opgepakt door Saudische veiligheidstroepen. Het gaat volgens de plaatselijke autoriteiten om een Saudiër. De nationaliteit van het slachtoffer is niet bekend.

Over het motief voor de aanval is niets bekendgemaakt, maar de wijze waarop in Frankrijk is gereageerd op de  huiveringwekkende terreurmoord op leraar Samuel Paty heeft in sommige moslimlanden geleid tot onrust. 

De anti-terreuraanklager in Parijs heeft een onderzoek geopend wegens ‘moord en poging tot moord in relatie met een terroristische onderneming’ en ‘criminele terroristische samenzwering’. De Franse minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin maakte bekend dat het veiligheidsprotocol ter bestrijding van terreuraanslagen voor het hele land is opgeschaald naar ‘urgence attentat’, het hoogste niveau. Het wordt afgekondigd direct na een aanslag of als een geïdentificeerde maar niet gelokaliseerde terreurgroep in actie komt.

Darmanin vroeg de bestuurders van de 101 prefecturen in Frankrijk de beveiliging van gebedshuizen en kerkhoven per direct te versterken. Op het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken vond vanmorgen een interministeriële ‘crisisbijeenkomst’ plaats. Die werd ook bijgewoond door premier Jean Castex en president Emmanuel Macron.

De Franse justitieminister Éric Dupond-Moretti heeft een spoedoverleg belegd met een aantal Europese collega’s en de Europese Commissie.  Namens de Commissie zouden vrijdag Didier Reynders (Justitie) en Ylva Johansson (Binnenlandse Zaken) aanschuiven.

In Frankrijk geldt sinds de aanslag van deze morgen het hoogste dreigingsniveau. De moordpartij in Nice roept herinneringen op aan kerkterrorisme in 2016 toen in de Noord-Franse regio Seine-Maritime twee gewapende mannen een dorpskerk aanvielen. De 85-jarige priester Jacques Hamel werd daarbij de keel doorgesneden, een parochiaan raakte ernstig gewond. Volgens de toenmalige president François Hollande handelden de gijzelnemers destijds uit naam van Islamitische Staat (IS).

De Franse moslimraad spreekt in een verklaring van ‘een laffe daad gericht tegen onschuldige mensen’ en veroordeelt de aanval ‘krachtig’. De Franse bisschoppenconferentie noemt de aanslag als ‘een onbeschrijflijke daad’ en hoopt dat ‘christenen geen symbool worden om af te slachten’. Ter nagedachtenis aan de slachtoffers luiden kerken in heel Frankrijk de doodsklok. Katholieken zijn uitgenodigd voor een gebed.

De Duitse bondskanselier Angela Merkel sprak de Duitse eendrachtigheid met Frankrijk uit. “Ik ben diep geraakt door de wrede moorden in een kerk in Nice”, schreef ze in een boodschap verspreid via het Twitter-account van de regeringswoordvoerder. “In deze moeilijke tijden betuigt Duitsland zijn solidariteit aan de Franse natie”, aldus Merkel.

De plenaire zitting van de Kamer begon vanmiddag met een minuut stilte als eerbetoon aan de slachtoffers van de mesaanval. Premier Alexander De Croo benadrukte opnieuw schouder aan schouder te staan met Frankrijk in de strijd tegen terreur.

In 2016 was Nice ook al het decor van een terreuraanslag. Daarbij kwamen op 14 juli, de nationale feestdag, maar liefst 86 mensen om het leven toen een man met een vrachtwagen inreed op de feestende menigte op de promenade. De dader bleek een geradicaliseerde jihadist te zijn. In februari 2015 werden drie militairen die een joods gebouw bewaakten, aangevallen door een man met een mes. Twee van hen raakten lichtgewond.