Beroemde Midden-Oostencorrespondent Robert Fisk (74) overleden

Robert Fisk stierf vermoedelijk aan een beroerte. Vrijdag was hij opgenomen in het Saint Vincent's Hospital in de Ierse hoofdstad Dublin nadat hij thuis onwel was geworden. Kort na zijn opname is hij overleden.

Fisk is een legende in de journalistieke wereld. Vijftig jaar lang bracht hij verslag uit over conflicten in de Balkan, Noord-Afrika en het Midden-Oosten voor onder meer de Britse kranten The Times en The Independent. In 2005 omschreef de Amerikaanse krant The New York Times hem nog als "waarschijnlijk de meest bekende buitenlandse correspondent in Groot-Brittannië".

Een van de eerste conflicten waarover hij als correspondent verslag uitbracht, waren de zogenoemde Troubles, het conflict tussen Iersgezinde katholieken en Britsgezinde protestanten in Noord-Ierland. In 1976 verlegde hij zijn focus naar het Midden-Oosten. Vanuit zijn standplaats in de Libanese hoofdstad Beiroet bracht hij verslag uit over de burgeroorlog daar, maar ook over de Iraanse revolutie in 1979, de Russische invasie in Afghanistan in de jaren 80 en de oorlog tussen Irak en Iran (1980-1988). In de jaren 2000 trok hij naar de oorlogen in Afghanistan, Irak en Syrië.

Als Midden-Oostencorrespondent sprak hij vloeiend Arabisch. In de jaren 90 slaagde hij er ook in om de voormalige terreurleider Osama bin Laden drie keer te interviewen, in Soedan en Afghanistan, nog voor die "wereldberoemd" werd als brein achter de aanslagen in de Verenigde Staten op 11 september 2001. Fisk bouwde een indrukwekkende carrière op en werd wereldwijd gerespecteerd voor zijn ervaring in en kennis van het Midden-Oosten. Als Midden-Oostencorrespondent was hij ook erg kritisch voor de Verenigde Staten en Israël en het westerse buitenlandse beleid in het algemeen. 

Over 30 jaar omzwervingen in het Midden-Oosten publiceerde hij in 2005 het ooggetuigenverslag "De grote beschavingsoorlog". Een dikke pil van bijna 1.500 bladzijden over de samenhang tussen de vele conflicten in het Midden-Oosten en het wereldwijde terrorisme. Het is tegelijk een verslag van zijn jaren aan de frontlinie, als een zeer kritische analyse van de manier waarop volgens hem het Midden-Oosten gevormd is door de inmening van de Verenigde Staten en andere wereldspelers.

In dat boek haalt hij onder meer uit naar al wie te snel het woord terrorist in de mond neemt. "In het Midden-Oosten, in de gehele islamitische wereld zou dat woord (terroristen) een pestepidemie worden, een overbodig leesteken in al onze levens, een dikke punt achter elke zin, neergekalkt om elke discussie over onrecht in de kiem te smoren, een muur gebouwd door Russen, Amerikanen, Israëliërs, Britten, Pakistanen, Saudiërs en Turken om ons de mond te snoeren. Wie zou er ooit iets positiefs over terroristen durven te zeggen?", schreef hij toen.

Ons duidingsprogramma "Terzake" kon Fisk drie jaar geleden interviewen. In dat gesprek zei hij onder meer dat hij persoonlijk vindt "dat we elke soldaat, elke tank en elke helikopter die we in het Midden-Oosten hebben, moeten terugtrekken".

Fisk werd in 1946 geboren in Maidstone, in het graafschap Kent in het zuidoosten van Engeland. Later nam hij de Ierse nationaliteit aan en ging hij net buiten Dublin wonen. In 2005 kreeg Fisk een eredoctoraat aan de Universiteit Gent vanwege de kritische manier waarop hij aan journalistiek deed.

UIT HET ARCHIEF - Bekijk hier een gesprek met Robert Fisk in "Terzake" (22/6/2017):