Meer dan zeventig kartons dik is het dossier tegen de gewezen leider van de sekte Ogyen Kunzang Chöling (OKC). De Brusselaar Robert Spatz moest zich de voorbije jaren verschillende malen verantwoorden voor meer dan 170 klachten, gaande van sociale fraude en valsheid in ­geschrifte tot marteling, opsluiting en seksueel misbruik van minder­jarigen. Maar telkens ging hij tegen zijn veroordelingen in beroep. En won ook meestal. Ook nu kan hij nog in cassatie gaan. Of hij dat doet, is niet duidelijk. Hij woont al jaren in Spanje en blijft hier liever weg. Uit schrik voor zijn vroegere volgelingen die hem rijk hebben gemaakt zonder dat ze het zelf beseften. Toen toch niet, nu wel.

Alles begon in 1972. Spatz, die op dat moment werkte als tv-hersteller, besliste na een reis door India om de boeddhistische gemeenschap Ogyen Kunzang Choling (OKC) te stichten in Brussel. Naar buiten toe was het een leer- en beleveniscentrum rond Tibetaans boeddhisme. In de najaren van de flower­powerperiode verzamelde Spatz in geen tijd honderden volgelingen uit binnen- en buitenland rond zich. Zij aanbaden Spatz, die zich ­Lama Kunzang liet noemen, werkten voor OKC en stonden zelfs hun bezittingen af. Zelf investeerde Spatz, in feite een man van twaalf stielen en dertien ongelukking,in villa’s en kocht zelfs een kasteel. Maar hij opende ook biowinkels en restaurants. Al zijn personeel waren volgelingen en werkten in ruil voor kost en inwoon.

Zelf leidde hij een goddelijk leven. Hij werkte niet, had een ganse harem en gaf de kinderen van zijn volgelingen een spartaanse opvoeding waarbij mishandeling en misbruik bijna dagelijkse kost waren. Uit al die contacten werden verschillende sektebaby’s geboren.

Eind jaren ‘90 werd stilaan duidelijk dat OKC een façade was voor fraude en misbruik. Want meer en meer leden voelden zich niet meer goed in de sekte. Maar opstappen ging niet zo maar. Ze werden bedreigd en gevolgd.

Een aantal durfden het toch aan om naar de rechter te stappen. Zoals de Belgische Portugees Ricardo Mendes (40), een van de sektekinderen. Hij ging als een van de eersten een juridische strijd aan met de goeroe.

De mama van Mendes werd toen hij amper vijf jaar was naar één van Spatz’ biowinkels gestuurd om daar te gaan werken. Gratis. Zelf werd het kind naar het Château du Soleil gestuurd in Zuid-Frankrijk, het kasteel dat de goeroe had gekocht met giften en opbrengsten van zijn winkels en restaurants. Mendes mocht zijn mama maar twee keer per jaar zien. Aan de Nederlandse NOS getuigde hij naar aanleiding van het proces: “De kinderen moesten twee keer per dag twee uur naar de tempel, deden verder aan yoga en karate en volgens les. We moesten het lijden leren accepteren, dat was ons karma. Het boeddhisme werd compleet misbruikt. We werden vaak geslagen met houden stokken. Op billen, rug en schouders.”

Claudia, nu 51, werd als sektekind seksueel misbruikt. De klachten zijn bewezen, maar zijn intussen verjaard. Maar door alle getuigenissen, viel de goeroe midden 2000 wel van zijn voetstuk en vluchtte hij naar Spanje.

In 2016 verklaarde de correctionele rechtbank van Brussel Robert Spatz, die nooit aanwezig was tijdens zijn processen, schuldig aan gijzeling van minderjarigen, seksueel misbruik van minderjarigen en economische misdrijven. Maar twee jaar later vernietigde het Brusselse Hof van Beroep het vonnis op grond van schending van de rechten van de verdediging. Het dossier ging vervolgens naar het Hof van Cassatie en het Hof van Beroep van Luik. Daar is Spatz, intussen al 76, veroordeeld tot vijf jaar met uitstel.