Tegenwerking, chaos en vriendjespolitiek ontregelden Chinees testbeleid in beginfase
In de eerste fase van de coronapandemie heeft vriendjespolitiek tussen Chinese gezondheidsautoriteiten en drie Shanghaise bedrijven gezorgd voor chaos en vertraging bij het testen. Dat blijkt uit onderzoek van persbureau Associated Press (AP). Het leidde ook tot een lager aantal gemelde besmettingen.
China kreeg veel lof voor de manier waarop de centrale partijleiding het onbekende virus aanpakte. Voordat die de regie nam, liep de virusbestrijding traag en rommelig, doordat bureaucratieën elkaar tegenwerkten. Die rapporteerden optimistische cijfers over het aantal coronabesmettingen in Hubei, de provincie waar het virus vorig jaar december opdook, terwijl de getallen in hun interne rapportages hoger waren.
Het aantal officiële besmettingen in januari was bovendien laag omdat het Chinese Centre for Disease Control (CDC) en het overkoepelende staatsorgaan, de Nationale Gezondheidscommissie, de leverantie van testsetjes exclusief gunden aan slechts drie relatief onbekende bedrijven. Dat meldt persbureau AP. Ziekenhuizen mochten alleen patiënten opnemen op vertoon van een positieve coronatest van één van de drie door de CDC aangewezen bedrijven.
Uitslagen van coronatesten van andere bedrijven werden niet opgenomen in de nationale statistieken. Deze gang van zaken maskeerde tot zeker 17 januari de ernst van de situatie, waardoor mogelijk minder alert werd gereageerd op de eerste uitbraken.
In het begin van de pandemie kampten veel landen met tekorten of onbetrouwbare testen. China had daarbij als extra nadeel dat het als allereerste werd getroffen en er vrijwel geen kennis was over het onbekende virus. Maar de fouten met het testbeleid lijken geen gevolg van onvermijdelijke chaos in het beginstadium van een pandemie, maar eerder van business as usual: vriendjespolitiek en mogelijke corruptie.
Genetische informatie
Op 3 januari had de CDC de genetische informatie over het virus. Normaal wordt dat soort informatie, samen met ontwerpen voor mogelijke testen, gedeeld met ziekenhuizen, laboratoria en lokale gezondheidsdiensten. Maar de nationale CDC gaf de testontwerpen slechts aan de drie bedrijven in Shanghai. Die werden aangewezen als exclusieve producenten en leveranciers van covid-testen. Tot verbijstering van gevestigde farmaceutische bedrijven en wetenschappers van laboratoria die aan concurrerende staatsorganisaties waren verbonden: ook zij ontwikkelden coronatesten, maar werden tegengewerkt door een verbod van de CDC op het nemen van monsters.
Ziekenhuizen in Wuhan, de stad van de eerste grote uitbraak, kregen instructies hun monsters van verdachte gevallen alleen op te sturen naar laboratoria onder directe aansturing van de gezondheidsdiensten. Provinciale gezondheidsdiensten moesten die monsters naar speciale laboratoria in Beijing sturen. Alleen die uitslagen werden opgenomen in de nationale coronacijfers.
Nadat die omweg op 14 januari verdween, bleef de Nationale Gezondheidscommissie bij ziekenhuizen aandringen testsetjes te kopen van de drie Shanghaise bedrijven. Andere testuitslagen telden niet mee in de statistieken. Het duurde weken voordat BGI en Tianlong, twee giganten uit de Chinese farmaceutische industrie, goedkeuring kregen voor hun testen, die ze half januari hadden ontwikkeld met behulp van via achterdeurtjes verkregen monsters.
Geldstromen
De geheime overeenkomst tussen de gezondheidsautoriteiten en de Shanghaise bedrijven ging gepaard met onverklaarbare geldstromen. Volgens AP betaalden GeneoDx Biotech, Huirui Biotechnology en BioGerm Medical Technology elk een bedrag van 146.600 dollar aan de Chinese gezondheidsdienst. Schimmig blijft wie het geld ontving en met welk doel.
De relaties tussen de bedrijven en de gezondheidsautoriteiten in Beijing en Shanghai waren innig. Ondanks niet aflatende pogingen corruptie uit te roeien, maakt het Chinees bedrijfsleven gebruik van persoonlijke netwerken met politici en ambtenaren om deals te krijgen. Zo was de oprichter van BioGerm tot 2017 in dienst van de Shanghaiese CDC. GeneoDX had als dochteronderneming van een staatsbedrijf, dat direct onder het Chinese kabinet valt, ook een streepje voor. Het derde bedrijf, Huirui, werkte al jaren samen met de CDC.
Terwijl de drie uitverkoren bedrijven zich stortten op de covidtesten, verspreidde het virus zich vanuit de provincie Hubei. Toch werden daar in de periode van 5 tot 17 januari geen nieuwe covidgevallen gemeld, mede omdat de productie bij de Shanghaise bedrijven niet op orde was. Op 16 januari kwamen de eerste testsetjes aan in Wuhan, maar het waren er te weinig en twee van de drie testkits gaven een hoog percentage aan vals-negatieve uitslagen. Daarom lag volgens het Imperial College in Londen het percentage positieve uitslagen in Wuhan laag: slechts een op de negentien besmette inwoners van Wuhan werd vanaf 31 januari positief getest.
Op 20 januari greep de centrale partijleiding de regie. De dag voor de lockdown van Wuhan op 23 januari werden de Shanghaise bedrijven van de lijst met aanbevolen distributeurs van testmateriaal geschrapt. Daarna verdwenen ze naar de achtergrond, omdat hun testsetjes door de lockdown Wuhan niet bereikten.