Boko Haram zet zichzelf weer op de kaart met dodelijke aanslag en ontvoering schooljongens
Boko Haram heeft de verantwoordelijkheid opgeëist voor de ontvoering van ruim 300 jongens van een school, afgelopen vrijdag in het noordwesten van Nigeria. ‘Onze broeders zitten achter wat er gebeurde in Katsina’, zo reageert de leider van de Boko Haram dinsdag in een audioboodschap.
Abubakar Shekau, die de islamitische terreurorganisatie sinds 2009 op meedogenloze wijze leidt, gaf geen bewijs voor de ontvoering. Maar het is waarschijnlijk dat dit inderdaad het werk is van Boko Haram, zegt David Ehrhardt, Nederlands hoofddocent development studies aan de universiteit Leiden en gespecialiseerd in Nigeria. “Het is duidelijk een roep om internationale aandacht, om te laten zien dat ze er nog zijn en waartoe ze in staat zijn. Net als destijds bij de ontvoering van de 276 christelijke meisjes uit Chibok in 2014. Daarmee zette Boko Haram zich internationaal op de kaart.”
Boko Haram lijkt na een periode van relatieve rust rond 2017, toen president Muhammadu Buhari claimde de terreurgroep te hebben verslagen, weer terug van weggeweest. In de afgelopen twee jaar wedijvert de groep met Islamitische Staat in de West-Afrikaanse Provincie (ISWAP) om de meest gruwelijke terreurdaden. ISWAP boekte vorig jaar vooral successen noordelijker in de Sahel, in Burkina Faso, Mali en Niger, met dodelijke aanslagen op militaire posten.
Boko Haram manifesteert zich vooral met aanslagen en terreuracties gericht tegen burgers, waardoor grote delen van het maatschappelijke leven zijn stilgevallen en honderdduizenden burgers op de vlucht gingen. Eind november werden meer dan 110 boeren afgeslacht in de staat Borno als wraakneming. De boeren hadden een Boko Haram-strijder bij de Nigeriaanse veiligheidstroepen aangegeven. Afgelopen weekend werden nog 28 burgers gedood, 100 verwond en 800 huizen verwoest in een dorp bij Diffa, vlak over de grens in Niger.
Jongensschool
De middelbare jongensschool in de stad Kankara in Katsina werd vrijdagavond overvallen door gewapende mannen, waarna ruim 600 jongens te voet door hun belagers naar de omliggende bossen werden meegenomen. Bij een reddingsoperatie zaterdag door het leger, wist bijna de helft van de jongens te ontkomen. Nog steeds worden 320 jongens vermist. Ook van de Chibok-ontvoering in 2014 zijn nog steeds honderd meisjes vermist. Veel meisjes werden uitgehuwelijkt aan strijders of ingezet voor zelfmoordaanslagen. Mogelijk is een tweede doel van de ontvoering van de jongens – behalve publiciteitsstunt – ze te rekruteren voor de strijd.
De ontvoering in Katsina is volgens Ehrhardt “zeer slecht nieuws”. Niet alleen vanwege de omvang ervan, maar vooral ook vanwege de locatie. Boko Haram zaait al een decennium angst met zijn terreur in en rond de staat Borno, in het noordoosten van Nigeria, maar is nu voor het eerst sinds jaren weer actief in het noordwesten van het land. “Het is zeer zorgwekkend dat ze zo’n georganiseerde actie daar kunnen voeren en er ook weg hebben kunnen komen”, aldus Ehrhardt.
Centrum van het land
De veiligheidssituatie is hiermee in vrijwel heel Nigeria ernstig verslechterd. De islamitische terreur die meer dan 37.500 dodelijke slachtoffers maakte en 2,5 miljoen inwoners van huis heeft verjaagd, bleef tot nog toe beperkt tot vooral het noordoosten van het land en in de buurlanden rondom het meer van Tsjaad.
In de afgelopen drie jaar is ook het geweld tussen veehoudende nomaden en boeren opgelaaid in de zogeheten Middle Belt, in het centrum van Nigeria. Die strijd, die traditioneel om toegang tot vruchtbare grond gaat, is steeds meer vermengd geraakt met jihadisme en ‘gewone’ bandieterij en criminaliteit.
Volgens de International Crisis Group heeft het geweld tussen de boeren en herders inmiddels meer doden veroorzaakt dan Boko Haram. Aanslagen en ontvoeringen om losgeld langs belangrijke toevoerwegen zijn nu in vrijwel het hele centrum en noorden van Nigeria aan de orde van de dag.