De eindmeet is in zicht, maar de vraag is of Trump ze nog zal halen

De eindmeet is in zicht, maar de vraag is of Trump ze nog zal halen. Op 20 januari eindigt de termijn van deze 45ste president van de Verenigde Staten en neemt de pas verkozen Joe Biden het van hem over. Maar na de bestorming van het Capitool door opgehitste aanhangers lijkt het erop dat Trump de Rubicon heeft overgestoken. 

Door het geweld van woensdag en de gebrekkige houding van Trump om zijn aanhang tot de orde te roepen, hebben verschillende topmedewerkers nu het Witte Huis al vaarwel gezegd. Anderen, zoals Trumps veiligheidsadviseur Robert O’Brien overwegen hen te volgen.

De commentaren in Amerikaanse kranten zoals The Washington Post en The New York Times laten er evenmin twijfel over bestaan: Trump moet worden afgezet om erger te voorkomen. “Trump zijn termijn laten uitzitten, hoe kort het ook nog duurt, brengt de veiligheid van de natie in gevaar”, schrijft columnist Bret Stephens in The New York Times. 

Er zijn verschillende opties om Trump weg te krijgen, maar waar nu vaak naar gewezen wordt is het 25ste amendement op de Amerikaanse grondwet. Sectie 4 kan gebruikt worden om hem uit zijn functie te zetten. Dat artikel bepaalt dat een president aan de kant geschoven kan worden als die de “bevoegdheden en taken van zijn ambt niet kan uitoefenen”.

Pence kwaad

Vicepresident Mike Pence en zeker acht ministers zouden dan een brief naar de leiding van het Congres moeten sturen om te melden dat Trump niet meer in staat is om zijn job te doen. Trump kan zich verweren, maar uiteindelijk zou het Congres dan zelf moeten beslissen of hij aan blijft. Gisteren hebben prominente Democraten als Nancy Pelosi en Chuck Schumer gevraagd om Trump via die weg meteen af te zetten. 

Maar of Pence daarmee verder wil gaan, valt te betwijfelen. De vicepresident zou woedend zijn geweest op Trump. “Na alles wat ik voor hem heb gedaan!”, vertelde hij naar verluidt tegen een Republikeinse senator. Maar het valt ook op dat Trump qua toon plots veel milder lijkt. 

Na de bevestiging van de verkiezingsoverwinning van Joe Biden door het Congres gisteren beloofde Trump dat de machtsoverdracht “ordelijk” zou verlopen. Omdat Twitter zijn eigen account heeft geblokkeerd, gaf Trump zijn boodschap door via dat van een medewerker. 

Het is moeilijk te zeggen, maar het kan dat het signaal van zijn medewerkers en van zijn partijgenoten toch een belletje doet rinkelen bij Trump. De zittende president beseft stilaan ook dat hij steeds meer alleen staat in Washington. “Als Trump zich nu rustig houdt, denk ik dat hij zijn termijn nog wel kan uitdoen”, zegt Bart Kerremans, professor Amerikaanse politiek (KU Leuven). “Maar dan moet hij echt afkoelen.” 

Als hij het vuur opnieuw aan de lont steekt, is de kans volgens Kerremans groot dat het 25ste amendement wordt toegepast. “De geest is nu uit de fles”, zegt de Amerika-expert. “De zaak is al besproken onder kabinetsleden. “We weten dat Pence kwaad is over de rol die Trump heeft gespeeld bij de bestorming. Dat verlaagt de drempel om gebruik te maken van het 25ste amendement. In Washington hebben velen echt schrik voor wat hij nog kan doen.”