Reconstructie dood Jozef Chovanec uitgesteld door corona - familie verbijsterd over uitblijven van tuchtprocedures voor betrokken agenten

Enkele dagen voor zijn dood was Chovanec met geweld uit het vliegtuig naar zijn vaderland gezet. Hij werd die avond opgesloten in een cel op de luchthaven van Charleroi, waar hij eerst zichzelf zwaar verwondde en vervolgens langdurig overmeesterd werd door meerdere agenten. Eén van hen - een jonge vrouw - bracht daarbij een Hitlergroet. De beelden daarvan lekten vorige zomer uit in deze krant. 

De onderzoeksrechter weigerde lang een reconstructie. Zij vond een wedersamenstelling onnodig. Op aandringen van de nabestaanden beval de kamer van Inbeschuldigingstelling daarop een reconstructie. Normaal zou die plaatsvinden op 9 en 11 februari. Maar in het belang van de gezondheid en veiligheid van alle betrokkenen is de reconstructie nu voor onbepaalde tijd uitgesteld. 

“Dit is een zware opdoffer voor de weduwe van het slachtoffer”, zegt advocate Ann Van de Steen. “Ze hoopt al zo lang antwoorden te krijgen. De reconstructie kan daarbij helpen. Hopelijk is uitstel geen afstel.” Van de Steen spreekt van een heel wrang gevoel. “Toen meneer Chovanec stierf was er van corona in ons land nog totaal geen sprake. Had de onderzoeksrechter toen haar werk gedaan én een reconstructie georganiseerd, zaten we nu niet met deze ellendige situatie.”

Volgens commissaris-generaal van de federale politie Marc De Mesmaeker is een tuchtprocedure tegen de betrokken agenten overigens nog niet meteen aan de orde. Justitie zal zich wellicht eerst uitspreken over de omstandigheden waarin Chovanec om het leven kwam, zei hij vandaag in de Kamer. De feiten zijn intussen drie jaar oud, maar volgens De Mesmaeker zou een verjaring kunnen worden opgeschort totdat een rechter een juridische uitspraak heeft gedaan in de zaak, op voorwaarde dat het gaat om feiten die aan een gerechtelijk onderzoek zijn onderworpen. Op die manier zouden eventuele tuchtsancties dus uitgesteld worden tot na een vonnis.

De familie-Chovanec reageert vandaag verbijsterd in een mededeling via haar advocaat. “Het gegeven dat er op heden, quasi 3 jaar na de feiten en 6 maanden nadat de beelden van het vreselijke voorval publiek werden, nog steeds tuchtonderzoeken niet zijn opgestart en daardoor nu dreigen te verjaren, is voor de familie onaanvaardbaar”, luidt het. Dat tuchtonderzoeken door een dreigende verjaring niet meer mogelijk zouden zijn, is voor de nabestaanden van Chovanec onbegrijpelijk. “De voorbije maanden werden diverse publieke verklaringen geuit waarbij werd gesproken over ‘een uitgestoken hand’ en ‘de wil om het dossier tot op het bot te onderzoeken’. Nu blijkt dat diverse tuchtonderzoeken niet eens zijn opgestart komen deze uitspraken betekenisloos over.”

De Mesmaeker wees in de Kamer op de complexiteit van de tuchtwetgeving. Het is voor de familie onbegrijpelijk dat “de complexiteit van de eigen wetgeving zou worden ingeroepen om het stilzitten te rechtvaardigen”.

“Uit het niet opstarten - of het zelfs laten verjaren - van tuchtonderzoeken wordt bij de familie wederom de indruk gewekt dat de wil om de zaak volledig te onderzoeken niet op ieder niveau aanwezig is. Dit is onaanvaardbaar”, leest de mededeling. De familie roept alle betrokken instanties dan ook op om “onmiddellijk de nodige stappen te ondernemen”.

Vandaag vond ook in het Europees Parlement een debat over de zaak-Chovanec plaats. Europees commissaris voor Justitie Didier Reynders noemde het essentieel dat België voortmaakt met het onderzoek, zodat eventuele verantwoordelijken voor de dood van Chovanec kunnen worden aangeduid.