Staatsgreep in Myanmar: regeringsleider Aung San Suu Kyi opgepakt door het leger

De Nationale Liga voor Democratie (NLD), de partij van de gearresteerde regeringsleider van Myanmar Aung San Suu Kyi, heeft de bevolking van het land inmiddels opgeroepen de staatsgreep niet te accepteren en spoort het volk aan om te protesteren. “De acties van het leger maken van het land opnieuw een dictatuur”, stelt de regeringspartij in een verklaring namens Suu Kyi. “Ik spoor mensen aan dit niet de accepteren en met hun hele hart te protesteren tegen de staatsgreep”

De afgelopen dagen liep de spanning tussen de regering en het leger van Myanmar vanwege vermeende verkiezingsfraude op. Afgelopen dinsdag meldde het Myanmarese leger nog een staatsgreep “niet uit te sluiten” als het geen mogelijkheid zou krijgen om de verkiezingsresultaten van afgelopen november te verifiëren. Die verkiezingen werden met een overweldigende meerderheid gewonnen door de partij van Aung San Suu Kyi, die in 1991 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg.

De staatsgreep gebeurde enkele uren voor een nieuw verkozen parlement zou samenkomen. Enkele uren na de arrestaties hebben de soldaten in een videoboodschap op de militaire televisie laten weten dat de arrestaties inderdaad het gevolg zijn van de vermeende verkiezingsfraude. Volgens Suu Kyi's partij, de Nationale Liga voor Democratie (NLD) zijn die verkiezingen echter eerlijk verlopen.

Legerwoordvoerder generaal-majoor Zaw Min Tun beweerde dinsdag nog het tegendeel en zei dat de verkiezingen “noch vrij noch eerlijk” waren verlopen. Hij beweerde dat er ten minste 8,6 miljoen gevallen van fraude waren geregistreerd, waaronder duizenden honderdjarigen en minderjarige kiezers.

Het parlement, waar de partij van Aung San’s Suu Kyi 396 van de 476 zetels behaalde, weigerde echter een buitengewone zitting bijeen te roepen over de beschuldigingen.

Ondanks de grote meerderheid van de NLD-partij, controleerde het leger nog steeds drie belangrijke ministeries (Binnenlandse Zaken, Defensie en Grenzen). Die gang van zaken was een overblijfsel van de jarenlange militaire junta die het land een halve eeuw lang, tot 2011, regeerde.

Rond middernacht Belgische tijd in de nacht van zondag op maandag meldde een woordvoerder van de NLD-partij dat Aung San Suu Kyi samen met andere prominenten, onder wie president Win Myint, ‘s morgens vroeg door het leger was gearresteerd en meegenomen. “We hebben gehoord dat ze vastgehouden wordt in Naypyidaw” (de hoofdstad van het land, red.), klonk het bij woordvoerder Myo Nyunt. Hij riep aanhangers van de partij op niet overhaast te reageren en zich aan de wet te houden. Hij verwachtte zelf ook nog opgepakt te worden.

In de straten van hoofdstad Naypidaw en Rangoon, de grootste stad, patrouilleren soldaten. Voorlopig zijn er geen berichten over geweld. De staatstelevisie meldde technische problemen, waardoor het niet mogelijk was om uit te zenden. Ook waren alle telefonische verbindingen met de hoofdstad verbroken en traden er grootschalige internetproblemen op. Reuters en een correspondent van de BBC meldden dat tientallen soldaten zich op straat bevonden, onder meer bij het stadhuis in de grote stad Yangon.

De partij van Aung San Suu Kyi kreeg de afgelopen jaren al veel internationale kritiek te verduren voor haar aanpak van de Rohingyamoslimcrisis, maar is nog steeds zeer populair bij de Myanmarese bevolking.

Niet alleen het Myanmarese leger, maar ook verscheidene mensenrechtenorganisaties hebben de legitimiteit van de verkiezingen van november in twijfel getrokken. In gebieden waar etnische partijen een goede kans hadden om te winnen, werden verkiezingen afgelast wegens “veiligheidsredenen”. Ook de 600.000 Rohingya, aan wie het Myanmarese staatsburgerschap wordt ontzegd, mochten niet stemmen.

Het leger van Myanmar, dat in het verleden tientallen jaren over het land heerste, belooft voor de komende stembusgang vast te houden aan een “echte meerpartijendemocratie”. Ze stelden in een verklaring op Facebook dat de aankomende verkiezingen “vrij en eerlijk” zullen zijn.

De secretaris-generaal van de Verenigde Naties (VN) Antonio Guterres heeft de arrestatie van Aung San Suu Kyi door het leger in Myanmar sterk veroordeeld. De gebeurtenissen brengen volgens Guterres “een zware klap toe aan de democratische hervormingen in Myanmar.” De VN-Veiligheidsraad zou in de komende dagen over de kwestie vergaderen.

Ook Europees president Charles Michel veroordeelt de coup en roept het leger in Myanmar op om iedereen die op een onwettige manier aangehouden werd, vrij te laten. “De uitslag van de vierkiezingen moet gerespecteerd worden en het democratische proces hersteld.”

Onze buitenlandminister Sophie Wilmès sluit zich daarbij aan. “Zeer bezorgd over de situatie in Myanmar”, schrijft ze op Twitter. “We veroordelen met klem een staatsgreep die erop gericht is de democratie te ondermijnen, alsook de arrestaties van verkozenen zoals ASSK. Wij zullen samen met onze Europese partners nagaan welk gevolg aan deze acties moet worden gegeven.”

Ook de VS en Australië hebben al opgeroepen tot de vrijlating van Aung San Suu Kyi en de andere politieke leiders van haar partij. Australië zegt erg bezorgd te zijn over de berichtgeving rondom de situatie. “We roepen het leger op de wet te volgen, geschillen op een wettige manier op te lossen en iedereen die onrechtmatig is opgepakt onmiddellijk vrij te laten”, zegt de Australische minister van Buitenlandse Zaken Marise Payne in een verklaring.

De Amerikaanse regering zegt actie te ondernemen als de arrestanten niet vrij worden gelaten. “De VS zullen actie ondernemen als de verantwoordelijken deze stappen niet terugdraaien”, staat in een verklaring van het Witte Huis. Japan laat weten nog niet van plan te zijn Japanners uit Myanmar weg te halen. Wel zegt de regering de situatie in de gaten te houden.