‘Vertrektelevisie’: waarom we massaal smullen van andermans buitenlands avontuur

Vertrektelevisie zou je het kunnen noemen. Programma’s over mensen die alles achterlaten om een paar duizend kilometer verder helemaal opnieuw te beginnen. Met alle ups en downs die daarbij horen uitgebreid in beeld. Tot groot vermaak van de televisiekijker die thuis in zijn luie zetel kan vaststellen dat het ook buiten de landsgrenzen niet allemaal goud is wat blinkt. Naar de aantrekkingskracht van het genre hoeft Annemie Struyf niet lang te zoeken. De journaliste volgde de voorbije jaren heel wat Vlamingen in hun trek naar respectievelijk Frankrijk, Spanje en Noorwegen met programma’s als La vie en rose, Eviva España en Het hoge noorden tot gevolg. “Het is een universeel thema dat appelleert aan een nostalgisch verlangen in elk van ons”, denkt Struyf. “Wie heeft er nog nooit gefantaseerd over een nieuwe start in een ander land?”

Ook de redenen waarom we dat doen liggen voor de hand. Het weer is bijvoorbeeld zo’n dooddoener. Heel wat vertrekkers hopen het Belgische kwakkelweer in te ruilen voor een wat zonniger variant. Ook het gebrek aan natuur, het teveel aan stress of het structurele fileprobleem doen dromen van ander en beter. Bij Ruud en Jan, die voor het programma Bye Bye Belgium hun verhuis naar Frankrijk lieten documenteren, waren het dan weer de vastgoedprijzen die de doorslag gaven. “Voor het hotel dat we hier hebben gekocht zouden we in België makkelijk tot vier keer meer betalen”, klinkt het. Al speelt er naast die eerder praktische voordelen vaak ook een dieper verlangen mee. “Het idee om elders een nieuwe start te maken, eens helemaal opnieuw te beginnen, is heel aantrekkelijk”, zegt psychiater Dirk De Wachter. Een verlangen waar ook Struyf in haar programma’s op stootte. “Je merkt dat vele mensen zo’n verhuis zien als een kans om zelf hun leven opnieuw in handen te nemen. Om te leven in plaats van geleefd te worden.”

Vuilnisbakken

Maar trouwe kijkers van vertrektelevisie weten ondertussen dat dat moeilijker is dan het op het eerste gezicht misschien lijkt.  Het vakantie-effect noemt Struyf het. Mensen belanden op reis op een bepaalde plek, zijn helemaal gecharmeerd door het rustige en relaxte leven daar en besluiten er te gaan wonen. Om dan na een paar maanden te merken dat op hun nieuwe woonplaats de zon niet altijd schijnt en dat er ook daar iemand de vuilnisbakken moet buiten zetten. 

Ruud en Jan weten perfect hoe dat voelt. “We hebben ons hotel in de zomer gekocht, toen het hier 30 graden was”, vertellen ze. “Dan is het wel even schrikken wanneer je putje winter verhuist en merkt dat het hier een stuk vochtiger is dan je afgaande op die zomerse kennismaking had verwacht.” Bovendien blijkt dat tragere ritme dat je tijdens je vakantie zo fantastisch vond, niet altijd even handig wanneer je in werkmodus bent. “Het hele onlinegebeuren is hier in de Dordogne nog niet zo ingeburgerd”, getuigt Jan. “Wij zijn het in België zo gewoon om iets te bestellen dat dan de volgende dag aan de deur staat. Hier laat zo’n pakje makkelijk veertien dagen op zich wachten.” Struyf benadrukt dan ook het belang van een goede voorbereiding. Ze geeft bijvoorbeeld de tip om voor je definitief verhuist eerst een jaar lang een huis te huren in die streek. “Dan weet je tenminste hoe alle seizoenen er voelen.” 

Dat vakantie-effect is niet de enige valkuil bij zo’n buitenlands avontuur. Ook wanneer de verwachtingen te hoog zijn kan het fout gaan. “Zo’n verhuis wordt soms gezien als wondermiddel”, legt Struyf uit. “Een manier om alles wat hier in België fout loopt op miraculeuze wijze op te lossen. Maar zo werkt het niet.” Integendeel zelfs. Wie bijvoorbeeld hoopt zijn relatie te redden door naar het buitenland te trekken, dreigt van een kale kermis thuis te komen. “Wanneer je relatie niet goed zit, is naar het buitenland verhuizen zowat het slechtste wat je kan doen”, denken Jan en Ruud. “Als je niet 100 procent op elkaar kan rekenen, dan hou je het geen twee maanden vol.” 

Nieuwe prikkels

“Een buitenlandse droom mag geen vlucht worden”, zegt ook De Wachter. “Natuurlijk is het makkelijker om een nieuwe start te maken op een paar duizend kilometer van je vroegere woonplaats, dan wanneer je dat achter de hoek moet doen. Maar wanneer je vertrekt, zonder duidelijk plan van aanpak, loop je binnen de kortste keren opnieuw tegen de problemen aan waarvan je was weggelopen. Je kan alles en iedereen achterlaten, maar jezelf neem je altijd mee, hoever je ook gaat.”  

Steken we die buitenlandse plannen dan maar beter de diepvries in? “Neen, absoluut niet”, vindt De Wachter. “We moeten nu ook niet elke vorm van verandering afblokken. Veel mensen hebben om de zoveel tijd nood aan nieuwe prikkels. Voor hen kan zo’n verhuis ideaal zijn.” Ook Struyf heeft alleen maar bewondering voor hen die toch de sprong wagen. “Ik heb de voorbije jaren veel mensen ontmoet die zich hun verhuis nog geen moment hebben beklaagd.” In hun verhalen ziet Struyf één constante. “Het zijn de mensen die in België het gelukkigst zijn, die ook in het buitenland floreren.” 

Bye Bye Belgium, elke woensdag om 21.30 uur op Play4.
Het hoge noorden, elke dinsdag om 20.35 uur op Eén.