Aanleg van "turborotonde" op ring rond Gent gaat van start: wat is het en hoe laat ze het verkeer vlotter doorstromen?

Vandaag begint de aanleg van de allereerste turborotonde mét verkeerslichten in Vlaanderen. De rotonde komt aan het kruispunt van de Kennedylaan met de R4 vanuit Destelbergen, dat ook wel bekend staat als het beruchte "Eurosilo-kruispunt". Daar staan nu vaak lange files. 

“Het is een unicum in Vlaanderen, in die zin dat het een heel grote rotonde gaat worden, waar ook lichten op zullen worden aangebracht. En men zal er onmiddellijk moeten voorsorteren, om de juiste rijrichting te kunnen volgen”, zegt Vlaams minister van Mobiliteit, Lydia Peeters (Open VLD).

Het kaartje hieronder laat zien waar de turborotonde precies komt: op de Kennedylaan tussen Oostakker en Gent, waar de R4 vanuit Destelbergen aantakt op die laan.

Bekijk het verslag uit "Het Journaal" hier en lees voort onder de video:

Inspiratie voor het rondpunt haalt de Vlaamse regering uit Nederland, waar zulke constructies heel vaak voorkomen. “Ze hebben in Nederland kunnen zorgen voor een vlottere doorstroming. En dat is hier op de R4 ook nodig”, zegt de minister. De werken moeten rond de zomer van 2022 klaar zijn.  

Op een gewone rotonde komen de rijstroken van de aanvoerwegen samen op één punt, waar je dus voorrang moet verlenen, en bij veel verkeer veroorzaakt dat files. Een dergelijke rotonde bevindt zich bijvoorbeeld op de gewestweg N60 Gent-Oudenaarde in De Pinte.

Het verschil met een turborotonde is dat verkeer dat naar rechts wil (kwartslag) op voorhand moet voorsorteren. Verkeer dat de rotonde over moet (rechtdoor of driekwart slag) sorteert links voor. Zo krijg je een betere doorstroming en op de rotonde zelf is er ook minder verwarring omdat je niet meer van rijstrook moet wisselen. 

Het principe zie je in het filmpje hieronder. Eerst rijdt een automobilist een gewone rotonde voorbij en daarna een turborotonde (video van rijschool www.rijschoolraatsie.nl uit Den Helder):

Een turborotonde kan je klein of héél groot uitvoeren. Op de R4 in Gent wordt het een érg groot exemplaar, met hetzelfde principe als hierboven, maar wel met méér rijstroken per rijrichting: drie naar de rotonde en twee naar rechts. In dit geval zijn ook verkeerslichten nodig omdat het verkeersvolume zeer groot is. Dat zie je hieronder.

De turborotonde in Gent krijgt volgens De Werkvennootschap, die de werkzaamheden voor de Vlaamse overheid uitvoert, slimme verkeerslichten die rekening houden met het verkeersaanbod, en dat is een primeur voor België. “In feite,” zegt woordvoerder Marijn Struyf, “wordt het technisch gezien ook geen echte rotonde maar eerder een turboverkeersplein." Het ziet er uit als een rotonde maar op een rotonde kan je rondjes rijden. Op dit plein zal dat niet lukken (en ook niet nodig zijn): eens je voor het plein de juiste richting hebt gekozen, ga je mee met de flow."

Hoe slim worden die verkeerslichten dan? "In het begin zullen die nog zoals vandaag werken met meetlussen in het asfalt van de weg maar met aangepaste algoritmes," stelt Struyf, "daarna zullen we overschakelen op mobiele data van smartphones van weggebruikers om te meten hoeveel file er voor een verkeerslicht staat."

De Vlaamse regering investeert bijna 20 miljoen euro in de werken, waarvan 19 miljoen door de Vlaamse overheid wordt betaald, en 1 miljoen door de provincie Oost-Vlaanderen.  De turborotonde is volgens minister Peeters nog maar een eerste stap: “De totale heraanleg van de R4 zal zo'n 750 miljoen euro kosten. We willen eigenlijk heel de R4 aanpakken. Nu beginnen we dus met de turborotonde, om dan uiteindelijk ook de andere knelpunten gefaseerd aan te pakken.” Een overzicht zie je in het kaartje hieronder en kan je verder bekijken op deze website.

Het komt er op neer dat de hele Kennedylaan tussen Gent en Zelzate in de volgende jaren omgebouwd zal worden. Alle kruispunten op die laan maken dan plaats voor op- en afritten en aangepaste fietsroutes. Ook de westkant van de ring tussen Zelzate en Wondelgem zal er helemaal anders gaan uitzien, en in het bijzonder het rampzalige kruispunt tussen de ring en de Zeeschipstraat in Evergem/Wondelgem. Daar komt een tunnel onder de weg tussen Gent en Evergem en onder de tramsporen.

Zowel de stad Gent als het Vlaams Netwerk van Ondernemingen (VOKA) pleiten al jarenlang voor een nieuwe oeververbinding tussen de R4-oost in Oostakker en R4-west in Evergem. Dat zou o.m. betekenen dat er een tunnel van 1.3 kilometer zou komen tussen Eurosilo bij Oostakker en de ring in Evergem, onder de havens van Gent. Het grote voordeel daarvan zou zijn dat het doorgaande verkeer in het zuidelijke havengebied niet meer via de Meulestedebrug en de Vliegtuiglaan zou moeten rijden. Dat zijn vandaag enorme knelpunten.

Hiervoor is momenteel echter geen geld, net zoals de Vlaamse overheid ook al jarenlang de tunnel onder de Gentse Dampoort voor zich uit schuift. Voorlopig moet Gent het dus doen met het turboverkeersplein. Over twee jaar.