Vader van Nederlands ‘spookgezin’ dat jarenlang afgezonderd leefde te ziek voor strafzaak: hij komt vrij

De afgelopen maanden concludeerden gedragswetenschappers al dat Gerrit Jan van D. na zijn hersenbloeding uit 2016 niet meer in staat is om zijn eigen strafproces te volgen. Sindsdien kan hij nauwelijks praten, is zijn taalbegrip ernstig aangetast en is het vrijwel onmogelijk vast te stellen wat hij wel of niet begrijpt.

Voortzetten van de vervolging zou zijn recht op een eerlijk proces schenden, concludeerde het Nederlandse Openbaar Ministerie (OM) twee weken geleden tijdens een zitting. Hoe pijnlijk dit besluit ook is voor de vier oudste kinderen, die graag zouden zien dat hun vader wel terechtstaat.

Het OM beschuldigt Van D. er onder meer van dat hij zes van zijn kinderen jarenlang tegen hun wil heeft vastgehouden op een afgelegen boerderij in de buurt van het Drentse dorp Ruinerwold. Ook zou hij twee van zijn oudste kinderen - die het gezin al eerder waren ontvlucht - seksueel hebben misbruikt. Het gezin zou in een soort religieuze ban hebben geleefd, onder aanvoering van Van D. 

De zaak kwam in oktober 2019 aan het licht, nadat een van de kinderen alarm had geslagen. De zaak deed veel stof opwaaien en trok internationale media-aandacht.

Klusjesman en vriend Josef B. is medeverdachte in de zaak. Hij noemde de strafzaak eerder “een heksenjacht”. De rechtbank stelde B. in oktober vorig jaar op vrije voeten, in afwachting van zijn proces, dat wél zal worden voortgezet. Het is nog niet bekend wanneer dat gaat plaatsvinden. B. en Van D. zouden samen ook een man van zijn vrijheid hebben beroofd.

De vier oudste kinderen gaven de rechters twee weken geleden mee dat ze zich grote zorgen maken over hun jongste broer en vier zusjes. Volgens hen is hij voor hen nog steeds een gevaar en oefent hij - ondanks zijn beperkingen - nog altijd macht op hen uit. De jongste kinderen hebben aangegeven met vader verder te willen leven als hij weer vrij komt. 

“Het laatste wat wij willen is dat de jongste vijf wordt ontnomen een individu te worden. Ze moeten de kans krijgen Gerrit Jan te zien met de ogen die wij nu hebben. Met de ogen die iedereen heeft. Doordat wij zo lang zijn geïndoctrineerd, kunnen ze geen nee zeggen tegen hun vader. Ze zien hem als de prime father”, schreven ze in een verklaring.

Volgens het OM betekent het afbreken van de strafzaak niet dat het ontdekte gezin doorgaat met leven zoals ze altijd deden. Er is wel degelijk iets veranderd. Zo leven de kinderen niet meer in een afgezonderde bedompte ruimte en staan ze ingeschreven in een gemeente. Hun geheim is doorbroken, de kinderen zijn uit hun bizarre situatie gehaald en ze hebben keuzevrijheid, geestelijke en medische verzorging.