Het is de eerste keer in de Benelux dat een persoon die verzorgd wordt op een intensieve COVID-19-afdeling, een longtransplantatie krijgt.

Al tijdens de eerste coronagolf kregen transplantatieartsen van UZ Leuven regelmatig de vraag om een longtransplantatie te overwegen bij Covid-patiënten op intensieve zorg. Het ging daarbij meestal om mensen in coma die na meerdere werken op intensieve zorg in blijvend levensgevaar waren, en waarbij genezing onmogelijk leek.

Enkel na screening

De bezwaren tegen dergelijke transplantaties in acute situaties zijn groot. Normaal aanvaardt men enkel patiënten die op voorhand zorgvuldig gescreend werden om voor een longtransplantatie in aanmerking te komen. Een patiënt nieuwe longen geven zonder dat hij in zo’n screeningstraject zit, heeft minder goede slaagkansen. Ethisch gezien is het ook moeilijk om kostbare donorlongen te geven aan een kritieke patiënt waarvan men niet weet hoe lang hij nog kan leven, terwijl er andere patiënten in een screeningstraject al maanden of jaren wachten op nieuwe longen. En omdat de patiënt in coma ligt, kan hij ook geen toestemming geven voor de operatie. Die moet van de familie komen.

Ondertussen groeide het aantal wetenschappelijke resultaten van succesvolle longtransplantaties bij ernstig zieke Covid-19-patiënten wereldwijd wel, en dus stelde een team van artsen aan UZ Leuven een aantal criteria samen waaraan een patiënt moet voldoen om een dringende longtransplantatie te krijgen.

Leeftijdscriterium

“Dit soort longtransplantaties zal uitzonderlijk blijven”, zegt pneumoloog Geert Verleden. “Het kan sowieso alleen bij mensen die in levensgevaar zijn nadat ze minstens vier weken op intensieve zorg aan de beademing liggen. Daarnaast is er een leeftijdscriterium: hoe jonger de patiënt is, hoe meer kans hij maakt om nieuwe longen te krijgen. Belangrijker is dat de persoon voor hij Covid-19 kreeg een goede gezondheid had, bij voorkeur niet-roker is en geen overgewicht heeft.”

“Een vereiste is ook dat de persoon ondertussen Covid-negatief en dus niet meer besmettelijk is, zodat de artsen de transplantatie veilig kunnen uitvoeren”, gaat de pneumoloog verder. “De patiënt wordt daarnaast onderworpen aan een neurologisch onderzoek, en moet natuurlijk ook voldoen aan de eisen van de internationale samenwerkingsorganisatie Eurotransplant, die specifieke criteria heeft voor dringende longtransplantaties.”

Meesten niet in aanmerking

Op 1 januari van dit jaar kreeg de eerste patiënt die aan die criteria voldeed een longtransplantatie in UZ Leuven. De transplantatie is goed verlopen en de patiënt stelt het momenteel goed. Een week later kreeg ook een tweede patiënt van een intensieve covidafdeling nieuwe longen.

“De meeste mensen op een intensieve Covid-19-afdeling zullen helaas niet in aanmerking komen voor een longtransplantatie”, zegt professor Drik Van Raemdonck, thorax- en longtransplantatiechirurg in UZ Leuven. “Onze patiënten op de reguliere wachtlijst voor longtransplantaties krijgen bijna altijd voorrang. Door de coronapandemie is er niet alleen een tekort aan donorlongen, maar ook aan bedden op intensieve zorg. Toch zijn we blij dat we voor sommige mensen in levensgevaar redding kunnen bieden in donkere tijden.”

Verwacht wordt dat de dringende longtransplantaties bij coronapatiënten minder dan 5 procent van het totale aantal longtransplantaties zullen uitmaken. De transplantatieartsen verwachten de komende maanden en jaren trouwens meer vraag naar longtransplantaties bij patiënten die een ernstige Covid-19-infectie hebben doorgemaakt. Die patiënten zullen dan wel in de normale longtransplantatietrajecten terechtkomen.