Nationale staking op 29 maart: ‘De werkgevers verschuilen zich achter de coronacrisis’

De sociale partners onderhandelen al sinds januari over de loon- en arbeidsvoorwaarden in de privésector. Struikelsteen is hoeveel de lonen mogen stijgen bovenop de index. Een rapport van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) legt de grens op 0,4 procent. De bonden spreken over een “aalmoes”, terwijl de werkgevers schermen met de concurrentiekracht in wat ze een van de grootste economische crisissen ooit noemen. Het overleg is, ondanks pendeldiplomatie van minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS), mislukt. Maandag 15 maart loopt een deadline af, maar een overleg tussen de sociale partners is niet meer gepland.

Coronacrisis

De vakbonden ACV en ABVV voeren nu de forcing door een nationale staking in de privésector aan te kondigen. “Een akkoord moet de vier miljoen werknemers ten goede komen”, klinkt het bij ACV en het ABVV. “De werkgevers verschuilen zich achter de coronacrisis wanneer ze zeggen dat de ondernemingen geen liquide middelen meer hebben. Veel ondernemingen en hun werknemers hebben het inderdaad moeilijk. Bepaalde sectoren doen het echter zeer goed. Niet alle ondernemingen kampen dus met dezelfde problemen.” 

De bonden eisen bijgevolg dat de sectoren waar het goed gaat – denk aan de farmasector of de supermarkten – meer mogen geven dan de loonnorm van 0,4 procent.

Industrie- en metaalbedrijven

Er zijn stakingen gepland in de grote sectoren, zoals de grote industrie- en metaalbedrijven. Een algemene staking wordt het niet, want bijvoorbeeld in de openbare sector zal niet worden gestaakt. Maar solidariteitsacties zouden niet uitgesloten zijn. De liberale vakbond ACLVB roept niet op tot de staking, zij wil enkel sensibiliseren, zegt voorzitter Mario Coppens.

Bij de werkgevers wordt ronduit woest gereageerd. Unizo-topman Danny Van Assche waarschuwt dat de bonden door hun actie jobs in gevaar brengt bij ondernemers die vechten voor overleven. “Onverantwoordelijk en onbegrijpelijk”, reageert Hans Maertens van Voka. “Een stakingsdag kost onze economie honderden miljoenen. Nu staken zal onze voorzichtig begonnen relance in de kiem smoren.” Ook het Verbond van Belgische Ondernemingen reageert “verbijsterd.”

Uit een analyse van de Nationale Bank bleek eerder al dat de economie vorig jaar met meer dan 6 procent is gekrompen. En alle sectoren zien hun omzet nog steeds lager liggen dan voor de pandemie. Dat geldt uiteraard het meest voor de horeca, de evenementensector en de luchtvaart. Maar ook de andere sectoren geven omzetdalingen aan. 

De krachtmeting brengt ook de regering in een lastig parket. De regering wil immers enkel ruimte bieden voor extra loon via omzendbrieven. Maar dat volstaat niet voor de vakbonden. Ze willen dat de loonwet zelf op de schop gaat. Op het kabinet van Dermagne wil men voorlopig maar kort reageren. “Ik hoop dat er voor 29 maart een oplossing kan worden gevonden. Ik blijf beschikbaar om daarbij te helpen waar mogelijk, klinkt het. De minister lijkt gevangen te zitten tussen beide kampen, en moet ook intern omzien. Zo diende partijgenoot Marc Goblet recent een wetsvoorstel in met Raoul Hedebouw van de extreem-linkse PVDA/PTB, om de loonnorm indicatief te maken. Dat wordt binnenkort in de commissie Werk en Economie besproken.

Maar ook binnen de meerderheid zit er ruis op de lijn. Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert zegt de vakbondsactie te betreuren en roept op tot nieuw overleg. Sp.a-voorzitter Conner Rousseau van zijn kant ziet wél ruimte. “Ik besef dat de bomen niet overal tot in de hemel groeien, maar er zijn sectoren die het afgelopen jaar bijzonder goed geboerd hebben. En dat is goed. Maar waar ferme winsten geboekt zijn, moeten die winsten ook eerlijk gedeeld worden.”