Op de voormalige site van de Navo in Brussel is vandaag, voor de Franstalige rechtbank van eerste aanleg, het proces begonnen dat de vzw Klimaatzaak heeft aangespannen tegen het klimaatbeleid van de Belgische overheden (DS 16 maart). De vzw wil dat de rechtbank ons land verplicht om zijn CO₂-uitstoot versneld af te bouwen. Met het huidige beleid zou het zijn internationale klimaatbeloftes niet nakomen.

In zijn openingspleidooi besteedde Eric Gillet, advocaat van vzw Klimaatzaak, veel aandacht aan een argument dat het Waals Gewest op het proces in stelling zal brengen. Dat luidt dat de aanklacht onontvankelijk is, omdat ze het ‘belang van toekomstige generaties’ voor ogen heeft. ‘De toekomstige generaties bestaan hypothetisch uit kinderen die nog geboren moeten worden. Dat zijn geen rechtspersonen.’ Dat staat in de conclusies die het Gewest in aanloop naar het proces aan de rechtbank overmaakte.

‘Onaanvaardbare houding’

‘De tegenpartijen erkennen de rechten van toekomstige generaties niet’, besloot Gillet in zijn openingspleidooi voor de rechtbank. ‘We zijn woedend omdat de tegenpartijen, de verschillende overheden, aanvoeren dat onze eisen onontvankelijk zijn, omdat we optreden voor de volgende generatie, die geen rechtspersoon zou hebben, geen schade zou ondervinden en geen belang zou hebben bij dit proces.’

‘Hebben die toekomstige generaties geen belang bij menswaardige leefomstandigheden?’, zei Gillet. ‘Hebben zij geen belang bij het kunnen voortzetten van hun familie, en uiteindelijk van de hele menselijke soort? Die houding (van de overheden, red.) is net het probleem. We leven alsof de volgende generaties niet van belang zijn. Die misprijzende houding was decennia geleden misschien aanvaardbaar, maar nu zeker niet meer.’

Bovendien, ging Gillet verder, gaat het al lang niet meer alleen over toekomstige generaties. ‘We zien de gevolgen van de klimaatopwarming in ons dagelijkse leven. Hic et nunc. Hier en nu. We weten dat miljoenen mensen zullen sterven, hun thuis zullen verliezen. Dat kinderen zullen sterven, en dat door de inertie van onze leiders.’

‘Inbreuk op mensenrechten’

De wetenschappelijk consensus over het bestaan en de gevaren van de klimaatverandering is ongezien, zei Gillet: ‘België treedt die consensus ook bij en is zelfs het engagement aangegaan om die klimaatverandering tegen te gaan. We weten dat het de hoogste tijd is dat we optreden. België heeft zelf vastgelegd wat de juiste houding zou zijn, en hoe overheden zouden moeten optreden, maar komt dat engagement niet na. Dat is een fout in de juridische zin, en een inbreuk op de mensen- en kinderrechten.’

Nog tot en met donderdag zijn de advocaten van vzw Klimaatzaak op het proces aan het woord. Daarna volgt de verdediging van de federale, Waalse, Vlaamse en Brusselse overheden. Het proces duurt tien dagen.