ONZE OPINIE. “De zwijgzaamheid bij ziekenhuizen over hun coronadoden is niet meer van deze tijd”

‘Wat is de insteek? Waarom vraag je dat? Wat ben je van plan?’ Zelden zoveel bezorgde e-mails, sms’en en telefoontjes gekregen van ziekenhuiswoordvoerders als de voorbije week. De vraag die deze krant hen had gesteld? Of ze konden doorsturen hoeveel Covid-patiënten ze het afgelopen jaar in hun ziekenhuis hadden opgenomen en hoeveel van hen overleden zijn. Nog geen halfuur nadat we die mail naar 68 persdiensten hadden verstuurd, kwam de stroom aan afwijzingen op gang.  ‘We mogen niet van de overheid. We vinden dit geen goed idee. Die info ligt te gevoelig voor de nabestaanden.’ Alles werd uit de kast gehaald, behalve de cijfers.

Dat het zo delicaat niet hoeft te zijn, bewees alvast één Antwerps ziekenhuis, dat ons binnen het uur alle cijfers aanleverde. Zonder de minste zweem van bezwaar. Nog acht anderen volgden dat voorbeeld en boden transparantie. 59 ziekenhuizen hielden de deur stevig dicht.

Het is hun recht om dat te doen, maar ze kunnen niet beletten dat we dat recht hardop in vraag stellen. De zwijgzaamheid bij de ziekenhuizen over hun Coviddoden is niet meer van deze tijd. De uitkomst van een behandeling voor een levensbedreigende aandoening zou voor het grote publiek geen geheim mogen zijn. Waarom zou een burger het recht niet hebben om te weten in welk ziekenhuis hij of zij relatief meer kans maakt om Covid-19 te overleven? Is die vraag zo absurd?

Een onafhankelijke commissie boog zich eind 2020 al eens over die kwestie en oordeelde dat het vrijgeven van de sterftecijfers per ziekenhuis een zaak ‘van algemeen belang’ is. De commissie riep de federale overheid op om de cijfers te publiceren. Er was geen enkel juridisch tegenargument te verzinnen. De overheid las dat advies en klasseerde het verticaal. We kunnen ons niet van de indruk ontdoen dat ze op dat vlak onder één hoedje speelt met de ziekenhuizen.

Bij heel wat ziekenhuizen leeft de angst om ‘te kijk’ gezet te worden, als hun cijfers op straat komen te liggen. En die bezorgdheid is legitiem. Niemand zit te wachten op lijstjes met goede en slechte ziekenhuizen op basis van één parameter. Ook wij niet. Maar die vrees voor imagoschade belet vandaag wel dat we op zoek kunnen gaan naar de oorzaken van abnormaal hoge sterftecijfers door Covid-19 in bepaalde ziekenhuizen. En vooral: het belet de zoektocht naar oplossingen.

Vandaag vinden de ziekenhuizen dat het enkel aan hen toekomt om te oordelen wat ze uit hun sterftecijfers willen leren. Sommigen doen dat, wisselen data uit met andere ziekenhuizen en zoeken verbeteringen. Anderen doen dat niet. En die kunnen daarmee wegkomen, omdat vandaag niemand in de buitenwereld weet hoe performant hun behandeling van Covidpatiënten écht is. Dat zou ook de overheid niet langer mogen dulden. In plaats van mee de deur naar de cijfers te barricaderen, zou men net moeten helpen om ze open te wrikken.

Een sector die gefinancierd wordt met zoveel belastinggeld kan het niet maken om aan diezelfde belastingbetaler geen verantwoording af te leggen over haar beleid. Zeker niet als dat beleid mee beslist over leven of dood. Transparantie kan onze ziekenhuizen op termijn alleen maar beter maken. En onze burgers kunnen er alleen maar langer door leven.

Win-win.

Het best bewaarde geheim van deze crisis: 9 op de 10 ziekenhuizen zwijgen over het aantal coronadoden (+)

Een uitbraak in Aalst doet eigenlijk ook cijfers in Gent stijgen: hoe virus in ziekenhuizen de curves kan vertekenen (+)