“Corona was motor van verandering in gesloten jeugdinstellingen”

In hun jaarverslag blikken de maandcommissarissen van de Commissie van Toezicht - die elke maand een bezoek brengen aan 'hun' instelling - terug op het voorbije jaar in de gesloten gemeenschapsinstellingen, vier voorzieningen met een beveiligd verblijf en het Vlaams Detentiecentrum. Het jaarverslag wordt vandaag voorgesteld in de commissie Welzijn van het Vlaams Parlement.

De coronacrisis heeft er volgens de maandcommissarissen “stevig ingehakt” bij de jongeren, begeleiders en verantwoordelijken van jeugdhulpvoorzieningen. Bezoek werd geschrapt, bepaalde activiteiten gingen niet langer door, lessen werden stilgelegd,... De lockdown heeft volgens Kinderrechtencommissaris Caroline Vrijens “geraakt aan cruciale rechten van jongeren”.

Door die moeilijke omstandigheden had de Commissie van Toezicht rekening gehouden met meer spanningen en conflicten met en tussen jongeren. “Maar al bij al bleef dat binnen de perken”, staat in het jaarverslag. Meer zelfs, hier en daar zorgde corona voor een “lossere sfeer en minder spanningen met de opvoeders”.

Door corona kwam er ook een versnelde digitale evolutie in de instellingen. Zo werd beeldbellen ineens wél mogelijk (waar dat vroeger niet of amper kon) en werd ook flexibeler omgesprongen met belmomenten en belminuten.

Enkele pijnpunten uit het verleden blijven wel opborrelen. Zo blijven de wisselende informele regels een bron van ergernis. Jongeren blijven ook klagen over de verplichte kamermomenten. De Commissie van Toezicht vraagt de instellingen om die kamermomenten onder de loep te nemen en ze met de jongeren te bespreken. “Jongeren naar hun kamer sturen mag geen automatische reflex zijn omdat het gemakkelijk is”, klinkt het.

Op het vlak van sanctiebeleid ziet de Commissie wél evolutie, maar tegelijk wordt aan de instellingen gevraagd dat beleid te blijven monitoren en spaarzaam om te springen met afzonderingen. “Afzondering moet altijd zo beperkt mogelijk zijn in de tijd, duidelijk zijn voor de jongeren en voortdurend geëvalueerd worden”, klinkt het.