Biden maakt zich op om Armeense genocide te erkennen, als eerste Amerikaanse president ooit

Regeringsbronnen bevestigen het opmerkelijke voornemen van Biden tegenover diverse Amerikaanse media. Deze stap zal zeker tot woedende reacties leiden van Turkije, dat ontkent dat ten tijde van het Ottomaanse Rijk vanaf 1915 sprake was van een genocide op de Armeense bevolking.

De erkenning van Biden, die zaterdag wordt verwacht tijdens de jaarlijkse wereldwijde herdenking van de slachtoffers, is een ongekende breuk met het Amerikaanse beleid tot nu toe. Voorgaande Amerikaanse regeringen en presidenten vermeden voortdurend het woord ‘genocide’ officieel in de mond te nemen, onder andere om NAVO-bondgenoot Turkije niet voor het hoofd te stoten.

Bidens stap komt twee jaar nadat de Amerikaanse Senaat een resolutie aannam waarin de dood van naar schatting 1,5 miljoen Armeniërs genocide werd genoemd. In het Congres roepen Democraten en Republikeinen al jaren om de erkenning van de gruwelijkheden als volkerenmoord. Tijdens de presidentsverkiezingen beloofde Biden hiertoe te zullen overgaan.

Verslechtering

Sommige regeringsfunctionarissen zeggen dat Biden zich tot op het laatste moment kan bedenken vanwege de gespannen relatie met Ankara. Turkije is nog niet officieel op de hoogte gebracht van de ongekende Amerikaanse stap. De Turkse president Erdogan heeft telkens hard uitgehaald naar landen die eerder al spraken van genocide.

De relatie tussen de VS en Turkije is de afgelopen jaren verslechterd, onder andere vanwege de aankoop door Ankara van het Russische antiraketsysteem S-400. Zowel het ministerie van Buitenlandse Zaken als Bidens woordvoerder Jen Psaki weigerden woensdag in te gaan op de verklaring die de president zaterdag zal afleggen. De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu waarschuwde de VS dinsdag dat een Amerikaanse erkenning van genocide de relatie met Ankara op het spel zal zetten

“Als de Verenigde Staten de betrekkingen willen verslechteren, dan is dat hun beslissing”, aldus de bewindsman tegen een Turkse zender. Turkije ontkent niet dat veel Armeniërs indertijd zijn omgekomen maar zegt dat van een georganiseerde volkerenmoord geen sprake was. Volgens de Turken zouden de Armeniërs zijn omgekomen bij de strijd met het Ottomaanse leger. Ook betwisten de Turken dat er 1,5 miljoen mensen omkwamen. 

Onder druk

Biden staat al sinds zijn aantreden onder flinke druk, onder andere van partijgenoten, om zijn verkiezingsbelofte in te lossen. Als hij president zou worden, zo gaf hij tijdens zijn campagne aan, zou hij een Congresresolutie steunen waarin de misdaden tegen de Armeniërs erkend worden als genocide. Vorig jaar april, op de jaarlijkse herdenkingsdag van de Armeense genocide die wereldwijd wordt gehouden, benadrukte de Democraat al dat “zwijgen medeplichtigheid is”.

Meer dan honderd Democratische en Republikeinse Congresleden riepen de president woensdag in een brief op om de herdenkingsdag zaterdag aan te grijpen om de volkerenmoord officieel te erkennen. “Het beschamende zwijgen van de Amerikaanse regering over de Armeense genocide duurt te lang en daar moet een einde aan komen”, aldus de parlementariërs. “We raden u aan om uw verplichtingen na te komen en de waarheid te spreken.”

Ook hekelden de Congresleden de voortdurende ontkenning van Turkije dat er sprake zou zijn geweest van een genocide. “Het historische feit van wat er een eeuw geleden gebeurde, staat niet ter discussie”, betogen de parlementsleden. “Amerikaanse diplomaten uit die periode hebben de massaslachting van de Armeniërs gedocumenteerd.”