Beste Kristien Hemmerechts, elke dt-fout is een stap op weg naar de totale verloedering

Beste Kristien Hemmerechts

Het moment nadert, misschien is het al zover, dat zowel u als Mia Doornaert duchtig gevaccineerd zijn en zodoende naar believen in elkaars bubbel mogen vertoeven. Die gelegenheid zou Canvas kunnen aangrijpen om een programma te lanceren dat uw beider namen draagt – iets in de trant van Zinzen & Van Cauwelaert, maar dan met een wat bredere kijk op de dingen. Met alle respect voor beide heren, maar dat gemier over die kleine Wetstraatstolp gaat toch algauw vervelen. In Hemmerechts & Doornaert zou álles aan bod kunnen komen: politiek, literatuur, gastronomie, seks, kwantumtheorie – geen onderwerp is te heet of te zwaar voor twee rijpere dames van uw niveau. Doordat u en de barones respectievelijk veeleer progressief en conservatief zijn ingesteld, blijft de kosmos te allen tijde in evenwicht, zoals de VRT-beheersovereenkomst dat wil.

Creativiteit

Het idee overviel mij toen ik vorige maandag zag hoe u in De afspraak het belang van de dt-regel relativeerde. U deed dat naar aanleiding van het nieuws dat de universiteit van het Britse Hull haar studenten niet langer zal afrekenen op spelfouten. Zeer verstandig, vindt u dat. Zulke regels zijn hordes op de weg die leidt naar creativiteit. U doceert al decennia het vak Creatief schrijven en dat heeft u naar eigen zeggen geleerd dat mensen beter presteren als ze zich niet geremd voelen door de verlammende angst om dt-fouten te maken. Toen u dat zei, dacht ik dus: waar is Mia Doornaert als je haar nodig hebt? In afwachting van dat nieuwe programma, doe ik hier even haar werk.

Laat ik beginnen met die cursus Creatief schrijven. U mag het mij niet kwalijk nemen, maar zijn daar al auteurs van enig belang uit voortgekomen? Ik stel mij bij zo’n cursus toch vooral langharige vijftigers voor die, in het kader van de zoektocht naar zichzelf, behalve Creatief schrijven ook jazzballet, pottenbakken en de djembé omarmen. In het wereldbeeld dat met zulke verlangens gepaard gaat, ervaart men – net zoals u – de dt-regel als de manifestatie van het witte en westerse patriarchaat. In de heerschappij van zulke regels openbaart zich de verknechting van de mens. De dt-regel is de eerste stap op het pad naar de totalitaire samenleving. Wie deze regel strikt wenst te laten naleven, is een taalnazi, die elke overtreder nog het liefste voor een vuurpeloton ziet staan.

Slordigheid

Wat een onzin, wat een dwaling! De dt-regel, mevrouw Hemmerechts, is juist een teken van bevrijding, de sokkel die onze beschaving schraagt: zo eenvoudig, eerlijk en elegant dat we er de eeuwigheid mee in kunnen. Het is een regel die erg makkelijk kan worden aangeleerd, nog vóór de fase van de zindelijkheid is aangebroken. Dat er zo vaak tegen wordt gezondigd, komt door slordigheid en belabberde pedagogie. En door te buigzame organisaties zoals de Taalunie, die deze week nog maar eens een stoet taalfouten in de adelstand verhief: hen/hun, als/dan, de dubbele ontkenning – pff, het steekt allemaal zo nauw niet meer. Nog even en ‘Oenoemdegij?’ is ook correct.

De boutade wil dan dat een fout geen fout meer is als je ze maar vaak genoeg maakt, dat taal evolueert, nietwaar. Ik word van zulke luie redeneringen buitengewoon verdrietig. Je kunt pas creatief zijn als je de regels kent. Picasso en Raveel beheersten de kunst van het portretschilderen perfect. Anders hadden zij nooit die nieuwe dimensie in hun werk kunnen aanboren. Alles begint bij regels. Ook de uitzondering. Voorál de uitzondering.

De dt-regel leidt niet tot totalitarisme, het tegendeel is waar: elke dt-fout is een stap op weg naar de totale verloedering. Een dt-fout is de broek van de premier die openstaat, een tepel van de koningin die tijdens het Te Deum uit haar decolleté tevoorschijn komt gewipt, een veter van de topspits die losschiet en hem vlak voor het doel ten val brengt. Een dt-fout is een klapband bij 180 per uur – als lezer vlieg ik meteen in de vangrail. Ja, elke dt-fout is een staaf dynamiet in de toren die tot instorten zal worden gebracht.

Vergelijk het met de lockdownhygiëne van menig telewerkende vrijgezel. Dat begint met wat droogshampoo vlak voor de Zoom-meeting. Dan komt het hemd dat wordt gedragen tot de zweetgeur ook de buren bereikt. En het eindigt met de broek die na maandenlang onafgebroken gebruik vanzelf rechtop blijft staan.

Thermodynamica

Er bestaat zoiets, mevrouw Hemmerechts, als de tweede wet van de thermodynamica, ook wel bekend als de wet van de toenemende entropie. Simpel gezegd komt die hierop neer: wat je niet met enige energie onderhoudt, gaat onherroepelijk en compleet naar de vaantjes. De essentie van leven is: moeite doen, je inspannen, flink zijn. Daar hoort bij: leren schrijven zonder fouten. En mocht u vinden dat de inhoud belangrijker is dan de vorm, zoals je vaak hoort, vergeet dan niet: de vorm is het glijmiddel van de inhoud. Een mooi thema, had ik zo gedacht, voor de eerste aflevering van Hemmerechts & Doornaert!

Grammaticale groeten

Joël De Ceulaer, senior writer