Brand Groot Schietveld veroorzaakt grote ecologische schade: “Nesten zeldzame vogels sowieso verloren”

Op het terrein zijn 180 krachten met man en macht aan het blussen. Er zijn ook blushelikopters ingezet. Op het domein van ongeveer 1.500 hectare dat zich uitstrekt over Brasschaat, Brecht en Wuustwezel lopen ook boswachters van het ANB rond. Het gebied is in bezit van Defensie, maar wordt in opdracht van het leger wel beheer door het ANB. “Er is toch al meer dan 300 hectare afgebrand. Voornamelijk open heide, maar het is ook al wel de bossen ingetrokken”, schetst Hermans.

Dat zou ecologisch grote schade kunnen betekenen. “Zeker omdat de brand tijdens het natuurgebied gebeurt. Heel wat zeldzame vogels zoals de nachtzwaluw en de boomleeuwerik hebben hun nesten op de bodem. Die broedsels zijn sowieso verloren. Omdat we al zo laat zitten in het broedseizoen, is er geen kans meer op nieuwe broedsels”, zegt de ANB-regiobeheerder. “Maar het Groot Schietveld is ook één van de belangrijkste plekken in Vlaanderen voor adders. Vroeg op de dag zijn de adders nog aan het zonnen. Toen de brand uitbrak, zou het kunnen dat ze nog niet goed opgewarmd zijn en trager reageren. De adder probeert dan in de grond te kruipen. Het zou kunnen dat we binnen een paar dagen heel wat dode slangen vinden.”

Ook de heide en haar heideplanten zijn in gevaar. “We vrezen dat alles verbrand is.” Dat zou slecht nieuws zijn voor het klokjesgentiaan, een blauw klokje. “Die zouden het moeilijker hebben. Het probleem is dat na zo’n brand de grassen opnieuw groeien. Dan krijgt de heide minder kans”, aldus Hermans. Grazende schapen zouden de schrale heidegrond ten goede komen door de grassen weg te eten, maar het vee is moeilijk in te zetten op militair oefendomein.

Een bijzonder droog voorjaar speelt volgens Hermans mee in het feit dat de brand zo lang blijft woeden. “De gevolgen van een lage grondwaterstand worden hier pijnlijk duidelijk. De vennen zouden normaal op dit moment niet zo droog staan. Waterpartijen en natte oevers zouden de schade misschien kunnen beperken.

Het Agentschap Natuur en Bos betreurt het dat er natuur verloren gaat. “Zelfs op Europese schaal zijn de schietvelden essentiële ecosystemen”, zegt Hermans. Ook provinciegouverneur Cathy Berx is er het hart van in. “Met onze ecologische netwerken moeten we zorgzaam omspringen. Ze zijn van kapitaal belang. Iedere natuurbrand is jammer. Dit is buitengewoon pijnlijk, omdat het Groot Schietveld een aantal unieke plant- en diersoorten herbergt zoals zeldzame vogels en een grote adderpopulatie.”

Al probeert Hermans wel optimistisch te blijven. “Ook op de Kalmthoutse Heide zijn eerder al stukken afgebrand. Het gebied is dat te boven gekomen. Gelukkig is er een vrij grote adderpopulatie, die toch wel een zekere veerkracht heeft”, zegt hij. “We zijn er vrij zeker van dat de heidevegetatie zich zal herstellen. Er is een grotere ongerustheid over de bomen. Al is het nog niet duidelijk of het echte kruinbranden zijn”, besluit Jeroen Denaeghel, ANB-woordvoerder.