Youp en Anna Maria van ’t Hek: ‘Klappen voor mijn vader, dat doe ik niet’

Youp

“Tien jaar lang woonde ik recht tegenover Yab Yum, het exclusieve en roemruchte Amsterdamse bordeel waar Anna een documentaire over maakte. Het is een prachtige film geworden, omdat hij zo’n mooi beeld van een tijd­geest schept. Een plek als Yab Yum, waar rechters en de grootste criminelen van Amsterdam in alle anonimiteit samenzaten, dat zou vandaag niet meer kunnen. Ik heb de documentaire samen met mijn vrouw bekeken aan de keukentafel, allebei blakend van trots.

“Het is een plezier geweest om toe te kijken hoe mijn kinderen alle drie hun eigen weg vonden. Bij Anna was het al vroeg duidelijk dat ze graag beelden vastlegde. Toen we op vakantie waren – ze moet 14 of 15 geweest zijn – pakte ze ook al de video­camera vast om meedogenloos ons gezins­leven vast te leggen, mét voice-over. (lacht) Ook in die tijd schreef Anna al stukjes en maakte ze tekeningen. Een verrassing was het dus niet toen ze later naar de kunst­school wou gaan. Ik heb dat aangemoedigd, maar ik heb haar nooit bewust die richting uitgeduwd.

“Wij hebben onze kinderen nog­al liberaal opgevoed en vonden het vooral belangrijk dat ze iets deden wat ze leuk vonden. Onze oudste dochter ging naar de hotel­school en wou er na drie maanden weer weg: dat vond ik ook goed. Ik vind dat je tot je zestigste een beetje mag ex­perimenteren in het leven: qua partner, qua werk, qua álles. Pas op, ik durf ook wel kritisch te zijn voor het werk van Anna, hoor, maar mijn opmerkingen zijn altijd opbouwend bedoeld. Toen de docu nog niet af was, zei ik weleens: volgens mij is het daar een beetje lang en daar een beetje kort. Die openheid vind ik heel normaal en belangrijk in een gezin. En Anna durft even ongeremd te zijn na mijn voorstellingen. (lacht)

“Toen de kinderen jong waren en ik het land doortrok om op te treden, belde ik elke avond om zeven uur nog even naar huis, net voor ik het podium op moest. Aan de twee jongsten vertelde ik dan een verhaaltje, terwijl ik muntjes in de telefoon­auto­maat gooide om het gesprek gaande te houden. Ik vond het heel belangrijk om die kleine, dagelijkse momenten met mijn kinderen te hebben, want veel was ik natuurlijk niet thuis.

“Ik wist dat ik erg hard werkte, maar ik heb ook altijd geprobeerd om mijn werk­agenda zo goed mogelijk te combineren met mijn gezins­leven. Dat lukte de ene maand beter dan de andere. In de herfstvakantie plande ik try-outs altijd in het oosten van het land, en dan gingen we met de hele familie op hotel, waar we overdag leuke dingen konden doen. Die intense familiemomenten waren er dus ook.

“Op een bepaald moment heb ik alle zaterdagen uit mijn programma gegooid, zodat ik die tijd met mijn gezin kon doorbrengen. Ik ben blij dat ik die keuzes destijds gemaakt heb, anders was ik misschien zo’n cliché­artiest geworden die de voeling met zijn gezin compleet verloren is. Dat zou ik vreselijk hebben gevonden.” 

Anna Maria

“Mijn vader op een podium zien staan blijft indrukwekkend. Het is al een paar keer voorgevallen dat ik in de zaal plots volledig overmand word door emotie, omdat ik zo trots ben op hoe hij daar staat. Nog steeds ga ik een keer of twee naar zijn try-outs kijken, en dan nog eens naar de afgewerkte voorstelling. Het enige wat ik niet doe, is klappen voor mijn vader. Ik wil zijn dochter blijven die naar een show komt kijken. Als ik klap, word ik publiek.

“De afgelopen jaren zijn vreemd geweest voor cabaretiers; alles is zo gevoelig geworden. Als kind heb ik de neiging om mijn vader te willen beschermen, en ben ik weleens bang dat hij iets zal zeggen dat in deze tijd niet kan. Daar raakt hij dan weer geïrriteerd over, omdat hij het gevoel heeft na 32 jaar echt wel te weten waar hij mee bezig is. (lacht)

“Ik heb altijd een goede en warme band gehad met mijn beide ouders, en heb me nooit tegen hen willen afzetten. Integendeel: ik vond hen net ontzettend inspirerend. Van mijn moeder (Debby Petter, gewezen nieuws­lezeres en actrice, SDW) heb ik geleerd om te interviewen, en van mijn vader leerde ik op een observerende manier naar het leven te kijken. Allebei cruciaal als documentairemaker.

“Bij ons thuis was er veel vrijheid. Als kind hadden wij bijvoorbeeld geen vaste bedtijden, omdat er altijd wel een etentje of feestje aan de gang was. Als ik niet kon slapen, ging ik gewoon weer mee aan tafel zitten, en dat was oké. Ik heb enorm warme herinneringen aan die tijd. We hadden ook een zalige kelder met een biljarttafel, waar de kinderen uit de buurt dan allemaal kwamen rondhangen. Mijn vader kwam dan soms naar beneden om nog een extra flesje champagne te brengen. (lacht)

“Ik had mijn vader als kind natuurlijk graag meer gezien, maar vanuit een volwassen perspectief kan ik wel zien dat hij altijd hard zijn best heeft gedaan om te compenseren voor de tijd dat hij er niet was. Ik heb even hockey gespeeld, en bij elke wedstrijd was hij er. Toen ik op de middelbare school zat en langere vakanties had, bleven we na een gezins­reis soms nog paar dagen langer weg met zijn tweeën. In het buitenland werd mijn vader minder herkend, waardoor ik hem niet met anderen hoefde te delen.

“Vanaf 2015 sukkelde mijn vader met zijn gezondheid en moest hij een zware hart­operatie ondergaan. Nadien ging het stukken beter met hem, maar de jaren ervoor waren bij momenten heel eng. Toen was het nog niet duidelijk wat er aan de hand was, en voelde hij zich vaak belabberd en vermoeid. Het is zelfs eens gebeurd dat ik in een pushmelding op mijn telefoon moest lezen dat mijn vader het podium had moeten verlaten omdat hij zich onwel voelde.

“Vorig jaar belandde mijn vader dan ook nog eens als een van de eerste coronapatiënten in het AMC-ziekenhuis. Achteraf hoorde ik dat hij zich daar zo beroerd voelde dat hij even dacht: voor mij is het goed zo. Als kind vond ik dat ongelooflijk, en vond ik dat mijn vader vooral op aarde moest blijven. Maar die gezondheidsklachten hebben onze relatie niet veranderd: die was al goed, en is dat nog steeds.”