De sleutelmomenten van 100 dagen Joe Biden: Thomas De Graeve legt uit waarom de president vriend en vijand verbaast

20 Januari, voor de middag

De inauguratie van Joe Biden is al één van de meest bijzondere uit de geschiedenis. Enkel een select clubje genodigden maakt het in persoon mee. Het coronavirus heeft de mensen weggehouden van het grasveld voor het Capitool. De rest van Washington DC lijkt op een belegerde stad. Het resultaat van de bestorming van het Capitool twee weken daarvoor. Biden ziet letterlijk de uitdagingen van zijn presidentschap voor zich.

20 Januari, na de middag

Het is de afgelopen decennia bijna traditie om de eerste dag van een presidentschap meteen het verschil met de voorganger duidelijk te maken met een hele reeks presidentiële decreten. Met Joe Biden zal er een nieuwe wind waaien in het Witte Huis. En als het van Joe Biden afhangt, in het hele land.

Het eerste teken van de enorme ambitie van Biden was zijn plan om de pandemie aan te pakken. Dat stelde hij voor 5 dagen voor hij president werd.

Het steunplan van 1900 miljard dollar is op meerdere vlakken historisch te noemen. Ten eerste qua bedrag. Toen Barack Obama president werd, moest hij de gevolgen van de financiële crisis aanpakken. Ook hij liet snel een pakket met reddingsmaatregelen goedkeuren. Maar dat was nog niet half zo groot als wat Joe Biden er nu heeft doorgekregen.

En dat is niet de enige reden waarom het coronareddingsplan nu al als historisch wordt bestempeld.

26 januari

Biden ondertekent op dag 6 verschillende presidentiële decreten die de rassengelijkheid in de VS moeten bevorderen. Een teken dat hij hun belangen ernstig neemt en wil handelen.

Joe Biden is relatief populair bij de zwarte bevolking in de zuidelijke staten. Hij heeft zijn verkiezing als president vooral aan hen te danken. En zij verwachten nu ook wel wat van hem. De intenties zijn er alvast. Maar er zijn limieten aan wat een president kan doen. En daar zit hij nu al tegenaan.

6 maart

Het coronareddingsplan wordt op een drafje, via een achterpoortje, door de senaat gejaagd. Dat moest ook wel. Geen enkele republikeinse senator steunde het plan.

De senaat is de moeilijkste horde voor de Democraten om wetgeving door het congres te krijgen. Er zitten 50 Democraten en 50 Republikeinen. Democraten hebben enkel een extra troefkaart doordat vicepresident Kamala Harris een eventuele gelijkstand kan doorbreken.

Maar door bepaalde regels in de senaat zijn meestal 60 stemmen nodig om een wet gestemd te krijgen. Dat wil dus zeggen: minstens 10 republikeinse senatoren overtuigen. Een quasi onmogelijke opdracht in het diep verdeelde land.

Nochtans… Joe Biden had voor zijn verkiezing vaak gewezen op zijn talent om verschillende partijen bij elkaar te kunnen brengen. Meer samenwerking was de boodschap. Maar president Biden legt de prioriteiten anders…

9 maart

De Republikeinse gouverneur Greg Abott haalt uit naar president Biden. Hij heeft een nieuwe immigratiecrisis veroorzaakt aan de grens met Mexico. Er komen steeds meer mensen vanuit Zuid- en Centraal-Amerika naar de VS. Vaak niet-begeleide minderjarigen.

De plotse opstoot van immigranten heeft meerdere wortels. Armoede en criminaliteit zijn nog steeds de hoofdredenen voor veel mensen om uit hun land te vluchten. Maar ook een paar natuurrampen in Centraal-Amerika hebben ervoor gezorgd dat veel mensen dakloos werden en hun leven elders wilden opbouwen. Het feit dat niet Donald Trump maar wel Joe Biden nu aan het hoofd van de VS zal hen wellicht wat meer hoop gegeven hebben om de tocht te wagen.

Het is de eerste keer dat de regering Biden met een crisis geconfronteerd wordt. En het antwoord is niet meteen overtuigend.

16 maart

In Atlanta doodt een man 8 mensen na een moordtocht langs drie massagesalons in Atlanta. De slachtoffers zijn meestal Aziatische vrouwen. Bijna onmiddellijk daarna vallen 10 doden na een schietpartij in een supermarkt in Boulder, Colorado. De plaag van de schietpartijen steekt weer de kop op. En gaat niet liggen. Enkele weken later vallen opnieuw 8 doden in Indianapolis. Een ex-werknemer schiet wild om zich heen in een pakhuis van FedEx.

Telkens verschijnt Joe Biden op tv. Telkens roept hij op tot snelle actie. Telkens blijkt de onmacht om diepgaand wapenwetten te kunnen veranderen.

17 maart

Op vlak van buitenlands beleid had Biden zich voorgenomen de reputatie van de VS te herstellen. Onder president Trump waren veel relaties onder druk gekomen. Biden stapt opnieuw in het klimaatakkoord. Wil kijken of er nog leven zit in het nucleair akkoord met Iran. Hernieuwt de beloften bij de NAVO. Oude bondgenoten worden gerustgesteld.

Maar de relaties met Rusland komen meer en meer onder hoogspanning te staan onder de regering Biden. Tijdens zijn eerste lange tv-interview als president houdt Joe Biden zich niet in. Gevraagd of hij Poetin een moordenaar vindt, antwoordt Joe Biden volmondig ja.

18 maart

Joe Biden houdt een toespraak over de vaccinatiecampagne tegen het coronavirus. Hij zette zwaar in op het uitrollen van het vaccin. Hij beloofde dat in zijn eerste honderd dagen honderd miljoen Amerikanen gevaccineerd zouden worden. Niet alleen haalt hij dat doel, het ging ook veel sneller dan verwacht, voor zijn 60ste dag, waarna hij zijn doel verdubbelde. Ook die 200 miljoen spuitjes zijn nu al in armen gezet. Op dit moment worden er meer dan 2 miljoen spuitjes per dag gezet in de VS.

Toegegeven, op dat vlak heeft hij wel wat te danken aan de operation Warp Speed die opgestart werd door president Trump. Met zijn stimulansen ging de ontwikkeling van de vaccins razendsnel, en ook voor de uitrol werd enorm veel geld uitgegeven. Money talks, bullshit walks.

Biden schakelde nog een versnelling hoger en zorgde ook voor een andere verdeling van de vaccins op basis van groepen die ze het meest nodig hebben.

19 maart

De blik van Joe Biden ligt op buitenlands vlak ook heel duidelijk op Azië. China is de grootste uitdager van de VS in de toekomst. Daarom worden allianties aangegaan met andere Aziatische landen. De Japanse premier is de eerste die de eer krijgt door Joe Biden ontvangen te worden in het Witte Huis.

China wordt als een bedreiging gezien. Moet in bedwang gehouden worden. De kritiek wordt niet gespaard door de regering Biden.

31 maart

De ambitie van Joe Biden begint historische vormen aan te nemen. Zijn volgende voorstel zal maar liefst 2300 miljard dollar kosten. Het American Jobs Plan moet de VS er economisch bovenop helpen en in staat stellen om opnieuw mee te kunnen op wereldniveau. Het is allemaal deel van zijn plan om Amerika te “redden”.

Een groot deel van het pakket is gericht op vernieuwing van de openbare infrastructuur. Wegen, bruggen, luchthavens, scholen,... Amerika brokkelt op veel plaatsen letterlijk af. Veel presidenten hebben het al willen aanpakken, maar het kwam er nooit van. President Trump heeft zo vaak zijn “infrastructure week” aangekondigd dat het een grap werd.

Nochtans is het een thema waar heel wat Amerikanen positief tegenover staan. Maar de gigantische kosten van zo’n projecten waren altijd de hinderpalen. 2300 miljard dollar zou Biden willen investeren. Een gigantisch bedrag. Maar wat blijkt: 2 op de 3 Amerikanen staan positief tegenover de plannen. Zeker wanneer ze horen dat het geld moet komen van hogere belastingen voor grote bedrijven.

Joe Biden laat het geld rollen om de maatschappij en economie van de VS vorm te geven. Een idee dat de afgelopen decennia on-Amerikaans zou genoemd zijn. Maar Joe Biden wil een nieuw tijdperk inluiden. Het is tijd voor een nieuw paradigma, zegt hij zelf.

14 april

Joe Biden kondigt aan dat hij een eind zal maken aan Amerika’s langste oorlog. Op 11 september 2021, 20 jaar na de aanslagen, moet de laatste Amerikaanse soldaat weg zijn uit Afghanistan.

De algemene kritiek is dat ze er 20 jaar te lang hadden gezeten. Ze hadden in 2001 al de kans om een heel andere richting in te gaan en eventueel stabiliteit te bereiken in samenwerking met de Taliban. Maar ze verkozen de strijd verder te zetten. De Taliban weg te vagen. Dat lukte niet. Het land bleef tribaal verdeeld. De Taliban kwamen terug. De chaos bleef 20 jaar lang. Er viel voor Amerika niets meer te winnen sindsdien. Enkel te verliezen, mensenlevens en heel veel geld.

Dat beseft Biden nu ook. Hij wil zijn aandacht op andere fronten richten. Rusland, en voornamelijk China.

22 april

Vier jaar lang stond een klimaatscepticus aan het hoofd van de VS. Biden wil dat de VS nu opnieuw aan het stuur zit bij de strijd tegen de klimaatopwarming. Hij organiseert zelf een top met de leiders van 40 landen. Daarbij grote uitstoters. Maar ook kleinere landen die eerst slachtoffer dreigen te worden van de klimaatopwarming. Hij nam voor dat de VS tegen 2035 zijn uitstoot zou halveren in vergelijking met 2008.

Zijn voorganger zat in het kamp van de klimaatsceptici. Had zich uit het klimaatakkoord van Parijs teruggetrokken. Had heel veel regelgeving geïntroduceerd die milieu en klimaatregels minder streng maakten.

Het was op dag 1 al gebleken dat Joe Biden voluit de andere richting in zou gaan. Hij nam zich onmiddellijk voor om zich opnieuw aan te sluiten bij het klimaatakkoord van Parijs.

Ook in zijn grote infrastructuurplan zette hij zwaar in op groene energie. Het moet de VS klaarmaken voor de toekomst. Maar het moet tegelijk jobs creëren.

Met de VS terug op het voorplan, wordt het ook voor de andere landen makkelijker, of zelfs noodzakelijk om mee op de kar te springen.