EU-Commissie wil meer wapens tegen concurrentieverstorende staatssteun uit buitenland

Al decennialang waakt de Commissie erover dat de Europese lidstaten bedrijven geen steun verlenen die de concurrentie op de eenheidsmarkt verstoort, maar op de impact van staatssteun uit andere werelddelen heeft ze veel minder vat. Die steun, of het nu om rechtstreekse subsidies, renteloze leningen of onbeperkte staatsgaranties gaat, biedt deze bedrijven een oneerlijk voordeel dat hun Europese concurrenten niet hebben.

“De Europese economie is open, maar we zijn niet naïef. Het moet op onze voorwaarden gebeuren. We geven onszelf de middelen om tussenbeide te komen, met name om onze kmo’s te beschermen”, verklaarde eurocommissaris voor Interne Markt Thierry Breton woensdag bij de presentatie van de nieuwe verordening, die goedgekeurd moet worden door de lidstaten en het Europees Parlement.

Het voorstel verplicht de aanmelding van bedrijfsovernames waarbij financiële steun uit derde landen is gemoeid en de geviseerde onderneming een jaarlijkse Europese omzet van meer dan 500 miljoen euro realiseert. Dat geldt ook voor vanuit het buitenland gesubsidieerde bedrijven die meedingen naar openbare aanbestedingen die meer dan 250 miljoen euro waard zijn. Tenslotte wil de Commissie op eigen initiatief kleinere fusies en aanbestedingen kunnen onderzoeken wanneer ze vermoedt dat er buitenlandse staatssteun mee gemoeid is.

Brengt een onderzoek concurrentiestoornissen aan het licht, dan kan de Commissie corrigerende maatregelen eisen of in bepaalde gevallen een overname of de toekenning van een aanbesteding blokkeren. De Europese concurrentiewaakhond kan ook boetes uitdelen wanneer er bijvoorbeeld foutieve informatie wordt verstrekt.

De Europese bedrijfskoepel BusinessEurope is tevreden dat de Commissie eindelijk actie onderneemt. “We hebben dit probleem al herhaaldelijk aangekaart. Het voorstel van vandaag is een stap in de juiste richting om achterpoortjes te sluiten en marktverstoringen aan te pakken”, reageerde directeur-generaal Markus Beyrer.

Het voorstel viseert geen enkel specifiek land, maar het is duidelijk dat het voorstel niet losstaat van de groeiende ongerustheid over de Chinese koopjesjacht op bedrijven in Europa die verzwakt uit de coronacrisis komen.

Eind vorig jaar sloot de Commissie met China nog een belangrijk investeringsakkoord, maar de Europese ratificatie is bijzonder onzeker door de oplopende politieke spanningen met Peking over bijvoorbeeld Hongkong of de onderdrukking van de Oeigoeren. “Het ratificatieproces kan niet gescheiden worden van de bredere politieke context”, erkende vicevoorzitter en eurocommissaris voor Handel Valdis Dombrovskis woensdag.

Dombrovskis wees erop dat het akkoord een belangrijk instrument blijft om Europese bedrijven meer toegang tot de Chinese markt te bieden en het speelveld in evenwicht te brengen, maar de Commissie kan ook niet negeren dat China sancties oplegt aan Europese parlementsleden die Peking bekritiseren. De technische voorbereiding van de ratificatie gaat voort, aldus Dombrovskis, maar “de volgende stappen betreffende de ratificatie zullen afhankelijk zijn van de evolutie van de situatie”.