Italiaanse oud-minister Matteo Salvini hoeft niet terecht te staan voor het vasthouden van migranten op een schip
Matteo Salvini, voormalig Italiaans minister van Binnenlandse Zaken, zal zich niet voor een rechtbank moeten verantwoorden voor het vasthouden van een schip met geredde migranten aan boord. De zaak dateert van twee jaar geleden. Eerder verwees een andere rechter Salvini wel naar de rechtbank, voor een gelijkaardige zaak.
27 juli 2019. De Gregoretti, een patrouilleschip van de Italiaanse kustwacht, vaart naar de Italiaanse kust. Het schip heeft 135 migranten en vluchtelingen aan boord die bij twee verschillende incidenten op de Middellandse Zee zijn gered. De Gregoretti vraagt aan het coördinatiecentrum van de kustwacht in Rome om een haven te mogen binnenvaren.
Het coördinatiecentrum belt het kabinet van Binnenlandse Zaken. De toenmalige minister, Matteo Salvini, weigert namelijk nog schepen met geredde mensen aan boord te laten aanmeren in Italiaanse havens. Meestal gaat dat over reddingsschepen van hulporganisaties. Salvini vindt dat hun reddingsacties een aanzuigeffect hebben, dat juist daardoor meer migranten en vluchtelingen zich de zee op wagen.
"Niet geschikt"
Maar de Gregoretti is een schip van de Italiaanse kustwacht. Bovendien, zegt het coördinatiecentrum, is dit schip helemaal niet geschikt om zoveel mensen te herbergen. Het is een klein patrouilleschip, 60 meter lang en 13 meter breed, het heeft maar heel weinig overdekte ruimte, en de zon brandt die late julidag ongenadig.
Maar Salvini laat het schip niet binnenvaren. Wel worden diezelfde dag nog een hoogzwangere vrouw en twee kleine kinderen van boord gehaald. Twee dagen later worden ook 15 niet-begeleide minderjarigen van het schip gehaald. Intussen blijkt ook dat 29 migranten aan boord besmet zijn met schurft, en één persoon met tuberculose. Ook die mag het schip verlaten.
Na vijf dagen hebben verschillende Europese landen zich bereid verklaard om de migranten op het schip over te nemen van Italië, op vraag van toenmalig premier Conte. Want de Italiaanse regering wilde niet meer alleen opdraaien voor de opvang van alle migranten die in Italië aankomen. Zodra de andere Europese lidstaten over de brug waren gekomen, gaf Salvini de opdracht om de Gregoretti te laten aanmeren.
Ontvoering
Salvini werd nadien beschuldigd van ontvoering van personen en misbruik van zijn macht, en een rechter moest vandaag beslissen of hij daar ook voor terecht moet staan. De verdediging van Salvini voerde aan dat dit een beslissing van de hele regering was, al werd dat tegengesproken door toenmalig premier Conte. Die verklaarde dat de regering wel Europa onder druk wilde zetten, maar niet door de migranten op het schip vast te houden. Dat was volgens hem alleen door Salvini zelf beslist.
Juridisch gezien draaide de zaak rond het begrip "Place of Safety" (POS). Mensen die gered worden op zee moeten volgens het internationale zeerecht naar de dichtstbijzijnde veilige plek gebracht worden, normaal gezien wordt daaronder verstaan: de dichtstbijzijnde haven. Juridisch begint de "ontvoering", volgens de akte van beschuldiging, op het moment dat zo'n POS geweigerd wordt.
Geen vervolging
Maar de openbare aanklager vond dat ook het schip zelf, de Gregoretti, beschouwd kon worden als een POS, een veilige plek. Want de migranten kregen medische bijstand en hulp. Het openbaar ministerie volgde ook de redenering van Salvini dat dit een regeringsbeslissing was geweest. De rechter heeft nu dus ook het advies van het openbaar ministerie gevolgd om Salvini niet te vervolgen.
Vorige maand nog oordeelde een andere rechter in een gelijkaardige zaak dat Salvini zich wél voor het gerecht moet verantwoorden. Die zaak draait rond een schip van de Spaanse hulporganisatie Open Arms. Ook dat schip mocht niet binnenvaren in een Italiaanse haven, en bleef bijna drie weken lang ronddobberen met 147 geredde mensen aan boord. Sommigen sprongen uit wanhoop in zee. De eerste zitting in die zaak heeft plaats op 15 september in de Siciliaanse hoofdstad Palermo.