BEKIJK - Virtuoos met linkerhand: jongste halvefinalist Koningin Elisabethwedstrijd pakt uit met huzarenstukje

Er bestaat muziek voor piano vierhandig, maar af en toe schrijven componisten ook voor één hand. De Nederlandse pianist Aidan Mikdad koos zo'n bijzonder werk uit voor zijn halve finale op de Koningin Elisabethwedstrijd: de “Nocturne pour la main gauche seule op. 9/2” van de Russische componist Aleksandr Skrjabin, die het schreef toen hij zijn rechterhand eens niet kon gebruiken. Het stuk klinkt zo virtuoos dat je als luisteraar denkt dat er twee handen aan het spelen zijn.

Luister en kijk hier naar Aidan Mikdad éénhandig: 

Aidan Mikdads rechterhand rustte dus op zijn dij, tijdens dit stuk. Maar voor zijn andere werken in de halve finale had hij natuurlijk alle tien vingers nodig; hij speelde behalve Skrjabin ook een Mozart-concerto en een vurige versie van “Après une lecture du Dante” van Franz Liszt.

Of Aidan Mikdad doorgaat naar de finale weten we morgenavond. De Nederlander is nog maar 19, de jongste van de 12 halvefinalisten. Hij is geboren in Amsterdam, heeft een Nederlandse moeder en een Syrische vader, en speelt al van jongs af aan concerten en wedstrijden.

Aan Clara De Decker van Klara en Canvas vertelde Mikdad dat hij op zijn zesde zijn zus probeerde na te doen op de piano, waarna hij prompt naar de muziekschool werd gestuurd. Volgens zijn leraar had hij "goede pianohanden". Die gebruikt hij nu om zo'n zes uur per dag te oefenen. 

Aidan Mikdad beschouwt zijn passage in Brussel meer als een concert dan een wedstrijd en denkt vooral aan de mensen die meeluisteren en -kijken. "Een concert is geslaagd wanneer ik dicht bij de componist ben kunnen komen en iets heb kunnen delen met het publiek. Het applaus is voor de componist, niet voor mij."

"Het is een uitdaging om al die stukken voor te bereiden. Alleen al daardoor heb ik veel geleerd als pianist en als musicus," zegt Aidan Mikdad nog. 

De halve finales zijn inderdaad erg zwaar; de kandidaten spelen alles in één keer: een concerto van Mozart met orkest; het verplichte, nieuw gecomponeerde werk “Nocturne” van de Franse componist Pierre Jodlowski en een recital, dat is een programma van ongeveer drie kwartier voor piano solo, met stukken die aan de ribben plakken van onder meer Liszt, Stravinsky, Ravel of Debussy. 

Wat meer is, de kandidaten bereiden twéé recitals voor en pas één dag op voorhand kiest de jury er één programma uit. Ze spelen alles uit het hoofd, met uitzondering van het nieuwe werk van Jodlowski, dat volgens de partituur in een zo donker mogelijke ruimte moet worden gespeeld, en waarvoor het licht wat wordt gedimd.

In de halve finale worden de twaalf pianisten begeleid door het Orchestre Royal de Chambre de Wallonie, onder leiding van de Franse dirigent Frank Braley. Opvallend: hij is zelf ook pianist en won precies 30 jaar geleden de eerste prijs in de Koningin Elisabethwedstrijd. Hij weet met andere woorden precies hoe het voelt om aan het klavier te zitten in deze omstandigheden en ontfermt zich "vaderlijk" over de pianisten.

De halve finales duren tot en met zaterdag 15 mei; om 23 uur maakt juryvoorzitter Gilles Ledure bekend welke zes pianisten tot de finale worden toegelaten. Dat is maar half zo veel als in een gewoon wedstrijdjaar. In de Muziekkapel Koningin Elisabeth in Brussel, waar de finalisten straks een week in afzondering gaan, is maar plaats om zes muzikanten helemaal coronaveilig te laten verblijven en studeren.

Amper zes finalisten: dat wil zeggen dat de plaatsen fel bevochten worden. Het niveau van de halve finalisten ligt erg hoog, zeggen kenners. Wie van de twaalf (drie Russen, drie Japanners, twee Fransen en telkens één Let, Chinees, Koreaanse en Nederlander) stoot er door? Over de Liszt-uitvoering van de Japanner Tomoki Sakata waren de commentatoren alvast in de wolken. 

De zes finalisten treden aan vanaf maandag 24 mei, met een nieuw, verplicht werk, “D’un jardin féérique” van de Franse componist Bruno Mantovani en een concerto voor piano en orkest naar keuze. Zet je schrap voor veel Rachmaninov of Prokofjev. De actie verschuift dan van Flagey naar Bozar, dat nog recent door brand en waterschade werd geteisterd. Dan speelt het Nationaal Orkest van België onder leiding van Hugh Wolff.

Er gelden strenge coronaveiligheidsmaatregelen voor deze bijzondere Koningin Elisabethwedstrijd, die de geschiedenis zal ingaan als de gemaskerde versie. De leden van het orkest dragen zwarte mondmaskers, met uitzondering van de blazers, als die aan het spelen zijn. De pianist en de dirigent zetten het hunne af net voor ze in actie komen. Juryleden kijken en luisteren verspreid in de zaal. Koningin Mathilde is al twee keer komen kijken en luisteren, op het parterre, met mondmasker. Met zo weinig mensen in de zaal klinkt het applaus bijgevolg veel te dunnetjes.