Geen skeletresten, maar wat uitwerpselen en bloed: minuscule sporen van neanderthaler-DNA gevonden in bodemmateriaal van oude grotten
Eeuwenlang hebben onderzoekers oude grotten afgespeurd, op zoek naar overblijfselen van neanderthalers. Op die manier leert men nog steeds bij over de uitgestorven mensensoort en de evolutionaire tijdlijn. Dat wordt in de toekomst wellicht een beetje makkelijker dankzij een nieuwe techniek waarbij slechts wat vuil uit de oude grotten voldoende is. Dat schrijven onderzoekers in het vaktijdschrift Science.
Bij deze nieuwe techniek komen geen botten, tanden of andere skeletresten - die eerder zeldzaam zijn - van uitgestorven mensensoorten te pas. Enkele minuscule sporen van genetisch materiaal in de sedimentaire gesteentes zijn voldoende. Kortom, als een neanderthaler uitwerpselen of bloed heeft achtergelaten in zijn toenmalige woonplaats is dat voldoende voor onderzoekers om het DNA te kunnen extraheren uit het bodemmateriaal.
Mensen en dieren verliezen continu genetisch materiaal; als ze hun behoefte doen, bloeden, hun haren of huid verliezen. Dat genetisch materiaal wordt vervolgens geabsorbeerd door de ondergrond. En onder gunstige omstandigheden (lees: in donkere koude grotten) kan dat materiaal vervolgens wel honderden, zelfs duizenden jaren bewaard blijven. Maar het DNA ook effectief recupereren uit de ondergrond is wetenschappers nu pas gelukt, en wel in maar liefst drie verschillende grotten in Europa en Siberië.
Mitochondriaal versus nucleair DNA
Afgelopen jaar slaagden wetenschappers er reeds in om DNA-sporen van de denisovamens te recupereren uit het vuil van de grotten waar ze leefden. Het ging daar echter om mitochondriaal DNA (mtDNA), overvloedig aanwezig maar minder informatief dan nucleair DNA.
“Mitochondriaal DNA wordt enkel van de moeder geërfd. Het verraadt slechts een klein stukje van je afkomst”, legt hoofdonderzoeker Benjamin Vernot uit. “Maar als je kijkt naar de nucleaire genomen van mensen, neanderthalers of de denisovamens, kan je berekenen in welke mate ze verwant aan elkaar waren of met hoeveel ze precies waren.”
Het is een veelbelovende methode die heel wat hiaten kan invullen wat ons evolutionaire verleden betreft. “We lossen de beperking van het vinden van menselijke resten op en breiden het aantal plaatsen dat mogelijk geschikt is voor onderzoek drastisch uit”, zo besluit Vernot. “Nu kunnen we het DNA bestuderen van veel meer menselijke populaties en in veel meer gebieden dan tot nu toe voor mogelijk werd gehouden.”
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Homo sapiens ging volop vreemd met andere soorten
-
Doorbraak in Alzheimeronderzoek: nieuw mechanisme ontdekt in vroeg stadium
Onderzoekers van het VIB-KU Leuven Center for Brain & Disease Research hebben een nieuw mechanisme ontrafeld dat een rol speelt in een vroeg stadium van de ziekte Alzheimer. Dat meldt Stichting Alzheimer Onderzoek, die de studie financierde. De bevindingen zouden kunnen leiden tot een betere behandeling van Alzheimer. -
Livios
In welke maanden leveren je zonnepanelen het meeste op en hoe komt dat?
Wil je weten hoeveel stroom je zonnepanelen jaarlijks, maandelijks of dagelijks opwekken? Bouwsite Livios legt uit hoe je dat makkelijk zelf berekent en welke factoren een invloed hebben op de opbrengst van je installatie. -
-
Gouden Giro
Allerlaatste kans op 5.000 euro: neem nu deel aan de Gouden Giro en sleep talloze prijzen in de wacht dankzij HLN
-
Nieuwe miljardenfusie in de satellietsector wil concurrentie aangaan met Elon Musk
Het Luxemburgse satellietbedrijf SES heeft een akkoord bereikt rond de overname van zijn Amerikaanse rivaal Intelsat voor 3,1 miljard dollar (omgerekend zo’n 2,9 miljard euro). De deal is al goedgekeurd door beide raden van bestuur en door 73 procent van de aandeelhouders bij Intelsat, zeggen beide bedrijven dinsdag. -
PREMIUM
Zo’n 40.000 Belgen leven met parkinson. Kunnen we de hersenaandoening ooit genezen?
De ziekte van Parkinson is een hersenaandoening die ongeveer 40.000 Belgen treft. Al decennialang buigen wetenschappers zich over de oorzaak van deze sluipende ziekte. Parkinson-expert professor Wim Vandenberghe (KU Leuven/UZ Leuven) werpt een blik op de laatste nieuwe studies en vertelt hoe dicht we bij een mogelijke remedie staan: “Ik ben hoopvol, maar realistisch.” -
Jobat
Wie krijgt vakantiegeld? Om welk bedrag gaat het? En wanneer wordt het uitbetaald?
-
Creativiteitsgenen gaven homo sapiens voordeel op neanderthaler
-
Uitgestorven ‘hobbits’ mogelijk verwant met moderne mens via neanderthaler en denisovamens
De homo floresiensis - beter bekend als uitgestorven ‘hobbits’ - en homo luzonensis - vernoemd naar het Filipijnse eiland Luzon - leefden meer dan 50.000 jaar geleden op eilanden in Zuidoost-Azië. Hun afkomst is niet bekend, maar nieuw onderzoek suggereert nu een nauwere verwantschap met neanderthalers en denisovamensen dan aanvankelijk gedacht. Of nog: de oude hobbits zijn mogelijk verwant met de moderne mens. -
9
Eclipsgekte in Noord-Amerika: “Nog ergere files verwacht dan bij zonsverduistering van 2017”
Maandagmiddag zet een totale zonsverduistering 44 miljoen Amerikanen, Canadezen en Mexicanen in het donker. Miljoenen anderen zullen proberen binnen ‘the path of totality’ te raken, een 198 kilometer smalle strook van Montréal tot Mexico waarbinnen alle zonlicht even volledig verdwijnt. Wordt het echt zo spectaculair? Wij vroegen het aan oud-Nasa-sterrenkundige Fred Espenak (70). “We vrezen hier voor een nog groter verkeersinfarct dan na de vorige eclips van 2017.” -
PREMIUM
EXCLUSIEF. Belgische wetenschappers ontdekken schadelijke roetdeeltjes in hersenen: “Ze stapelen zich op in belangrijke delen van ons brein”
