Hoe kiezers van Groen en Vlaams Belang elkaar vinden in vaccin-scepsis

De peiling van de VUB en de UAntwerpen, die bij een kleine tweeduizend respondenten werd afgenomen, wijst op het verband tussen vaccinatiebereidheid en een aantal factoren, zoals leeftijd, opleidingsniveau en... stemvoorkeur. Zowel bij Groen als bij Vlaams Belang is de vaccinatiebereidheid met respectievelijk 73 en 72 procent een pak onder het gemiddelde van alle kiezers (81 procent). Het verschil met kiezers van N-VA, Open Vld, CD&V en Vooruit, waar we een vaccinatiebereidheid van 87 tot 94 procent noteren, valt op. 

“Het gaat wellicht niet om een causaal verband”, zegt politicoloog  Stefaan Walgrave (UA), die de peiling ‘De Stemming’, besteld door De Standaard en de VRT, coördineerde. “Het is niet omdat je voor Groen of Vlaams Belang stemt, dat je daardoor minder bereid bent om een spuitje te laten zetten.” Wel geven de resultaten iets weer over de kiezers van die partijen. 

Zo weten we uit onderzoek dat een groot deel van het electoraat van Vlaams Belang bestaat uit kiezers met een lagere opleiding. En lager opgeleiden zijn minder bereid om zich te vaccineren dan hoger opgeleiden, blijkt uit De Stemming. Ook politiek wantrouwen vertaalt zich in minder prikzin. “Bij Vlaams Belang-kiezers heerst een sentiment van wantrouwen tegen de overheid”, zegt politicoloog Karen Celis (VUB). “Een deel van die kiezers ziet zich niet laten vaccineren allicht  als een verzetsdaad tegen de overheid, die hen al te vaak teleurgesteld heeft.” 

Kritisch

Dat ligt anders bij Groen, waar je een hoger opgeleid electoraat hebt met een groter vertrouwen in de overheid. Onder Groen-stemmers bevinden zich bovendien veel jongeren, wat meteen een mogelijke verklaring is voor de lagere vaccinatiebereidheid. Deze studie toont namelijk dat de vaccinatiebereidheid bij de groep tussen 18 en 25 jaar slechts 66 procent bedraagt, terwijl dat bij 65-plussers maar liefst 93 procent is. 

Daarnaast is er bij Groen-kiezers net zo goed sprake van een zeker wantrouwen. “Het zit in het DNA van Groen-kiezers om dingen kritisch in vraag te stellen als men het voorstelt alsof er geen alternatief lijkt te zijn”, zegt Celis. “Daarnaast heerst er bij Groen-stemmers scepsis omwille van de commerciële logica, zoals nu met de afhankelijkheid van big pharma”, zegt Celis. 

Groen-kiezers geloven ook meer fakenieuws over gezondheid, toont het onderzoek. Zo deelt Alona Lyubayeva, die in de politieke raad van Groen zetelde, op sociale media geregeld berichten waarin ze de bescherming door vaccins in twijfel trekt. Op zich hoeft dat niet te verbazen, zegt Celis, aangezien een deel van het Groen-electoraat wantrouwiger staat tegenover de traditionele geneeskunde. “Hoewel ze een andere insteek hebben, vinden bepaalde ecologisten en rechts-radicalen elkaar in hun wantrouwen tegenover het vaccin.”

Groen benadrukt dat “vaccinatie de enige uitweg uit deze pandemie is”. “Wij zijn al maanden bezig om mensen warm te maken om zich te vaccineren, en we blijven daarmee doorgaan”, aldus woordvoerder Bram Sebrechts. Groen wil evenwel geen mensen met de vinger wijzen. “Dat heeft een averechts effect. Als bepaalde mensen twijfelen, is het aan de overheid om die twijfels weg te nemen.”