Moordenaar Mexicaanse journalist veroordeeld tot 32 jaar cel: kleine stap naar meer persvrijheid (al kan erger bijna niet)

Picos Berrueta, bekend als ‘El Quillo’, werd vorige week schuldig bevonden. Hij had 50 jaar cel kunnen krijgen, omdat hij weigerde schuld te bekennen in ruil voor een kortere celstraf. Het blijft echter bij 32 jaar en 3 maanden. Vorig jaar werd een familielid van Berrueta, Heriberto Picos Barraza, al veroordeeld tot 14 jaar en 8 maanden gevangenisstraf nadat hij had bekend betrokken te zijn geweest bij de moord.

Javier Valdez werd in mei 2017 neergeschoten. Het incident vond plaats op klaarlichte dag in de staat Sinaloa, in het noordwesten van Mexico. Zijn moord zou met zijn werk te maken gehad hebben; Valdez berichtte over de beruchte drugbaron Joaquin ‘El Chapo’ Guzman. 

De 50-jarige Javier Valdez schreef voor de krant La Jornada en werkte als freelancer voor het Franse persagentschap AFP. Hij stond bekend voor zijn werk over drugssmokkel en georganiseerde misdaad in Mexico. In 2011 werd hij zelfs beloond met een Internationale Persvrijheidsprijs. Hij was zich van de risico’s van zijn vak bewust: “Leven in Sinaloa is een bedreiging en een journalist zijn, is een bijkomende bedreiging”, zei hij destijds. “We hebben geleerd hoe we moeten leven in tijden waarin de kogels ons om de oren vliegen.” Hij beschrijft de gewelddadige levensomstandigheden van Mexico, een land gekenmerkt door criminele bendes en politieke corruptie.

Na de dood van Valdez in 2017 toonden veel mensen hun ongenoegen, waardoor voormalig president Enrique Peña Nieto extra maatregelen beloofde voor de bescherming van journalisten. Tevergeefs, want Mexico is nog steeds een van de gevaarlijkste landen voor journalisten, alleen Syrië doet het slechter. Dat meldt het Comité ter Bescherming van Journalisten. Vorig jaar alleen werden er op tien dagen tijd drie journalisten omgebracht. In totaal zouden in 2020 acht journalisten vermoord zijn, meldt Reporters sans frontières (Verslaggevers Zonder Grenzen). Amnesty International vult de gruwelijke cijfers aan: tussen 2006 en 2018 zouden 116 journalisten in Mexico het leven gelaten hebben. Van 102 journalisten werden de lichamen teruggevonden, 14 van hen zijn nog spoorloos. 

Dat zijn echter alleen de cijfers van ‘succesvolle’ en erkende voorvallen. Zo komen Mexicaanse journalisten ook met geweld in aanraking of worden ze bedreigd. Heel wat criminele aanvallen, niet enkel op journalisten, worden echter gewoon niet aangegeven of deftig onderzocht, wat doet denken dat de echte cijfers veel hoger liggen. Volgens de US Department of State zou 94 procent van criminele feiten niet onderzocht of aangegeven worden. Daarbovenop zou volgens NBC News ook de regering stokken in de wielen van journalisten steken.

Dat alles houdt de Mexicaanse journalisten niet tegen om te graven naar corruptie en criminele netwerken, helaas soms met een gruwelijke dood als gevolg. Javier Valdez reageerde twee maanden voor zijn dood nog op Twitter over de moorden op journalisten: “Als op verslaggeving van deze hel de doodstraf staat, kunnen ze ons beter allemaal vermoorden.”