12 overlijdens in een bijna volledig gevaccineerd rusthuis: hoe kan dat?
Wat is er aan de hand in Nijvel? In een grotendeels gevaccineerd rusthuis raakten zeker 55 bewoners besmet en stierven er 12 aan de deltavariant. Er loopt een onderzoek.
In Nos Tayons, een woon-zorgcentrum in Nijvel, dachten ze dat de crisis voorbij was. Tot 17 mei. Ineens mochten de bewoners niet meer samen aan tafel of in de gemeenschappelijke ruimtes keuvelen. Een van hen testte immers positief op corona. Vanaf dan ging het snel. Begin juni waren 55 van de 119 bewoners besmet met de deltavariant, en ook bij het personeel doken positieve stalen op, zij het met de alfavariant. Hoewel de meeste mensen een mild verloop van de ziekte kenden, stierven er in totaal 12 ouderen.
Dat is opmerkelijk, want in Nos Tayons zijn de meeste mensen al maandenlang gevaccineerd. 95 procent van de bewoners kreeg twee prikken, net als 75 procent van de personeelsleden. Vanwaar dan ineens zo’n grote uitbraak?
Die vraag stelde niet alleen Nijvelaars zich, maar ook het Nationale Referentiecentrum Covid-19. Professor Emmanuel André (UZ Leuven) volgt de Nijvelse situatie nauwgezet op. “Het onderzoek loopt nog, want er zijn veel elementen die in deze uitbraak een rol kunnen spelen”, zegt hij. Zo bekijkt André of er snel genoeg gehandeld is bij de eerste besmetting, welke verschillende varianten er precies zijn en hoe het zit met de hoeveelheid antistoffen en de onderliggende aandoeningen. “Maar we doen ook luchtmetingen om te kijken of de ventilatie goed is en we bestuderen de loten van de gebruikte vaccins.”
Pas over enkele weken kan André met antwoorden komen. “Er zijn waarschijnlijk meerdere oorzaken die deze specifieke situatie verklaren.” Reden tot ongerustheid voor de algemene populatie is er volgens hem zeker nog niet.
Dat zegt ook viroloog Steven Van Gucht (Sciensano). “De uitbraak in Nijvel is vooralsnog heel uitzonderlijk. Op de 1.500 woon-zorgcentra in België zijn er nu minder dan vijf uitbraken per week.” In zulke gevallen gaat het om enkele besmettingen, geen tientallen. “De situatie over alle woon-zorgcentra heen zou ik vooral bemoedigend noemen.” Daarbij wil Van Gucht nog opmerken dat zo’n woon-zorgcentrum ook een aparte wereld is. “Je zit er met een heel kwetsbare groep van mensen, met vaak een zwakker immuniteitssysteem. Af en toe kan en zal het mislopen. Dat hebben we in het verleden ook al gezien bij de griepvaccins: al is quasi iedereen gevaccineerd, toch overlijden er mensen aan.”
Derde prik
Zou het niet veiliger zijn om snel met een derde prik te komen voor kwetsbare mensen als rusthuisbewoners? Virologen en vaccinologen zijn voorzichtig om daar uitspraken over te doen. Daarvoor moet de Nijvelse situatie eerst uitgeklaard worden, benadrukken ze. “Misschien is dit een eerste rode vlag. Maar dan nog biedt deze onvoldoende grond om nu al een booster toe te dienen”, zegt vaccinoloog Isabel Leroux-Roels (UGent). De kans is volgens haar heel reëel dat de boosters er uiteindelijk komen. “Maar we moeten niet op de feiten vooruitlopen, de studies lopen nog.”
Ook vaccinoloog Pierre Van Damme geeft deze boodschap mee en merkt op dat er een nog veel belangrijker werkpunt is: “In Nijvel is het uiteindelijk maar 75 procent van het personeel dat een vaccin wilde. Daar zit zeker nog winst. Bij kwetsbare groepen zou elke medewerker gevaccineerd moeten zijn, om een extra beschermingsmuur rond zo’n kwetsbare bevolkingsgroep te bouwen.”
In Nos Tayons is de situatie weer onder controle. Afgelopen donderdag volgde een uitgebreide testing – er doken geen nieuwe positieve gevallen op. Delmotte is opgelucht. Geldt hetzelfde voor de bewoners? “Ze zijn niet bang. Ze zijn het vooral beu hier. Intussen is het al een maand dat ze alleen op hun kamers zitten. Ook al hebben we onder meer een psycholoog ingezet, die verstrengde maatregelen vallen veel mensen zwaar.” Zaterdag worden opnieuw testen afgenomen. En hopelijk volgen daarna versoepelingen. “Dan kunnen ze hier het Europees kampioenschap voetbal weer in betere omstandigheden volgen.”