Verboden Gay Pride in Istanbul leidt opnieuw tot grote politieactie
Het is bijna een natuurwet in Istanbul: een verbod op het demonstreren voor vrouwen- of lgbtq+-rechten loopt steevast uit op een demonstratie en op het inzetten van een buitensporig grote politiemacht. Ook zaterdag vormden het zwart van de politie en de kleuren van de regenboog een af en toe gewelddadig mengsel.
Voor de zevende keer op rij is dit jaar de Istanbul Pride door de lokale autoriteiten verboden, opnieuw omdat de ‘openbare orde’ door ‘provocatieve acties’ dreigt te worden verstoord. “De gebruikelijke onzin”, aldus de organisatoren van wat in 2014 nog een uitbundig, vreedzaam en kleurrijk feest was, met tienduizenden mensen in de winkelstraat Istiklal.
Nu is Istiklal afgesloten door de politie, net als het aangrenzende Taksimplein. De jonge betogers – geen tienduizenden, maar honderden – verplaatsen zich naar de hippe straatjes van de naastgelegen wijk Cihangir. Daar gaan ze op in de menigte al evenzeer jonge stedelingen die op de vele terrassen afscheid nemen van de corona-epidemie, en ongetwijfeld met de lgbtq+ sympathiseren. Wie betoger is en wie terrasganger, dat onderscheid doet er niet zo toe.
Gesloten formatie
De pelotons oproerpolitie die urenlang door Cihangir struinen, op zoek naar verstoringen van de openbare orde, hebben het moeilijk. Van een echte mars is geen sprake, spreekkoren zijn er nauwelijks. Af en toe heffen groepjes de bekende lgbtq+-leus ‘Nerdesin askim, burdayim askim’ aan (‘Waar ben je mijn liefje, ik ben hier mijn liefje). Voor de politie aanleiding maar weer even de schilden te heffen en in gesloten formatie op te rukken.
Als in horecastraat Akarsu Sokak een bewoner op vierhoog twee regenboogvlaggen uit zijn raam hangt, breekt beneden een instemmend gefluit los. Voor de politie het signaal om opnieuw in beweging te komen. Er wordt geschreeuwd, gerend, hier en daar valt een klap. Een traangasgranaat jaagt de omstanders in paniek de zijstraatjes in, de trappen af richting de Bosporus.
“We komen op tegen het inperken van onze ruimte. We vullen de straten en schreeuwen het uit”, stelt een verklaring van de organisatoren van de Istanbul Pride. “Vorig jaar zagen we onderdrukking en geweld. Maar we geven onze rechten niet op en we claimen onze vrijheid tegenover degenen die de regenboog willen criminaliseren.”
Zwaar jaar
De Turkse lgbtq+-beweging heeft een zwaar jaar achter de rug. Het begon met een ongekend vijandige verklaring van imam Ali Erbas, de hoogste religieuze autoriteit van het land. Die waarschuwde in zijn ramadanpreek voor de gevaren van homoseksualiteit, een ‘kwaad’ dat in de islam wordt ‘vervloekt’ en zou leiden tot de degeneratie van de menselijke soort.
Het was de eerste keer dat een gezagsdrager in Turkije zo expliciet de islam in stelling bracht tegen lgbtq+. Ministers in de regering-Erdogan namen het stokje over en noemden lgbtq+ ‘pervers’ en ‘gestoord’.
Voor betoger Çaglar Yasan – baard en rode minirok – zijn dergelijke geluiden de reden dat hij zich steeds minder op zijn plek voelt in zijn land. “Iedereen staart naar me”, zegt de 27-jarige modellenscout. “Ik haat Turkije. Ik voel me niet veilig hier. Vorig jaar was ik in Berlijn. Daar voelde ik me meteen thuis.”
Ondanks zijn uiterlijk wordt Yasan vandaag door de politie met rust gelaten. Niet alle betogers hebben die eer. Af en toe wordt er iemand uit de menigte geplukt en in een arrestantenbusje gezet. Vooral transgender vrouwen lijkt dat lot te treffen.
Aan het eind van de dag staat het aantal arrestanten op bijna 25, volgens Turkse media. Een van hen is een fotograaf van het Franse persbureau AFP, Bülent Kiliç.