KAART. Op deze plekken bent u het minst afhankelijk van de wagen

Met een 'betonstop' wil de Vlaamse regering tegen 2040 komaf maken met de verdere versnippering en teloorgang van het platteland. Open ruimte moet open blijven. Bijkomende bouwkavels wil de Vlaamse overheid alleen nog toestaan op plekken waar er ook winkels en scholen zijn én waar de bewoners zonder auto kunnen geraken: te voet, met de fiets of met het openbaar vervoer. “Want de versnipperde bebouwing doet de files almaar langer worden”, zegt Vlaams minister van Omgeving Joke Schauvliege (CD&V).

Op de verkeerde plek

Uit een studie van de Vlaamse onderzoeksorganisatie Vito in Mol blijkt nu dat de helft van de nog overgebleven vrije bouwpercelen op de verkeerde plek ligt: daar waar er geen openbaar vervoer rijdt, geen fietspaden liggen en geen nabije winkel- en onderwijsvoorzieningen zijn. De gemeenten met de poverste voorzieningen, witgekleurd op de kaart, bevinden zich in het uiterste noordoosten van onze provincie aan de grens met Nederland: een groot deel van Hoogstraten, Mol-Postel, Arendonk en vooral Ravels.

De studie van Vito dient als voorbereiding op het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, in de volksmond bekend als ‘betonstop’, waarmee de Vlaamse regering de bebouwing in open ruimte een halt wil toeroepen en de ontwikkeling op goed gelegen plaatsen wil stimuleren. De gemeente met de laagste ‘knooppuntwaarde’ is Ravels. Burgemeester Walter Luyten (CD&V) geeft toe dat de openbare voorzieningen in zijn gemeente niet optimaal zijn. “Maar dat betekent niet dat je onze mensen nu ineens moet wegjagen hier en iedereen naar de steden sturen om daar te gaan wonen”, zegt hij. “In de plaats stellen wij voor om ook hier het openbaar vervoer, de wegen en fietspaden, het internet en het gsm-bereik te verbeteren. Ook een plattelandsgemeente als Ravels moet leefbaar blijven.”

Meer vraag dan aanbod

In de Kempense grensgemeenten werden de voorbije jaren heel veel bouwgronden opgekocht door Nederlanders. Door een gewijzigde fiscaliteit is de instroom van noorderburen intussen opgedroogd. Toch wil dat volgens burgemeester Tinne Rombouts (CD&V) van Hoogstraten nog niet zeggen dat jonge gezinnen nu zonder problemen een vrije bouwgrond vinden onder de eigen kerktoren. “Wij hebben vorig jaar nog een woonbehoeftestudie uitgevoerd en daaruit blijkt dat er vandaag nog altijd grote nood is aan extra bouwkavels. Nog steeds is er veel meer vraag dan aanbod in Hoogstraten”, zegt Rombouts.

De lokale besturen in vragen de regering daarom met aandrang om rekening te houden met de specifieke situatie in de Kempense grensstreek en er niet zomaar een algemene verkavelingsstop af te kondigen. “Het is goed dat de regering onze bossen, weiden en akkers wil vrijwaren, maar daarnaast is het perfect mogelijk om de woonkernen te versterken”, zegt burgemeester Walter Luyten van Ravels, die pleit voor een verdichting van de dorpscentra: kleinere woningen, dicht bij elkaar en zo dicht mogelijk bij het centrum.

In the middle of nowhere

Dat vindt ook burgemeester Kristof Hendrickx (N-VA) in buurdorp Arendonk. “De tijd dat je een huis kon bouwen in the middle of nowhere is voorbij”, zegt hij. “Maar wie vandaag een bouwgrond heeft in een echte woonzone, hoeft geen schrik te hebben dat hij daar straks geen huis meer op zou mogen bouwen. Zo’n vaart zal het niet lopen.”

Goede dingen onthouden

Natuurgids Ward Steel (59) uit Ravels vindt dat natuur, landbouw en wonen perfect in harmonie kunnen samenleven op het Kempense platteland. Hij wil daarom vooral de goede dingen uit het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen onthouden. “Minder dan 10% van de oppervlakte in Ravels is vandaag bebouwd”, zegt hij. “Daarmee zijn wij de meest landelijke gemeente van de hele provincie, maar wij zijn daar blij om en willen dat graag zo houden. Elk jaar komen er bij ons in het Gewestbos Ravels bijna duizend schoolkinderen op bosklassen. Ook almaar meer mensen uit de stad komen hier in het weekend wandelen en fietsen in de gezonde buitenlucht, om te genieten van de rust en de stilte van het platteland. In plaats van het lawaai van auto’s en trams hoor je hier de vogeltjes nog fluiten en de koeien loeien.”