De 63-jarige minister van staat werd op 18 juli 1991 om 7.30 uur ‘s morgens met twee kogels afgemaakt op de parking voor het appartementsgebouw van zijn levensgezellin Marie-Hélène Joiret in Cointe, een wijk in het zuidwesten van de stad Luik. Zijn vriendin raakte zwaargewond, maar overleefde de aanslag.

LEES OOK. De moord op de man die te veel wist

Onderzoeksrechter Véronique Ancia leek aanvankelijk in het ijle te speuren tot in 1996 een anonieme getuige de speurders leidde naar de Waalse minister Alain Van der Biest, en zijn secretaris Richard Taxquet. Beiden wezen elkaar aan als hoofdschuldige tot Van der Biest een jaar voor het proces zelfmoord pleegde. In zijn afscheidsbrief bleef hij zijn onschuld uitschreeuwen. Het onderzoek naar de moord leidde onderzoeksrechter Ancia ook naar een aantal corruptieschandalen, waaronder de affaires Agusta-Dassault en OMOB.

Tunesische huurmoordenaars

In januari 2004 werd Taxquet na een proces van 12 weken veroordeeld tot 25 jaar cel als brein voor de moord, terwijl zijn kompanen gevangenisstraffen van 5 tot 20 jaar kregen. De Tunesische huurmoordenaars werden in Tunesië tot 20 jaar veroordeeld, ze kwamen vrij rond 2011. Het proces slaagde er evenwel niet in een motief of de opdrachtgevers te bepalen. Was het wraak van Van der Biest tegenover zijn mentor die zijn politieke carrière wilde vernietigen vanwege de anarchie op zijn kabinet? Moest Cools het zwijgen opgelegd worden omdat hij dreigde het smeergeld in de Agusta-affaire bekend te maken, of fraude bij OMOB, het huidige Ethias? De cel-Cools is er nooit in geslaagd een duidelijk motief te bepalen.

Taxquet zat achter de tralies van 17 oktober 2003 tot 19 mei 2009 en werd daarna onder voorwaarden vrijgelaten. Domenico ‘Mimo’ Castellino werd toen eveneens tot twintig jaar veroordeeld, maar in zijn geval gebeurde dat bij verstek. Toen de voortvluchtige Castellino in maart 2006 in Duitsland gearresteerd werd, tekende hij verzet aan tegen zijn veroordeling. En dus moest in maart 2007 voor het Luikse assisenhof een ‘proces-Cools bis’ georganiseerd worden, waarop zijn celstraf van 20 jaar alleen maar bevestigd werd. Castellino moest uiteindelijk van juni 2006 tot juli 2011 in de Belgische gevangenis verblijven, waarna ook hij voorwaardelijk werd vrijgelaten.

Arrest-Taxquet

Taxquet en Castellino procedeerden na hun eerdere veroordeling verder en in 2017 kwam het tot een derde proces over de moord op Cools, het gevolg van een arrest van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Taxquet had bij dat hof aangeklaagd dat zijn proces niet evenwichtig was verlopen, omdat de jury zijn beslissing niet gemotiveerd had, en hij werd in het gelijk gesteld door het EHRM. Als gevolg van dat zogenaamde “arrest-Taxquet” voerde België trouwens de verplichte motivering in van arresten van het assisenhof. Het hof van assisen van Namen besliste echter om de vervolgingen tegen Richard Taxquet en Domenico Castellino onontvankelijk te verklaren omdat volgens het hof de redelijke termijn overschreden was en de uitoefening van de rechten van de verdediging daardoor onherroepelijk in het gedrang kwam. Het arrest maakte een vroegtijdig einde aan het derde assisenproces in verband met de moord op André Cools.

Cosimo Solazzo

In 2020 werd in het zuiden van Italië een voortvluchtige dader opgepakt die in 1991 betrokken was bij de moord op het voormalig PS-kopstuk. Het ging om Cosimo Solazzo, die in 2004 bij verstek veroordeeld werd tot 20 jaar cel voor zijn betrokkenheid bij de moord en tegen wie een Europees aanhoudingsbevel was uitgevaardigd. Intussen staat Solazzo in Italië nog onder elektronisch toezicht. Het Belgische gerecht is afhankelijk van de beslissing van de Italiaanse justitie om hem al dan niet uit te leveren aan ons land. Een vierde “proces-Cools” behoort nog steeds tot de mogelijkheden. Indien Italië weigert om Cosimo Solazzo uit te leveren, dan kan het Luikse gerecht de feiten aan de kaak stellen in de hoop dat hij in Italië wordt berecht. Gaat Italië akkoord met de uitlevering van Solazzo, dan zou het in België eventueel tot een vierde proces kunnen komen.