Hoe het mondmasker voor de Britten de nieuwe brexit wordt
Het mondmasker heeft in Engeland een politieke kleur gekregen. Of Engelsen het blijven dragen als het niet meer verplicht is, blijkt een kwestie van hun voorkeur: ben je tegen de brexit, dan ben je voor het mondkapje, en omgekeerd.
Mondkapjes mogen af, afstand houden hoeft niet meer en werken op kantoor wordt weer de norm. Voor de Engelsen keert over twee weken het oude normaal terug, maar de discussie over de versoepelingen is gepolitiseerd, met dezelfde scheidslijnen als bij de brexit.
‘Individuele verantwoordelijkheid’. Dat gaat vanaf 19 juli centraal staan bij het Engelse coronabeleid. Het dragen van mondkapjes in binnenruimten, zo beweerde Boris Johnson maandag bij een persconferentie, zal niet langer verplicht zijn, maar is in sommige situaties wel raadzaam. Door het schrappen van de een-meter-plus richtlijn kunnen kroegen en restaurants voortaan alle tafels gebruiken. Bezoekers hoeven niet langer hun contactgegevens achter te laten. Vaccinatiepaspoorten zijn van tafel.
Volgens Johnson is het nu of nooit.
Koudwatervrees
De herwonnen vrijheid had eigenlijk al op 21 juni moeten ingaan, maar Johnson kreeg toen op het laatste moment koudwatervrees. De wetenschappers die de regering van advies voorzien vonden de risico’s te groot. Sindsdien is gebleken dat sombere covid-modellen waren gebaseerd op verouderde gegevens. Bovendien was het effect van het succesvolle vaccinatieprogramma onderschat. De meeste volwassen eilandbewoners zijn inmiddels geprikt, en meer dan de helft zelfs twee keer.
Het besluit van Johnson komt tegen de achtergrond van een stijgend aantal besmettingen met de deltavariant. Deze trend heeft zich evenwel niet vertaald in een betekenisvolle toename van het aantal ziekenhuisopnames. Het dodental blijft laag. Voor Downing Street is dit afdoende bewijs dat het verband tussen besmettingen en ernstige ziektegevallen is doorbroken. Wetenschappelijke adviseurs van de regering, met name de gedragspsychologen, hebben echter gewaarschuwd voor te veel voortvarendheid.
‘Follow the science’ is door de Britse regering vervangen door het volgen van het gezonde verstand. Deze koerswijziging kan niet los worden gezien van het aantreden van Sajid Javid als minister van Volksgezondheid. Hij heeft Matt Hancock vervangen, die is afgetreden vanwege het schenden van zijn eigen coronaregels. Waar Hancock ultra-voorzichtig was, is Javid bereid om risico’s te nemen. De oud-minister van Financiën presenteerde zijn beleidsvoornemens in The Mail on Sunday.
Volgens hem moeten zijn landgenoten leren leven met het coronavirus, net zoals ze dat doen met de griep. Het is voortaan aan de burgers zelf om het risico in te schatten. Hij wees erop dat niet alleen de economische schade van coronabeperkingen te groot wordt, maar ook dat de gezondheidszorg in de problemen komt door de enorme berg uitgestelde zorg. Bovendien wees hij erop dat lockdowns hebben geleid tot “een schokkende stijging in huiselijk geweld, en een verschrikkelijke impact hebben gehad op de geestelijke gezondheid van mensen”.
Voorzichtigheid
Het opengooien van het land is niet onomstreden. De Labour-oppositie vroeg meteen om een wetenschappelijke onderbouwing van de beslissing, terwijl de progressieve burgemeesters van Londen en Manchester eisen dat de mondkapjes verplicht blijven in het openbaar vervoer. Ook de Eerste Ministers van Wales en Schotland vrezen versoepelingen. De conservatieve pers juicht de versoepelingen toe, vindt ze zelfs niet ver genoeg gaan, terwijl progressieve media als dagblad The Guardian tot voorzichtigheid maanden.
Op sociale media lieten mensen, met name uit de progressieve en eurogezinde hoek, weten dat ze gewoon doorgaan met het dragen van mondmaskers. Daarbij spelen niet alleen medische redenen mee, maar ook een wantrouwen tegen de Conservatieve regering van Boris Johnson. Bovendien wordt het dragen ervan steeds meer gezien als een teken dat iemand rekening houdt met medeburgers. Uit een opinieonderzoek is gebleken dat er onder tegenstanders van de brexit een grotere bereidheid is mondmaskers vrijwillig te blijven dragen.
Hoezeer politiek een rol gaat spelen, bleek tijdens een interview met de psycholoog en overheidsadviseur Susan Michie, die heeft gezegd dat het houden van afstand en het dragen van mondmaskers wat haar betreft deel gaan uitmaken van het nieuwe normaal. Presentator Richard Madeley zorgde voor ophef door bij deze professor te informeren of bij haar oordeel meespeelt dat ze al vier decennia lid is van de Britse Communistische Partij, een vraag die ze niet wenste te beantwoorden.