Blijf je thuis tijdens je vakantie? Zo lukt het toch te ontspannen
Loskomen van het werk kan lastig zijn tijdens een ‘staycation’. Je hebt tenslotte al je programma’s en werkdocumenten op je laptop staan en je huiskamer is misschien dezelfde ruimte als je (thuis)kantoor. Hoe kun je toch ontspannen en een vakantiegevoel ervaren?
“Als je thuisblijft, is het heel makkelijk om toch even te werken, al is het maar mails lezen en beantwoorden”, bevestigt Marianne van Woerkom, universitair hoofddocent human resource studies aan Tilburg University en hoogleraar positieve organisatiepsychologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zij heeft tijdens dit interview zelf een thuisvakantie. “Als je weg bent, kun je wel werkmail ontvangen op je telefoon, maar meer dan een korte mail terugschrijven, is op een telefoon lastig. Thuis klap je je laptop open en gaat dat een stuk makkelijker.” Daarvoor is volgens Van Woerkom maar één echte oplossing: “Een out-of-officemelding instellen en die laptop achter slot en grendel zetten.”
Dit artikel verscheen eerder op Intermediair.nl
Dat je dan minder snel reageert op die o-zo belangrijke mail, is niet egoïstisch; het is belangrijk. “Die grens moet je voor jezelf keihard bewaken”, zegt Van Woerkom. “Als je werkt, bouwt je stressniveau steeds verder op door alle stressoren. In de vakantie heb je die stressoren niet. Dan daalt je stressniveau en kun je weer opladen. Vergelijk het met een batterij: die blijft ook niet werken als hij niet regelmatig wordt opgeladen.”
Voor zichzelf heeft Van Woerkom besloten dat ze alleen mails beantwoordt die haar weinig tijd en vooral weinig energie kosten, zoals het doorgeven van een telefoonnummer aan een collega die daarom vraagt. “Dat heeft geen invloed op mijn vakantiegevoel. Maar ingewikkeldere vragen of stukken doorlezen, dingen waardoor ik het gevoel heb dat ik aan het werk ben, doe ik bewust niet.”
Vakantie van de toekomst
Het is goed om jezelf aan te leren dat je tijdens een vakantie niet altijd de wereld over kunt reizen, zegt Ondrej Mitas, docent en onderzoeker toerisme aan Breda University of applied sciences. “Over een paar jaar is het niet meer mogelijk om vakantie te vieren zoals we voor de pandemie waren gewend. Dat wordt of onmogelijk, of heel duur door de maatregelen tegen klimaatverandering.”
Overvalt je nu al een gevoel van pessimisme? Dat hoeft helemaal niet, zegt Mitas, ook vanuit huis kun je een leuke en goede vakantie hebben. “Er zijn vier mechanismen die ervoor zorgen dat je een goed gevoel krijgt van vakantie. Eén daarvan is echt afstand nemen van je werk. De andere drie zijn dat je door de nieuwe ervaringen die je opdoet meer in het moment leeft, andere relaties hebt met de mensen om je heen (bijvoorbeeld meer tijd voor betekenisvolle gesprekken) en nieuwe mensen ontmoet.”
Mitas adviseert om na te denken welke van deze aspecten jij belangrijk vindt, en dan na te denken over hoe je die vanuit huis kunt nastreven. “Dat hangt er natuurlijk ook vanaf wat de reden is dat je thuisblijft tijdens je vakantie. Is dat omdat je nog niet zo goed naar het buitenland durft? Dan kun je misschien wel een paar dagen naar een camping in eigen land. Maar ben je hard in je portemonnee geraakt door de coronacrisis? Dan zijn er ook leuke goedkope of gratis uitjes.”
Ga de deur uit
Sowieso pleit hij ervoor om overdag niet thuis te blijven, zodat je echt een andere routine krijgt. Ook Van Woerkom adviseert dat. “Van hele dagen op de bank Netflixen, ontspan je niet echt.” Mitas gaat zelf in de zomer altijd terug naar zijn thuisland Slowakije, maar afgelopen zomer was hij door corona een paar weken thuis. “Het is verrassend hoe ver je in een dag kunt lopen of fietsen. Dus ga dat eens doen. Iedereen kan vanuit huis op plekken komen waar hij nog nooit is geweest.”
Dat adviseert ook Van Woerkom. Zij bracht het eerste deel van haar vakantie door op de fiets. “Van buiten zijn en fysiek bezig zijn, is allebei bekend dat het goed is voor je welbevinden. En er zit nog een voordeel aan: op de fiets kún je geen werkmail beantwoorden of telefoontjes van collega’s aannemen. En na een stevige fietstocht ben je daar ’s avonds te moe voor.” Mitas pakte tijdens zijn thuisvakantie vorig jaar ook vaak de fiets. Hij reed onder meer van Brabant naar Nederlands-Limburg. “Doordat ik daar een andere taal hoorde, voelde het gelijk als vakantie.”
Doe wat jij leuk vindt
Volgens Van Woerkom moet je tijdens je vakantie vooral dingen doen die je leuk vindt. “Het belangrijkste is dat je je tijd besteedt zoals jij dat wil, en dat zo min mogelijk mensen daar beslag op kunnen leggen.” Dat zegt ook Mitas: “Er zijn mensen die op vakantie gaan omdat ze vinden dat dat hoort, en omdat hun omgeving dat ook doet. Dat is een slechte reden, want dan bepalen anderen alsnog hoe jij je vrije tijd doorbrengt.” Ga dus ook niet als een malle elke dag een eind fietsen als je daaraan een hekel hebt, maar kies er bijvoorbeeld voor om naar een zwembad, bos of voor jou nog onbekend museum te gaan.
Wat ook helpt om thuis of in je nabije omgeving een vakantiegevoel te krijgen, is iets nieuws doen. Mitas leerde bijvoorbeeld Japans koken uit een kookboek. Van Woerkom: “Door iets te doen wat je nog maar zelden of nooit gedaan hebt, kom je makkelijker los uit je dagelijkse beslommeringen. Dat geldt ook voor kanoën, een typische vakantieactiviteit. Je hebt daar al je aandacht voor nodig, en werken terwijl je in een kano zit, is onmogelijk.” Dat is misschien wel de beste tip voor mensen die er echt niet in slagen om hun werk tijdens hun vakantie los te laten: ga iets doen waardoor je simpelweg niet kúnt werken.