Commotie over zwarte Vlaamse Leeuw achter minister Diependaele (N-VA) in Wortel-Kolonie: "Samenloop van omstandigheden"

Dit weekend werd Wortel-Kolonie in Hoogstraten ingehuldigd als werelderfgoed. Na de toespraak van Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Matthias Diependaele (N-VA) ontstond echter commotie over de vlag die achter de minister te zien was. Dat was immers niet de officiële Vlaamse vlag, maar de zwart-gele versie zonder rode klauwen en tong.

“Het resultaat van een samenloop van omstandigheden”, zegt Ben Bruynseels, de woordvoerder van de minister. “De bedoeling was dat we bij de feestelijkheden zondag een officiële reactie zouden opnemen. Ter plaatse stelden we echter vast dat er geen vlag voorzien werd, anders dan bij de plechtigheden van andere landen. Iemand die dichtbij woonde, is dan snel een vlag gaan halen.”

“Niemand ter plaatse heeft er op dat moment bij stilgestaan welke vlag dat precies was”, geeft Bruynseels aan. Hij zegt dan ook dat het niet gaat om een statement. “We gaan ons niet verontschuldigen of meegaan in een discussie over welke vlag het is. Dat lijkt ons niet belangrijk. Het belangrijkste is dat we opgenomen worden in de prestigieuze werelderfgoedlijst.”

Kijk hier naar het bewuste fragment en lees verder onder de video:

Toch veroorzaakt de vlag commotie. Op Twitter kwamen er verontwaardigde reacties en ook onze redactie ontving een aantal berichten hierover. Sommige tegenstanders spreken daarbij over een “collaboratievlag”, verwijzend naar het gebruik ervan door collaborateurs uit de radicalere Vlaamse Beweging tijdens de Tweede Wereldoorlog. Maar is dat terecht?

De zwarte Vlaamse Leeuw bestaat alleszins al langer dan de collaboratie. Hij gaat terug op het historische embleem van het graafschap Vlaanderen uit de middeleeuwen. Of die Vlaamse leeuw al dan niet rode klauwen en een rode tong had, blijft tot op vandaag voer voor discussie. Maar feit is dat er al vanaf de 13e eeuw zwart-gele Vlaamse vlaggen teruggevonden worden. Sinds de Eerste Wereldoorlog wordt die vlag gebruikt door de Vlaamse Beweging, zonder het rood dat ook terugkeert in de Belgische vlag.

Historicus Bruno De Wever geeft dan ook aan dat de term “collaboratievlag” misplaatst is. “De zwart-gele vlag werd inderdaad gebruikt door radicale Vlaams-nationalisten in de collaboratie, maar ze is vooral het symbool van een beweging die al veel langer bestaat." De vlag wordt vandaag algemeen gebruikt bij de N-VA en bij Vlaams Belang. Zij noemen het "de Vlaamse strijdvlag" of de vlag van de Vlaamse emancipatie. Meer info over de vlag vind je in volgend artikel.

Maar hoe zit het met officiële plechtigheden? Feit is dat de leeuw met rode klauwen en rode tong in de jaren 70 wettelijk vastgelegd werd als de officiële Vlaamse vlag. Dat de minister bij een internationale plechtigheid plaatsneemt voor een vlag van de Vlaamse Beweging kan dus wel vreemd genoemd worden. Maar volgens de woordvoerder van minister Diependaele was dat dus geen bewuste keuze.

Ook twee jaar geleden was er al eens discussie rond de vlag. De Pukkelpop-organisatie besliste toen, tijdens de laatste editie in 2019, om alle zwart-gele Vlaamse vlaggen van het festivalterrein te verwijderen. Die beslissing kwam er na een opmerking van Kaoutar Oulichki, de voorzitter van de Jong Socialisten, over de aanwezigheid van dergelijke vlaggen op de camping. “De zogenaamde collaboratievlag hoort hier niet thuis”, reageerde de organisatie in een reactie.

Die benaming schoot bij de Vlaamsgezinde partijen echter in het verkeerde keelgat. Onder meer Peter De Roover (N-VA) eiste excuses. De organisatie verontschuldigde zich uiteindelijk voor “de misverstanden die zouden kunnen zijn ontstaan na het verwijderen van vlaggen op de camping van Pukkelpop”.