Boris Johnson wil er niets van horen, maar sommige Britse parlementsleden zeggen dat zij zich niet zouden verzetten tegen een tweede referendum over de Schotse onafhankelijkheid. En in Edinburgh consolideren de onafhankelijke SNP’ers hun meerderheid na een alliantie met de Groenen. Wat de Schotse opinie betreft, die schommelt meer dan gewoonlijk.
Zal onze generatie het einde meemaken van het Verenigd Koninkrijk zoals we het kennen? We kwamen dichtbij in 2014, toen 44,7 procent van de Schotten tijdens een onafhankelijkheidsreferendum voor een onafhankelijk Schotland stemde. En dat was vóór Brexit, toen de Schotten naar verluidt veel meer Europees gezind waren dan hun zuiderburen, de Engelsen.
Splijtzwam in Westminster
Sinds 2014 beweert de Schotse pro-onafhankelijkheidsbeweging dat er een tweede referendum komt, en de belangrijkste pro-onafhankelijkheidspartij, de SNP, heeft de leiding genomen in het Schotse parlement, met 46,5 procent van de stemmen en 63 zetels. Deze positie werd afgelopen mei nog versterkt, met 47,7 procent van de stemmen en 64 zetels. Er zijn 65 zetels nodig om te kunnen spreken van een meerderheid. Een drempel die gemakkelijk wordt overschreden dankzij een alliantie met de Schotse Groenen die 8 zetels hebben en ook de onafhankelijkheidsstrijd steunen.
In Londen is de Schotse onafhankelijkheidsstrijd natuurlijk een splijtzwam. Net als Theresa May, die volhield dat dit niet het moment was om aan een dergelijk project te beginnen, weigert Boris Johnson te luisteren naar de stemmen die ten noorden van de Muur van Hadrianus opgaan.
In een interview met Politico sprak de Britse parlementariër – en lid van de Schotse Conservatieve Partij – Alistair Jack weliswaar over de voorwaarden die een tweede referendum dichterbij zouden kunnen brengen. “Als 60 procent van de bevolking een referendum wil – geen onafhankelijkheid, maar een referendum – en dat percentage wordt gedurende een relatief lange periode gehandhaafd, dan zou ik erkennen dat er een verlangen naar een referendum is”, zei Jack. “Iedereen kan dat zien.”
Een radicale houding van een Schots parlementslid in Westminster. En des te ongebruikelijker voor iemand die de functie van Secretaris voor Schotland bekleedt. En hij is niet de enige: Michael Gove, hoofd EU-beleid van het Britse Cabinet Office, heeft gezegd dat Downing Street 10 “een tweede referendum over Schotse onafhankelijkheid niet in de weg zal staan, als dat is wat de kiezers willen”. Twee invloedrijke stemmen in de regering die openlijk tegen Boris Johnson ingaan, begint als heel wat te klinken, vooral omdat het van zijn politieke bondgenoten komt.
Omkering van tendensen
Komt Londen plotseling tegemoet aan Edinburghs verlangen naar autonomie? Het valt nog te bezien: door de coronacrisis en de economische problemen die daaruit voortvloeien zijn de Schotten veel minder bezig met hun onafhankelijkheid. Uit een opiniepeiling blijkt dat 47 procent van de Schotten momenteel tegen een onafhankelijk Schotland is, tegenover 44 procent voorstanders. Dit is de eerste keer dat de trend is omgekeerd in de laatste twintig peilingen, die in 2020 en 2021 zijn gehouden. Het is dus niet onmogelijk dat de Britten tijd aan het winnen zijn, voor één keer in hun voordeel.
(am)
Lees ook:
