Hoe ga je om met bewust niet-gevaccineerden in de vriendenkring of familie: "Geen pasklaar antwoord"

Gerrit en zijn vrouw zijn al jarenlang lid van een wandelclub. Elk jaar gaan ze samen in groep op vakantie. Zelfs in volle coronatijden lukte dat met maatregelen. "We hadden een natuurvriendenhuis in de Ardennen gehuurd en hadden een wandelvakantie conform de coronavoorschriften", legt Gerrit uit in "De wereld van Sofie" op Radio 1.

Dit jaar zou de club naar de regio Saarbrücken in Duitsland trekken, "maar dat wordt nu gehypothekeerd doordat er een of misschien zelfs twee antivaxers zouden meegaan. Een aantal mensen heeft al laten weten dat ze daarom niet meegaan. We zitten met een leeftijdsgroep tussen de 65 en de 80 jaar oud. Mensen die geen risico’s willen nemen".

Gerrit en zijn vrouw gaan wellicht zelf ook niet mee. "We hebben anderhalf jaar ons best gedaan om volledig volgens de richtlijnen te leven", zegt de wandelliefhebber. "We willen dat nu niet op de helling zetten door risico’s te nemen. Zo simpel is het."

Filosoof Patrick Loobuyck herkent het verhaal van Gerrit. "Het is logisch dat de vaccins voor verdeeldheid zorgen", zegt hij. "Mensen hebben anderhalf jaar hun best gedaan en nu is er een oplossing: de vaccinatie. Een kleine groep in Vlaanderen kiest ervoor om niet aan die oplossing deel te nemen. Voor wie wel gevaccineerd is, voelt dit aan als een gebrek aan solidariteit."

Doordat het om onze persoonlijke gezondheid gaat, wordt het thema des te gevoeliger, aldus de filosoof. "Wie een andere mening heeft, wordt irrationeel of dom genoemd. Wie gevaccineerd is, wordt meeloper genoemd of iemand die niet zelf durft na te denken. Dat voel je in de samenleving in het geheel. Je moet dus de afweging maken tussen vriendschap en gezelligheid versus een gesprek dat mogelijk vervelend afloopt."

Zelf vindt Loobuyck dat de vaccinatiecampagne geduid kan worden als een oefening in solidariteit. "Veel jonge mensen laten zich vaccineren zodat de samenleving snel weer veilig open kan", zegt hij. "Mensen die zich niet laten vaccineren, zijn dus eigenlijk niet solidair op dat punt. Ze voelen zich enorm aangesproken op wie ze zijn. Dat maakt het zo moeilijk om elkaar te overtuigen. Mensen begrijpen niet van elkaar waarom ze het wel of niet doen. Ze voelen zich bedreigd in hun identiteit."

Ook in niet-crisistijden zijn er mensen die bezig zijn met niet-wetenschappelijke zaken. Maar dan levert dat minder problemen op. "In crisistijden zet dat mensen tegen elkaar op", legt de filosoof uit. "Het toont je moreel kompas. Mensen moeten kleur bekennen en dat kan vervelend zijn."

Maar wat kun je daar nu aan doen? "Er is geen pasklaar antwoord", zegt Loobuyck. "Cijfermatig de werkelijkheid tonen, kan helpen om mensen on speaking terms te houden." Bij vaccinatie helpen die cijfers niet altijd en kunnen ze zelfs een tegengesteld effect hebben. "We gaan op zoek naar datgene wat onze opvattingen bevestigt. Je kunt wel proberen mensen daarvan bewust te maken, om te proberen het patroon te doorbreken."

Wat ook kan helpen is het vermijden van grote morele veroordelingen. "Noem niet onmiddellijk iemand een antivaxer bijvoorbeeld", zegt de filosoof. "Er zijn mensen die zich niet willen laten vaccineren tegen dit virus, maar zichzelf daarom geen antivaxer vinden. Probeer actief te luisteren naar elkaar en erkenning te geven aan hun opvattingen zonder dat je moet toegeven op je eigen standpunt, maar dat is geen gemakkelijke oefening."