Voederplank voor vogels doet mogelijk meer kwaad dan goed, zeggen Engelse biologen
Door tuinvogels te voederen, kan je onrechtstreeks andere vogelsoorten benadelen en dat heeft een effect op het hele ecosysteem. Dat zeggen Engelse biologen in een nieuwe studie. Het zou kunnen verklaren waarom sommige vogelsoorten, zoals de kleine bonte specht, alsmaar minder vaak voorkomen.
Een vetbol, voederplank of gewoon wat vogelzaad in de tuin. Heel wat mensen voorzien met plezier wat extra voedsel voor vogels. Vaak goed bedoeld, om hen een handje te helpen, maar er zijn ook nadelige effecten. Dat is onderzocht door biologen van de Manchester Metropolitan University uit Engeland.
"We wisten al dat je door vogels te voederen een rechtstreekse invloed hebt op wat ze eten", zegt vogelexpert Gerald Driessens van Natuurpunt in "Nieuwe Feiten" op Radio 1. "Drie kwart van het voedsel van een pimpelmees bijvoorbeeld bestaat intussen uit aangeboden tuinvoeder. Dat is geen natuurlijk voedsel meer en dat heeft een impact op die soort."
"Maar uit deze studie blijkt dat je ook een invloed kan hebben op de soorten die je niet voedert", zegt Driessens. "Je biedt een voordeel aan de ene soort en dat kan ten koste gaan van andere soorten. Dat is iets waar je niet bij stilstaat, maar waar we rekening moeten mee houden. Op zo'n voedertafel komen bijvoorbeeld dikwijls tuinvogels af die van nature al redelijk dominant zijn."
De kleine bonte specht is een typisch slachtoffer van vogels die dankzij voedertafels in opmars zijn
De pimpelmees is zo'n voorbeeld. Die is alomtegenwoordig, niet alleen in de Vlaamse tuinen, maar ook in Engeland. Aan de BBC vertelde onderzoeker Alex Lees dat pimpelmezen het op vlak van voedsel en nestplaatsen vaak winnen van andere, meer onderdanige mezen, zoals de glanskop en matkop. Soorten die al jaren in aantallen blijven dalen. Mogelijk door de opkomst van voedertafels, zeggen de onderzoekers.
"Van de matkop weten we bijvoorbeeld dat bijna de helft van hun pogingen om een nest te maken, mislukt door pimpelmezen die hun nest komen innemen", zegt Alex Lees.
Gerald Driessens kent nog een ander voorbeeld. "De grote bonte specht is ook een soort die vaak naar voedertafels in de tuin komt en het daardoor ook goed doet. Maar het is ook een vogel die de eieren of jonge vogels van andere soorten rooft. De kleine bonte specht is een typisch slachtoffer van de opmars van die grote bonte specht."
Herbeluister het volledige gesprek met vogelexpert Gerald Driessens van Natuurpunt uit "Nieuwe Feiten" op Radio 1:
De voederplank voor vogels is uit den boze
Parasieten uitwisselen
Een ander gevolg is dat op voedertafels verschillende vogelsoorten dicht bij elkaar komen die dat in de natuur nooit zouden doen. "Zo weten we dat er op die manier een parasiet bij duiven is overgegaan op de groenling. In Engeland heeft dat op 10 jaar tijd geleid tot een afname van 66 procent van de groenlingen", zegt Driessens.
Natuurpunt raadt daarom meer natuurlijke oplossingen aan. "Bessenstruiken bijvoorbeeld, of planten die zaden produceren. Een zaad- of vetbol heeft ook zijn voordelen, maar dan vooral in strenge winters wanneer vogels nog heel moeilijk aan natuurlijke voeding geraken."
Zorg ook dat vogels kunnen schuilen en niet ten prooi kunnen vallen aan katten. Leg de voederplaats ook niet te dicht bij het raam om botsingen met het glas te vermijden. "
We weten met deze studie niet wat de nadelige effecten zouden zijn, mocht niemand nog vogels voederen
Gerald Driessens benadrukt ook dat deze nieuwe studie enkel heeft onderzocht welke impact het voederen van vogels heeft op de vogels die we niet voederen. "Er is niet onderzocht wat er zou zijn gebeurd, mochten al die mensen geen vogels hebben gevoederd. Wat zou de negatieve impact dan zijn op die soorten die je nu wel voedert? We moeten dat volledige perspectief blijven bekijken."
De studie beperkt zich overigens enkel tot het Verenigd Koninkrijk, waar vogels voederen enorm populair is. Jaarlijks wordt er meer dan 150.000 ton vogelvoer gestrooid in de tuinen van meer dan 17 miljoen Britse gezinnen.