Afghaanse holebi's leven in angst onder de taliban: "Durven de deur niet uit om eten te kopen"

Barre tijden voor de holebigemeenschap in Afghanistan. Nu de taliban er al enkele weken aan de macht zijn, moeten veel holebi's noodgedwongen onderduiken. "Mijn vrienden daar vrezen voor hun leven. Ze durven het huis niet meer uit om eten te kopen. Als er wordt aangeklopt, verstoppen ze zich letterlijk opnieuw in de kast", vertelt de Afghaans-Amerikaanse auteur en mensenrechtenactivist Nemat Sadat. 

"De angst voor vervolging is meer dan terecht", zegt Sadat vanuit de Amerikaanse stad San Diego, vanwaar hij zijn acties coördineert. Tijdens het vorige regime van de taliban werden holebi's geëxecuteerd, en volgens Sadats bronnen zijn er ook nu holebi's vermoord. "Ik geloof niet in het gematigde gezicht dat de taliban de wereld voorhouden. Voor onze gemeenschap is er geen amnestie."

Beluister hieronder delen van het gesprek met Nemat Sadat:

Nog vóór de taliban opnieuw de scepter zwaaiden, was het leven van Afghaanse holebi's ook niet gemakkelijk. Homoseksualiteit was ook onder het bewind van de gevluchte ex-president Ashraf Ghani strafbaar. Wie betrapt werd, kon in theorie een boete krijgen, in de gevangenis terechtkomen of zelfs ter dood veroordeeld worden. "In de praktijk was er meestal een gedoogbeleid", vertelde Eef Heylighen van holebirechten-organisatie çavaria in "De ochtend" op Radio 1 twee weken geleden.

Toen de westerse troepen nog ter plaatse waren, leidde dat gedoogbeleid tot de eerste voorzichtige stappen richting een echte holebigemeenschap, vertelt Sadat. Zeker in de Afghaanse hoofdstad Kaboel. "Mensen durfden meer risico's nemen en vrijer te spreken, ondanks de gevaren, de laffe discriminatie. Er waren bijvoorbeeld tv-presentatoren en make-upartiesten die hun seksualiteit niet onder stoelen of banken staken. Sommige drag queens verdienden zelfs de kost met optredens op huwelijken. Holebi's vonden elkaar gemakkelijker."

"Dat heeft plots een pijnlijke keerzijde", vervolgt hij. "Net zij die het hoofd boven de massa uitstaken, lopen nu het meeste risico. Want iedereen wéét dat ze homoseksueel zijn, en zo krijgen de taliban hen in het vizier. Buren en zelfs familieleden verklikken elkaar om in een goed blaadje te staan bij de nieuwe heersers. Niemand is veilig."

Verschillende organisaties, zoals Rainbow Railroad in Canada, proberen daarom holebi's weg te krijgen uit Afghanistan. Sadat zelf werkt samen met de organisatie Coalition Plus. "Ik heb hen een lijst van 400 holebi's bezorgd die weg willen geraken. We bekijken nu de opties, via het land of per vliegtuig. Maar de vele wegcontroles maken het niet gemakkelijk, en niet iedereen heeft de middelen om vervoer te regelen."

Volgens Sadat schoot de internationale gemeenschap tekort bij de evacuatiemissies. "Verschillende van die contacten stonden op een groene lijst, maar zijn er niet in geslaagd om het land uit te geraken. Het westen is te vroeg vertrokken en heeft Afghanen die gevaar lopen door hun seksualiteit aan hun lot overgelaten. Waar blijft de internationale verontwaardiging?"

Toch blijft Sadat hoopvol. "Stel je voor dat we erin slagen om honderden holebi's, beetje bij beetje, het land uit te krijgen. En dat ze dan allemaal vanuit het buitenland actie voeren voor Afghaanse holebirechten. De impact zou groot kunnen zijn. Als de taliban uiteindelijk weg zijn, ziet de toekomst er misschien rooskleuriger uit."

Beluister hieronder het interview met Eef Heylighen van çavaria: