HET DEBAT. Is een slimme en budgetneutrale kilometerheffing een goed idee?

De Vlaamse Ondernemers wijzen erop dat een filedag voor 1,3 miljoen euro verlies voor de economie staat. “Wat files kosten aan verloren tijd en mislopen geluk is minstens evenveel. (...) Daarom roepen we op om nú werk te maken van enkele belangrijke maatregelen”, klinkt het.

“Met de wagen de weg opgaan waar en wanneer de kans op file het grootst is, kost dan centen. Een slimme kilometerheffing die rekening houdt met tijdstip en locatie moet dan wel alle bestaande verkeersbelastingen vervangen en vooral diegene belasten die de weg tijdens de spitsuren gebruikt. Op die manier zouden de files afnemen met 12 procent. Dat is voldoende om opnieuw voor een vlotte verkeersdoorstroming te zorgen.”

“Zorg voor een weginfrastructuur die klaar is voor geconnecteerde voertuigen. Dat leidt tot een veiliger en rustiger verkeer, met minder ongevallen en minder files. Naast de voertuigen moet ook de weginfrastructuur radicaal digitaal. Intelligente verkeerslichten zorgen via groene golven voor een optimale sturing waardoor het tijdverlies met 27 procent vermindert op conflictvrije kruispunten en met 44 procent op andere kruispunten. Met variabele en dynamische verkeersborden wordt het rijgedrag van weggebruikers in real time aangepast aan de verkeerssituatie van het moment. Ook hiervoor kan 5G-technologie veel mogelijkheden bieden.”

“Een van de vier maatregelen die we vanuit Vlaamse ondernemers naar voren schuiven is de slimme kilometerheffing op een budgetneutrale manier”, zegt Jean-Marc Timmermans van Agoria bij HLN Live. “Mensen kunnen zich vrij verplaatsen, maar op het ogenblik dat ze zich wensen te verplaatsen op filegevoelige momenten (de spits) zal meer betaald moeten worden. Op een rustiger moment zullen ze minder moeten betalen. Het zijn flankerende maatregelen ter vrijwaring van de files.”

“Voor veel mensen is het niet evident om het ogenblik van verplaatsing te kiezen. Ook het invoeren van telewerk wensen we te bestendigen in sectoren waar dat mogelijk is. Ook werken vanop een satellietkantoor (Dat is een kantoor dichter bij huis, in de eigen provincie, nvdr.) is een mogelijkheid. De invoering van dergelijke maatregelen moet bekeken worden met verschillende sectoren”, verduidelijkt Timmermans.

“Er zijn een aantal mogelijkheden om investeringen te doen”, klinkt het bij Agoria. “Daar is een belangrijke taak voor de overheid weggelegd. We schuiven ook de relancemiddelen naar voren die vanuit Europa worden vrijgemaakt. Wij zien daar opportuniteiten om toekomstgerichte investeringen te maken.”

“Het klopt uiteraard dat de files een probleem zijn, maar de ondernemers rekenen zich een beetje rijk op de rug van anderen. Gaan ze er van uit dat de werknemers die in de file staan om op hun onderneming of bedrijf te geraken zélf een kilometerheffing betalen? Of willen ze die heffing in de vergoeding woon-werkverkeer opnemen? Veel werknemers kunnen niet zelf beslissen wanneer ze op het werk verschijnen. Ze pleiten ook voor meer technologie, maar vergeten investeringen in het openbaar vervoer. Hoe gaan mensen anders vermijden om in de file te staan? Een kilometerheffing kan ook niet zonder armoedetoets of sociale correctie. Meer verkeersarmoede is echt geen optie. Ook daarvan niks in het voorstel.”

“Eigenlijk is een taxatie naar gebruik van de auto in plaats van bezit een logische stap. We verwachten met VAB dat een vorm van rekeningrijden van de auto de volgende legislatuur (2024 - 2030) op de agenda zal komen ven de regionale regeringen”, klinkt het bij VAB. “We zien daarvoor verschillende redenen. Met de verdere elektrificatie van het wagenpark zullen de inkomsten van de auto (accijnzen en belasting) namelijk verminderen. Dit verlies aan inkomsten moet gecompenseerd worden. Daarnaast zullen de files ook blijven toenemen, zeker ook in combinatie met de werken aan de Antwerpse en Brusselse ring. Dus de noodzaak om sturend in te grijpen wordt groter. Het effect op de files wordt bepaald door de kostprijs van rekeningrijden, het ontradend effect.”

“Er zullen zware investeringen nodig zijn in alternatieven zoals openbaar vervoer en fietsinfrastructuur om gebruikers een alternatief te bieden. Bovendien zijn een aantal technologische ontwikkelingen die VOKA voorstelt ook zeer duur, dus zal er bijkomende financiering gezocht moeten worden om deze veranderingen door te voeren.”

“Volgens VAB kan rekeningrijden om die redenen ook niet budgetneutraal zijn. Vandaar dat er alternatieven moeten zijn. Gebruikers moeten kunnen kiezen tussen rekeningrijden betalen of een alternatief vervoermiddel kiezen”, klinkt het. “Een heel belangrijk criterium om een kilometerheffing in te voeren, is dat mensen een alternatief moeten hebben om hun bestemming te bereiken. Enkel in dat geval is een slimme kilometerheffing geen extra belasting.”

“Punt is dat de kilometerheffing zoals men die in Vlaanderen wil invoeren, nog nooit op zo een landelijk niveau werd ingevoerd: internationaal is er enkel ervaring met slimme beprijzing in steden zoals Londen, Stockholm, Milaan, Göteborg en Rome. We verwachten dat zo’n ‘beprijzing’ vooral in corridors (stedelijk niveau) ingevoerd zal worden, want in meer landelijke gebieden hebben mensen geen alternatief. Uit onderzoek blijkt bovendien dat het bedrag per kilometer al vrij hoog moet zijn om effectief een gedragsverandering te bekomen. Voor een bepaalde groep mensen zal dit daarom sowieso een meerkost betekenen en zeker niet budgetneutraal kunnen zijn (eigenlijk enkel voor de mensen die weinig rijden). Dat is voor VAB toch ook een aandachtspunt. Mobiliteit gaat met rekeningrijden dus duurder worden en thuiswerken zal dus ook belangrijk blijven de komende jaren.

“Het voorstel van VAB zou dus zijn om dit eerst eens te testen in een regio waar zware congestie is (Gent, Antwerpen, Brussel) en waar de alternatieven al aanwezig zijn”, klinkt het tot slot.

Touring liet onlangs nogmaals weten in een persbericht dat het een ‘superslimme kilometerheffing’ als een van de mogelijke maatregelen ziet voor de oplossing van het fileprobleem, maar vindt wel dat de totale factuur van de automobilist niet verder mag oplopen door die heffing. De mobiliteitsorganisatie pleitte ook voor sociale correcties en riep de politici op om werk te maken van een groter draagvlak voor de kilometerheffing.

“Het is voor ons belangrijk dat het totale kostenplaatje voor de automobilist niet verder oploopt. Je zal dan dus ook de belasting op inverkeerstelling, de verkeersbelastingen en de taksen op brandstof moeten herbekijken”, reageerde woordvoerder Danny Smagghe. “Daarnaast willen we ook dat het opgehaalde bedrag volledig in mobiliteitsoplossingen wordt geïnvesteerd, zoals een optimalisering van de weginfrastructuur en een beter openbaar vervoer. Want ook dat kan bijdragen tot een afname van de files.”

“Een slimme kilometerheffing is hoe dan ook de toekomst. In Brussel, in Europa en elders. Je bepaalt zelf hoeveel je rijdt en dus hoeveel je betaalt. Minder files is goed voor onze economie, ons klimaat en onze gezondheid”, vindt Gatz.

“In haar huidige vorm - enkel van toepassing op vrachtwagens >3,5 ton, hetzij 2 procent van het voertuigenpark - heeft de kilometerheffing 0,0 effect op de mobiliteit. Om mobiliteitssturend te worden, moet de kilometerheffing naar alle gemotoriseerde voertuigen uitgerold worden”, stelt Degraef.

“Terechte vraag voor een slimme kilometerheffing”, luidt het bij Netwerk Duurzame Mobiliteit. “Die is onvermijdbaar gezien de klimaat- en leefbaarheidsuitdagingen. ‘De gebruiker betaalt’ is wel een beter uitgangspunt dan ‘budgetneutraal’.

En nu is het aan jou. Wat is jouw mening? Laat het weten in de comments onder dit artikel. We bundelen de boeiendste reacties vanavond in een nieuw stuk.