Nog steeds geen doorbraak in Nederlandse formatie

Volgens de informateur hebben het aftreden van Sigrid Kaag als minister van Buitenlandse Zaken en Ank Bijleveld als minister van Defensie afgelopen donderdag en vrijdag de gesprekken "bemoeilijkt". Zij stapten op na striemende kritiek van de Nederlandse Tweede Kamer op de hortende evacuatie van Nederlanders en Afghaanse medewerkers uit Kaboel. 

Toch is er nog ruimte om verder te praten. Dat gebeurt maandag over een week. Eerst is er Prinsjesdag aankomende dinsdag en woensdag en donderdag zijn de algemene politieke beschouwingen.

VVD-leider en ontslagnemend premier Mark Rutte zei zondag dat over "de vorm en de voorwaarden" van samenwerken echt nog doorgepraat moet worden. Welke voorwaarden dat zijn, zei hij niet. Hij erkent ook dat er afgelopen week "echt iets is gebeurd", maar volgens hem heeft dat de relaties tussen VVD, D66 en CDA niet verslechterd. Ook de banden met de PvdA en de ChristenUnie, die een rol speelden in het aftreden van Kaag en Bijleveld door moties tegen hen te steunen, is volgens hem nog goed. "De sfeer is niet verslechterd, maar het heeft wel een impact.”

Ook D66-leider Sigrid Kaag sprak van een “intensieve week”. Ondanks de gebeurtenissen is samenwerking met het politieke midden niet alleen mogelijk, maar bovenal noodzakelijk. De algemene politieke beschouwingen aankomende week worden volgens haar dan ook een belangrijk moment om die samenwerking op te zetten. Ook geeft het de drie partijen aan tafel tijd om de “posities en verklaringen te ontstijgen”. De vraag “of en hoe” een minderheidskabinet mogelijk is, hebben zij en de andere partijen dit weekend nog niet kunnen beantwoorden. “Maar het wordt vervolgd”, aldus Kaag.

De verkiezingen in Nederland dateren al van 17 maart van dit jaar, maar er kon nog geen nieuwe regering worden gevormd. Gisteren begon informateur Remkes in de “ontspannen omgeving” van het landgoed de Zwaluwenberg bij Hilversum met gesprekken met de partijleiders van VVD, D66 en CDA en hun secondanten, in de hoop een stap dichter te komen om de moeilijke formatiepuzzel te leggen.

“Het is misschien goed dat we eens even wat langer de tijd nemen in deze ontspannen omgeving om primair over de ontstane situatie en over de inhoud te praten”, zei Remkes bij binnenkomst. De inhoud staat nog steeds voorop, zei hij. Op uitnodiging van de informateur bleven de drie partijleiders zelfs slapen op het landgoed. Rutte liet in dat verband eerder verstaan dat het kan helpen “dat je ook nog ‘s avonds met een glas wijn of bier wat door kan kletsen”. “Dat scheelt natuurlijk. Dat heb je niet in Den Haag”. Dat de pers niet steeds in de buurt is, gaf volgens de VVD-leider ook wat ruimte.

Remkes zelf had er vertrouwen in dat hij dit weekend goede stappen zou kunnen zetten met de drie partijen richting een minderheidskabinet. “Als ik hier al met groot wantrouwen naar toe zou gaan, had ik beter niet kunnen komen”, klonk het. Het weer is ook nog eens mooi, benadrukte de VVD-prominent. Maar verder wilde hij niet te veel op de zaken vooruitlopen. “Laten we nou gewoon eens even afwachten wat er gaat gebeuren”. Een doorbraak kwam er uiteindelijk dus niet. 

PvdA-fractievoorzitter Lilianne Ploumen noemt het zondag in een reactie bij het tv-programma Buitenhof “idioot” dat de gesprekken over de formatie pas over een week weer verdergaan. “We zitten een half jaar na de verkiezingen. Ze hebben twee dagen bij elkaar gezeten en er is nog geen seconde écht onderhandeld. En nu moeten we dus weer een week wachten.” GroenLinks-leider Jesse Klaver noemt het uitstel “onverstandig”.